Chiều ngày 29/8, tại Phiên họp bất thường tháng 8/2022, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nghe tờ trình, báo cáo thẩm tra về danh mục và mức vốn cho các nhiệm vụ, dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội; điều chỉnh, bổ sung vốn ngân sách trung ương kế hoạch năm 2022 của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương.

SÁU NỘI DUNG CHÍNH TRONG TỜ TRÌNH CỦA CHÍNH PHỦ

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương trình bày tờ trình về việc giao danh mục và mức vốn cho các nhiệm vụ, dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội; điều chỉnh, bổ sung vốn ngân sách trung ương kế hoạch năm 2022 của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương.

Về việc giao danh mục và mức vốn cho các nhiệm vụ, dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, trong tổng số 176.000 tỷ đồng được Quốc hội cho phép phân bổ, số vốn Thủ tướng Chính phủ đã thông báo cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương để hoàn thiện thủ tục đầu tư cho 264 nhiệm vụ, dự án để hoàn thiện thủ tục đầu tư. Số vốn còn lại chưa thông báo cho các bộ, cơ quan trung ương, địa phương là 3.432 tỷ đồng, trong đó có 2.500 tỷ đồng chưa đủ điều kiện và 932 tỷ đồng đã thông báo nhưng bộ, địa phương đề xuất trả lại, không đầu tư.

Trong tổng số vốn 172.568 tỷ đồng đã thông báo cho các bộ, địa phương để hoàn thiện thủ tục đầu tư, đến nay đã có 94 nhiệm vụ, dự án đã hoàn thiện thủ tục đầu tư, đủ điều kiệu bố trí kế hoạch vốn; 168 dự án đã được thông báo vốn từ Chương trình đang tiếp tục hoàn thiện thủ tục đầu tư theo quy định.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết, để bảo đảm thống nhất về quản lý đầu tư công và sớm phân bổ vốn cho các nhiệm vụ, dự án để kịp triển khai, thực hiện, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội các nội dung cụ thể.

Thứ nhất, phân bổ 176.000 tỷ đồng vốn đầu tư phát triển cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương để thực hiện các nhiệm vụ, dự án thuộc Chương trình.

Thứ hai, cho phép điều chỉnh 932 tỷ đồng còn dư của lĩnh vực y tế, lĩnh vực an sinh xã hội, lao động, việc làm sang lĩnh vực đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng để đầu tư cho 3 dự án  thuộc ngành giao thông theo quy định tại khoản 6 Điều 6 Nghị quyết số 43/2022/QH15.

Thứ ba, cho ý kiến về 94 nhiệm vụ, dự án với số vốn dự kiến là 147.138 tỷ đồng đã đủ thủ tục đầu tư theo quy định, đủ điều kiện giao kế hoạch vốn của Chương trình để Thủ tướng Chính phủ phân bổ vốn.

Thứ tư, đối với 169 dự án với số vốn dự kiến là 27.930 tỷ đồng chưa đủ thủ tục đầu tư, đang hoàn thiện thủ tục đầu tư theo quy định, Chính phủ sẽ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến sau khi các dự án đủ thủ tục đầu tư, đủ điều kiện giao vốn, làm cơ sở Thủ tướng Chính phủ quyết định phân bổ vốn.

Chính phủ cũng đề nghị ban hành Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc phân bổ vốn đầu tư phát triển của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và điều chỉnh, bổ sung kế hoạch đầu tư vốn ngân sách trung ương năm 2022.

Về việc điều chỉnh, bổ sung kế hoạch đầu tư vốn ngân sách Trung ương năm 2022, đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, tính đến ngày 28/6/2022, có 16 bộ, cơ quan trung ương và địa phương chưa phân bổ hết kế hoạch đầu tư vốn ngân sách Trung ương năm 2022.

Theo đó, Chính phủ đã xây dựng các nguyên tắc, tiêu chí như cắt giảm vốn ngân sách Trung ương năm 2022 của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương đến ngày 28/6/2022 chưa phân bổ hết, tuy nhiên không cắt giảm kế hoạch vốn năm 2022 bố trí cho 12 dự án thành phần của Dự án Đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 do đang chờ giao kế hoạch đầu tư công trung hạn để giao kế hoạch năm.

Việc bổ sung kế hoạch đầu tư vốn ngân sách Trung ương năm 2022 cho các nhiệm vụ, dự án phải bảo đảm nguyên tắc, tiêu chí quy định tại Luật Đầu tư công và các Nghị quyết của Quốc hội.

