Các nhà đầu tư đã thay đổi ra sao sau vụ “siêu lừa” Theranos?
Gia Bảo
21/09/2021, 05:27
Khi Elizabeth Holme, nhà sáng lập của start-up từng có định giá lên tới 9 tỷ USD Theranos đang phải hầu tòa với tội danh lừa đảo thì với giới đầu tư, quan điểm “xuống tiền” đã ít nhiều cũng thay đổi sau vụ lừa đáng kinh ngạc...
Elizabeth Holmes từng được ví như "Steve Jobs phiên bản nữ".
Elizabeth Holmes, người từng được ví như "Steve Jobs phiên bản nữ" hiện đang phải đối diện với các phiên tòa xét xử tại tòa án Liên bang San Jose, Mỹ với tội danh lừa đảo các nhà đầu tư và bệnh nhân.
Holmes và Ramesh "Sunny" Balwani, cựu chủ tịch công ty Theranos, và là bạn trai cũ của cô đang phải đối mặt với các cáo buộc hình sự xuất phát từ cáo buộc rằng họ tham gia vào một âm mưu lừa đảo các nhà đầu tư. Phiên tòa xét xử Holmes dự kiến kéo dài 13 tuần.
Elizabeth Holmes, người từng được ví như "Steve Jobs phiên bản nữ" và bạn trai hiện đang phải hầu tòa với tội danh lừa đảo các nhà đầu tư và bệnh nhân.
Cả hai bị cáo đều không thừa nhận bất kỳ cáo buộc nào và phải đối mặt với mức án 20 năm tù giam. Theo các nhà quan sát, dù bị trừng phạt, Theranos tạo ra "vết nhơ" trong giới khởi nghiệp và “các đám khói mù” ở thung lũng Silicon.
Elizabeth Holmes từng nổi lên như một hiện tượng tại thung lũng Silicon khi sáng lập– một "kỳ lân" trong lĩnh vực công nghệ y tế ở tuổi 19. Với sứ mệnh tạo ra một giải pháp thay thế rẻ hơn, hiệu quả hơn cho xét nghiệm máu truyền thống, công ty Theranos do Holmes khởi tạo tuyên bố về việc sở hữu các công nghệ có khả năng kiểm tra các bệnh như ung thư và tiểu đường chỉ với một vài giọt máu.
Với Holmes - nữ giám đốc xinh đẹp và được giới truyền thông ưu ái, công ty đã huy động được hơn 700 triệu đô la và được định giá 9 tỷ đô la vào thời điểm đỉnh cao. Các nhà đầu tư danh tiếng bao gồm “ông trùm truyền thông” Rupert Murdoch, cựu Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger, gia tộc giàu nhất trên thế giới - Walton và cựu Bộ trưởng Giáo dục Betsy DeVos...
Theranos đã bị các quan chức chính phủ đưa vào tầm ngắm sau khi Wall Street Journal công bố cuộc điều tra đầu tiên về các tuyên bố và thực tiễn đáng ngờ của công ty vào tháng 10/2015, bước đầu vén màn một vụ “siêu lừa” lịch sử tại thung lũng Silicon.
Tháng 6/2018, “nữ tỷ phú tự thân” Holmes đã bị chính phủ Mỹ buộc tội với nhiều tội danh gian lận và âm mưu thực hiện hành vi gian lận điện tử khi đã phóng đại hoặc làm giả thông tin về công nghệ, số liệu kinh doanh, cũng như tình hình tài chính của Theranos. “Kỳ lân” này nhanh chóng sụp đổ, và tài sản của Holmes ngay lập tức cũng rớt về 0.
Cái bóng về Theranos vẫn phủ lên giới đầu tư cũng như các suy nghĩ của họ cho tới hiện tại. Ngày nay, sự cường điệu xung quanh công nghệ mới thường không đủ để thu hút các nhà đầu tư tham gia.
Với việc Theranos được các nhà đầu tư tư nhân nắm giữ coi công nghệ đằng sau Edison như một “bí mật nhà nước”, như được mô tả trong hồ sơ Holmes trên tờ New Yorker năm 2014, các quỹ đầu tư mạo hiểm ngày nay thường muốn xem kết quả trước khi xuống tiền cho một công ty khởi nghiệp mới, theo tờ Time. Ông Gabe Otte, Giám đốc điều hành và đồng sáng lập của Freenome, một công ty chẩn đoán sức khỏe từng chia sẻ rằng, công ty của ông đã không thể huy động được nguồn vốn nào mà không cần phải hiển thị dữ liệu”, ông Otte nói.
"Đây phần lớn là do vụ Theranos. Công ty này từng huy động được cả trăm triệu USD mà chẳng phải đưa ra bất cứ dữ liệu nào", ông Otte nói thêm.
VỐN VÀO CÔNG TY THIẾT BỊ Y TẾ DÈ DẶT HƠN
Bob Kocher, Đối tác tại quỹ đầu tư Venrock chuyên tập trung vào các công ty công nghệ về chăm sóc sức khỏe cho biết, chính hành vi lừa dối có chủ đích này đã khiến vụ việc của Theranos trở thành một trường hợp độc nhất vô nhị ở Thung lũng công nghệ.
