Căng thẳng Mỹ - Ấn Độ leo thang trở lại vì phí thị thực H-1B của Tổng thống Trump

Việc chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump dự kiến áp phí 100.000 USD đối với thị thực H-1B được nhận định sẽ chủ yếu ảnh hưởng tới người lao động Ấn Độ - nhóm chiếm hơn 70% thị thực H-1B được cấp. 

Đây là loại thị thực không định cư, cho phép người lao động nước ngoài làm việc tại Mỹ trong các lĩnh vực chuyên môn cao. Kế hoạch thu phí trên được dự báo sẽ làm rung chuyển ngành dịch vụ công nghệ trị giá 280 tỷ USD của quốc gia Nam Á.

PHỦ BÓNG ĐEN LÊN ĐÀM PHÁN THƯƠNG MẠI

Tháng trước, ông Trump áp thuế quan 50% với hàng hóa nhập khẩu từ Ấn Độ, bao gồm thuế quan trừng phạt 25% vì nước này mua dầu Nga. Căng thẳng dường như dịu bớt vào tuần trước khi đàm phán thương mại được nối lại và ông Trump điện đàm với Thủ tướng Narendra Modi đúng vào ngày sinh nhật của nhà lãnh đạo Ấn Độ. Tuy nhiên, tình hình đột ngột thay đổi khi ông Trump thông báo kế hoạch áp phí thị thực.

“Kế hoạch thu phí thị thực của chính quyền ông Trump gây căng thẳng thêm cho mối quan hệ giữa Mỹ và Ấn Độ. Mức phí 100.000 USD giống như một rào cản phi thuế quan trong ngành dịch vụ và được xem như một hành động nhằm ngăn chặn người lao động Ấn Độ vào Mỹ vậy”, giáo sư Biswajit Dhar tại tổ chức nghiên cứu Council for Social Development có trụ sở tại New Delhi, nhận định với hãng tin Bloomberg.

Thông báo về việc áp phí thị thực H-1B được đưa ra ngay trước khi Bộ trưởng Thương mại Ấn Độ Piyush Goyal tới Mỹ - dự kiến trong tuần này - để đàm phán thương mại. Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar dự kiến cũng sẽ hội đàm với Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tại New York và vấn đề thị thực có thể sẽ được đưa ra thảo luận.

Chính quyền ông Trump muốn New Delhi ngừng mua dầu từ Nga bởi cho rằng hoạt động này đang góp phần hỗ trợ cho cuộc chiến của Moscow tại Ukraine. Theo Bloomberg, trong các cuộc đàm phán tuần trước, phía Ấn Độ yêu cầu Mỹ hủy bỏ thuế quan trừng phạt 25% nhưng New Delhi tuyên bố sẽ không dừng mua sản phẩm năng lượng Nga vì việc này mang lại lợi ích kinh tế.

Cũng trong tuần trước, Washington kêu gọi thành viên nhóm các nước công nghiệp phát triển G7 và Liên minh châu Âu (EU) tăng thuế quan với Ấn Độ và Trung Quốc để trừng phạt vì hai quốc gia này mua dầu Nga.

Theo bà Sonal Varma, nhà kinh tế tại công ty Nomura Holdings ở Singapore, mối quan hệ chiến lược lâu năm giữa Ấn Độ - Mỹ đến nay vẫn chưa mang lại cho New Delhi sự nhượng bộ nào từ Washington.

“Các cuộc đàm phán thương mại đang ngày càng đan xen với các mục tiêu địa chính trị, làm phức tạp thêm khả năng giải quyết bất đồng giữa hai nền kinh tế”, bà Varma nhận xét.

MỞ RỘNG PHẠM VI XUNG ĐỘT THƯƠNG MẠI

Thời gian qua, đàm phán thương mại Ấn Độ - Mỹ chỉ tập trung vào hàng hóa, chưa đề cập tới ngành dịch vụ như công nghệ thông tin và tài chính. Động thái về thị thực của ông Trump đã làm thay đổi tình hình, kéo nền kinh tế tập trung vào dịch vụ của Ấn Độ vào xung đột thương mại.

“Các chính sách của Mỹ có thể làm gia tăng rủi ro cho tăng trưởng trong trung hạn của Ấn Độ và buộc chính phủ nước này phải hành động để thúc đẩy nhu cầu nội địa”, bà Varma nhận định.

Ngành dịch vụ đóng góp khoảng 55% vào tổng sản phẩm trong nước (GDP) của Ấn Độ, so với tỷ trọng 17% của ngành sản xuất.

Một số nhà kinh tế cảnh báo rằng thay đổi trong chính sách thị thực của chính quyền Tổng thống Trump có thể làm giảm dòng kiều hối của Ấn Độ và làm suy yếu đồng rupee - vốn đã là một trong những đồng tiền sụt giá mạnh nhất tại châu Á năm nay.

Người Ấn Độ là một trong những cộng đồng nhập cư lớn nhất tại Mỹ khi chiếm khoảng 1% dân số. Theo dữ liệu từ Citigroup, mỗi năm nhóm này gửi về nước gần 35 tỷ USD.

“Áp lực đối với ngành dịch vụ đang đẩy Ấn Độ vào thế khó, khiến nước này khó phản đối các yêu cầu của phía Mỹ”, ông Amitendu Palit, nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Nghiên cứu Nam Á, nhận xét.

Theo các nhà phân tích, việc Mỹ siết chính sách thị thực sẽ làm gia tăng áp lực với Thủ tướng Modi, trong bối cảnh chính quyền của ông đang gặp nhiều khó khăn trong việc tạo việc làm ở trong nước và nhiều người Ấn Độ muốn tìm kiếm cơ hội việc làm lương cao hơn trong ngành dịch vụ và công nghệ thông tin tại Mỹ.

Dù là một trong những nền kinh tế lớn tăng trưởng nhanh nhất thế giới, tốc độ tăng trưởng của Ấn Độ chưa đủ nhanh để tạo việc làm cho 1,4 tỷ người dân.

Theo dữ liệu từ công ty Centre for Monitoring Indian Economy Ltd., tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên nước này hiện vẫn cao, dao động quanh mức 40%. Ngành dịch vụ công nghệ thông tin là ngành sử dụng lao động quan trọng của quốc gia này với gần 6 triệu lao động. Năm ngoái, ngành này có thêm khoảng 125.000 việc làm mới.