Trong đó, các dự án phải thuộc Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 và được giao Kế hoạch vốn Chương trình phục hồi; có đủ thủ tục đầu tư, có khả năng hấp thụ, giải ngân vốn trong năm 2022 và  Bộ, cơ quan trung ương và địa phương cam kết giải ngân hết số vốn của Kế hoạch đầu tư công năm 2022 đã được giao và số vốn được bổ sung.

CẦN LÀM RÕ NGUYÊN NHÂN THAY ĐỔI VÀ TÍNH HỢP LÝ

Thẩm tra các nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Nguyễn Phú Cường cho biết, đa số ý kiến Ủy ban cho rằng, việc điều chỉnh so với danh mục dự kiến Chính phủ đã báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp bất thường để bảo đảm tính chính xác là cần thiết và phù hợp với yêu cầu thực tiễn. Tuy nhiên, việc điều chỉnh nhiều nội dung, danh mục nêu trên cho thấy công tác chuẩn bị Tờ trình để Quốc hội xem xét, thông qua Nghị quyết "chưa đảm bảo thận trọng, kỹ lưỡng và còn mang tính ước lệ".

"Đề nghị Chính phủ giải trình, làm rõ nguyên nhân thay đổi, tính hợp lý, và sự phù hợp với mục tiêu, nguyên tắc, đối tượng, cơ cấu vốn theo quy định tại Nghị quyết 43; không nhất thiết phải phân bổ toàn bộ số vốn tối đa khi công tác chuẩn bị dự án chưa đảm bảo điều kiện hoặc không thực sự cần thiết để thực hiện mục tiêu của Chương trình", ông Cường nhấn mạnh.

Về phương án Chính phủ báo cáo phân bổ tổng số vốn 176.000 tỷ đồng cho các Bộ, cơ quan trung ương, địa phương, đa số ý kiến Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho rằng, theo quy định tại Điều 60 của Luật Đầu tư công; khoản 3 và khoản 6, Điều 6 Nghị quyết 29, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến phân bổ số vốn của Chương trình là phù hợp, nhằm đáp ứng tính cấp bách, kịp thời hoàn thành việc phân bổ, giao vốn cho các Bộ, cơ quan trung ương và địa phương để thúc đẩy giải ngân vốn Chương trình.

Vì vậy, các ý kiến nhất trí trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến ban hành Nghị quyết để phân bổ chi tiết theo ngành, lĩnh vực đối với số vốn này và báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV.

Một số ý kiến cho rằng, việc quyết định tổng mức vốn ngân sách Trung ương theo ngành, lĩnh vực cho các Bộ, cơ quan trung ương và địa phương thuộc thẩm quyền của Quốc hội, đề nghị Chính phủ trình Quốc hội xem xét quyết định tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khoá XV.

Việc cho ý kiến đối với toàn bộ danh mục đủ điều kiện, thủ tục đầu tư và chưa đủ điều kiện đều phải chờ sau khi Quốc hội quyết định; đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội chưa cho ý kiến trong đợt này.

Đối với số vốn dự kiến không sử dụng hết 932 tỷ đồng của lĩnh vực y tế (802 tỷ đồng) và an sinh xã hội, lao động việc làm (130 tỷ đồng), Chính phủ đề xuất Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép phân bổ cho 3 dự án thuộc lĩnh vực giao thông.

"Việc điều chuyển để phân bổ từ lĩnh vực y tế và an sinh xã hội, lao động việc làm sang lĩnh vực giao thông vận tải là vượt cơ cấu vốn, không phù hợp theo quy định của Nghị quyết 43", Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho biết.

Do đó, ông Cường đề nghị Chính phủ không điều chỉnh sang lĩnh vực khác mà tiếp tục sử dụng cho các nhiệm vụ, dự án thuộc lĩnh vực xã hội chưa được bố trí vốn Kế hoạch đầu tư công trung hạn hoặc bố trí vốn chưa đầy đủ để triển khai thực hiện.

Đối với 3 dự án thuộc lĩnh vực giao thông, Chính phủ cần rà soát, đảm bảo đúng nguyên tắc, tiêu chí, có thể bố trí từ nguồn chưa phân bổ 11.437 tỷđồng thuộc lĩnh vực đầu tư hạ tầng (nêu trên) để bảo đảm tuân thủ quy định mức tối đa 113.550 tỷ đồng Quốc hội đã quyết nghị.