Thung lũng Silicon hay có câu nói "fake it ‘til you make it" (tạm dịch: "nói dối cho tới khi bạn làm được"). Và phương châm này có lẽ đã ăn sâu vào trong suy nghĩ của Elizabeth Holmes.
Ông Kocher cũng cho biết, những quan ngại xung quanh Theranos cũng từng khiến vốn đầu tư mạo hiểm chảy ra khỏi các công ty thiết bị y tế trong một khoảng thời gian. “Kể từ sau vụ đổ bể của Theranos, dòng tiền đầu tư hướng vào lĩnh vực công nghệ sinh học và dịch vụ hỗ trợ công nghệ trong việc đầu tư chăm sóc sức khỏe nhiều hơn là lĩnh vực thiết bị y tế.
“Một phần, đó là do Theranos dẫn đến những quan ngại khác về khả năng kiểm tra kỹ dữ liệu. Vụ bê bối này cũng khiến các nhà đầu tư trong trở nên thận trọng và thực hiện kiểm tra chéo dữ liệu nhiều hơn trong lĩnh vực này”, ông Kocher nói.
Thậm chí trong bối cảnh bùng phát của đại dịch COVID-19 tạo ra luồng quan tâm mới đến những “thử nghiệm trong phòng thí nghiệm”, các nhà đầu tư vẫn rất thận trọng về những tuyên bố nghe có vẻ quá tốt và khiến họ cảm giác như “không được thật lắm”.
Kể từ khi đại dịch xuất hiện, đã có một loạt các công ty chế tạo các bộ thử nghiệm tại nhà để kiểm tra Covid. Nhưng tất cả những công ty đó phải chịu sự giám sát nhiều hơn, đặc biệt đối với các tuyên bố khoa học và công nghệ cũng như dữ liệu mà họ công bố.
Khi có bất cứ tuyên bố nào về việc có thể phát hiện Covid-19 nhờ kiểm tra giọt bắn từ cuống họng, tôi nghĩ các nhà đầu tư sẽ có phản ứng như “Hãy xem dữ liệu và tìm hiểu xem điều đó có khả thi không. Hãy đảm bảo rằng bạn không chỉ bán tầm nhìn”, ông Kocher nói.
Thung lũng Silicon hay có câu nói "fake it ‘til you make it" (tạm dịch: "nói dối cho tới khi bạn làm được"). Và phương châm này có lẽ đã ăn sâu vào trong suy nghĩ của Elizabeth Holmes, dẫn đến những hậu quả cho hành động của Holmes ngày hôm nay. Theo giới quan sát, đây sẽ là một lời cảnh tỉnh và bài học không bao giờ cũ cho các nhà đầu tư mạo hiểm và doanh nhân trẻ ở Thung lũng Silicon.
Đường đến vành móng ngựa của Elizabeth Holmes, nữ tỷ phú tự thân từng được tung hô
Đối tác của Apple, Huawei dự kiến tăng vốn đầu tư tại Bắc Ninh lên hơn 126 triệu USD
Tập đoàn Desay, đối tác cốt lõi của các khách hàng như Apple, Huawei, Xiaomi, OPPO, Vivo, Google, Meta, lên kế hoạch tăng vốn 25 triệu USD vào Bắc Ninh. Quy mô đầu tư hiện tại của Desay tại Bắc Ninh là hơn 101 triệu USD...
Gần 88.000 tài khoản Steam của game thủ Việt bị lộ thông tin đăng nhập
Trong năm 2024, 5,7 triệu tài khoản trên cửa hàng trò chơi Steam đã bị tấn công bởi mã độc đánh cắp thông tin (infostealer malware). Trong đó, Việt Nam có gần 88.000 tài khoản bị rò rỉ thông tin đăng nhập...
Tổng Bí thư Tô Lâm: “Bình dân học vụ số” phải trở thành phong trào cách mạng, toàn dân, toàn diện, bao trùm, sâu rộng
Phát biểu chỉ đạo Hội nghị chuyên đề "Bình dân học vụ số - Quốc hội số: Khung kiến thức, kỹ năng số cho Quốc hội hiện đại" diễn ra ngày 13/9/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định phong trào "Bình dân học vụ số" phải trở thành một phong trào cách mạng, toàn dân, toàn diện, bao trùm và sâu rộng…
Hướng tới Quốc hội số - đưa chuyển đổi số vào trung tâm quản trị quốc gia
Hội nghị chuyên đề “Bình dân học vụ số - Quốc hội số: Khung kiến thức, kỹ năng số cho Quốc hội hiện đại” diễn ra ngày 13/9/2025 đã khẳng định quyết tâm của Quốc hội trong việc hiện thực hóa khát vọng chuyển đổi số toàn diện. Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc triển khai ứng dụng “Quốc hội 2.0” và khung kiến thức kỹ năng số, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của Quốc hội trong thời đại số.
Đón đọc Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 37-2025
Mời quý độc giả đón đọc Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 37-2025 phát hành ngày 15/09/2025 với nhiều chuyên mục hấp dẫn...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: