Diễn đàn Cấp cao Chuyển đổi số Việt Nam - Châu Á 2024 (Vietnam - Asia DX Summit 2024) với chủ đề: “Chuyển đổi số, Chuyển đổi xanh, Phát triển kinh tế số” do Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ Công nghệ thông tin Việt Nam (VINASA) tổ chức, dưới sự bảo trợ của Bộ Thông tin và Truyền thông, đã diễn ra chiều 28/5.

VIỆT NAM XÁC ĐỊNH CHUYỂN ĐỔI SỐ, CHUYỂN ĐỔI XANH LÀ LỰA CHỌN CHIẾN LƯỢC

Phát biểu tại sự kiện, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng chuyển đổi số và chuyển đổi xanh sẽ là hai chuyển đổi quan trọng bậc nhất của đầu thế kỷ 21. Muốn chuyển đổi xanh thì phải dùng chuyển đổi số và muốn chuyển đổi số cũng phải dùng chuyển đổi xanh. Hai chuyển đổi này sẽ đảm bảo cho một quốc gia phát triển nhanh và bền vững.

Việt Nam đã xác định chuyển đổi số và chuyển đổi xanh là lựa chọn chiến lược. Chuyển đổi số và chuyển đổi xanh là động lực chính của tăng trưởng kinh tế. Năm 2020, kinh tế xanh đã đóng góp khoảng 2% GDP của Việt Nam với tốc độ tăng trưởng trên 10%, và cùng năm này, kinh tế số của Việt Nam đã đóng góp 12% GDP. Nhưng đến năm 2023, kinh tế số theo tính toán của Bộ Thông tin và Truyền thông đã đóng góp 16,5% GDP và với tốc độ tăng trưởng trên 20% một năm.

Bộ trưởng Hùng cho biết hai chuyển đổi số và xanh có tốc độ tăng trưởng cao hơn tốc độ tăng trưởng GDP của đất nước từ 2 đến 4 lần. Chuyển đổi số thì cần phải xanh. Theo ước tính của cơ quan năng lựơng quốc tế IEA, các trung tâm dữ liệu trong năm 2022 đã tiêu thụ khoảng 240 đến 340 tỷ kWh. Tương đương với 1 đến 1,3% nhu cầu điện năng toàn cầu và đang tiếp tục tăng lên rất nhanh.

Hiện nay, tiêu thụ điện của toàn ngành công nghiệp công nghệ thông tin và truyền thông chiếm từ 6 đến 10% tổng tiêu thụ điện năng thế giới và thải ra 3,7% tổng lượng khí thải nhà kính. Số liệu này được dự báo sẽ tăng gấp đôi vào năm 2025 và ước tính khoảng 14% tổng lượng khí thải CO2 trên toàn cầu vào năm 2040. Bởi vậy chuyển đổi số phải dùng các công nghệ xanh.

Theo Bộ trưởng Hùng, chuyển đổi số là để tạo ra một loại tài nguyên mới là dữ liệu. Lần đầu tiên trong lịch sử phát triển của mình con người thay vì tiêu dùng và làm cạn kiệt tài nguyên thì tạo ra tài nguyên mới. Trước đây càng phát triển thì càng làm cạn kiệt tài nguyên. Ngày nay càng phát triển thì càng sinh ra nhiều tài nguyên.

“Muốn phát triển nhanh thì chuyển đổi số. Muốn bền vững thì chuyển đổi xanh. Nhưng cả chuyển đổi số và chuyển đổi xanh thì đều cần đến công nghệ số. Mà công nghệ số thì cốt lõi là chip bán dẫn. Bộ Thông tin và Truyền thông đã dự thảo xong phiên bản cuối cùng của chiến lược quốc gia về phát triển chip bán dẫn”, ông Hùng cho hay.

Bộ trưởng cũng cho rằng không gian mới là kinh tế số. Lực lượng sản xuất mới là công nghệ số. Nguồn lực sản xuất mới là nhân lực số. Yếu tố sản xuất mới là dữ liệu số. Và động lực mới là đổi mới sáng tạo số. Phát triển kinh tế số Việt Nam thì phải dựa trên đổi mới sáng tạo số, phải đầu tư vào hạ tầng số và đặc biệt là hạ tầng tính toán AI. Phải tích hợp kinh tế số vào mọi ngành, mọi lĩnh vực. Phải hoàn thiện thể chế số, phải thực hiện quản trị số và phải đào tạo kỹ năng số, nhân lực số và đặc biệt, thu hút nhân tài số.

Chuyển đổi số, phát triển kinh tế số là một con đường dài và ứng dụng nhiều hơn là nghiên cứu. Ứng dụng thì đặc điểm dân tộc, văn hóa, ngữ cảnh đất nước, đặc thù của từng ngành, từng lĩnh vực là yếu tố quyết định. Và đây chính là cơ hội cho các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam.

Theo người đứng đầu ngành thông tin và truyền thông, chuyển đổi số là một cuộc cách mạng về thể chế nhiều hơn là một cuộc cách mạng về công nghệ. Dám ứng dụng, dám đi đầu trong ứng dụng và ứng dụng an toàn sẽ tạo ra sự phát triển và cũng tạo ra sự hoàn thiện công nghệ. Lần đầu tiên trong lịch sử nhân loại ứng dụng tạo ra sự phát triển của công nghệ. Vì công nghệ số muốn phát triển thì phải dựa trên dữ liệu số, trong khi dữ liệu số lại chỉ được sinh ra do ứng dụng, do vậy nên bàn nhiều hơn về việc thay đổi thể chế để mở đường cho sự ứng dụng rộng rãi của các công nghệ số.

Chia sẻ tại diễn đàn, ông Trương Gia Bình, Chủ tịch Hội đồng sáng lập Vinasa, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FPT, cũng khẳng định chuyển đổi xanh và chuyển đổi số đang là xu hướng chuyển dịch tất yếu của thế giới, hướng tới phát triển bền vững. Chuyển đổi số - chuyển đổi xanh đang là cặp song sinh chuyển đổi quan trọng nhất. Muốn xanh phải dùng số - không có số thì không thể chuyển nhanh.

Ông Bình cho biết theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới về chuyển đổi xanh có hai vấn đề khi ứng phó với biến đổi khí hậu: thích nghi (Adaptation) với biến đổi, và giảm thiểu (Mitigation) biến đổi. Muốn chuyển đổi xanh buộc phải chuyển đổi số, vì công nghệ số giúp tăng tốc cả thích nghi và giảm thiểu. Bản thân công nghệ số cũng cần xanh hơn vì nó tiêu tốn nhiều năng lượng.

Tuy nhiên, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh còn đi theo chuyển đổi quan trọng là chuyển đổi trí tuệ nhân tạo. Sự ra đời của siêu trí tuệ (AI) tạo ra nguồn lao động mới – kỹ sư trí tuệ nhân tạo. AI đi vào tất cả mọi lĩnh vực.

Theo ông Trương Gia Bình, để khai thác tiềm năng chuyển đổi số - chuyển đổi xanh, tạo ra phát triển kép về cả kinh tế số và kinh tế xanh, Việt Nam cần đi tiên phong phát triển các lĩnh vực: trí tuệ nhân tạo, chíp bán dẫn, xe điện thông minh trong chuyển đổi số, công nghệ xanh, và cần tập trung nhân lực, tài chính cho những lĩnh vực công nghệ trọng điểm này.

6 NHIỆM VỤ TRỌNG TÂM

Phát biểu chỉ đạo diễn đàn, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang khẳng định chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế hướng tới phát triển bền vững là xu thế tất yếu của thế giới. Đây là con đường ngắn nhất, rẻ nhất đi đến tương lai tươi sáng cho Việt Nam.

Bên một số thành tựu trong ứng dụng công nghệ trong chuyển đổi số, chuyển đổi xanh Việt Nam đã đạt được, Phó Thủ tướng Quang cũng đã chỉ ra một số hạn chế, trong đó có tình trạng vẫn có những người, kể cả người có trách nhiệm, còn chưa quan tâm đến chuyển đổi số, chuyển đổi xanh; vẫn còn một bộ phận không thích sự minh bạch khi ứng dụng công nghệ, và Việt Nam chưa có cơ chế, chính sách tạo ra “đường băng” để các doanh nghiệp công nghệ “cất cánh”.

Bên cạnh đó là các hạn chế như hạ tầng số, nền tảng cho tăng trưởng xanh dù có sự phát triển nhưng còn chưa đáp ứng yêu cầu; nguồn lực cho chuyển đổi số chưa được ưu tiên, chưa được ứng xử như một lĩnh vực tiên phong; một số chỉ tiêu của Việt Nam trong bảng xếp hạng thế giới còn thấp; cơ chế chính sách, thể chế thực sự chưa tạo ra “đường băng” để doanh nghiệp công nghệ cất cánh.

Thời gian tới, theo Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang, có 6 nhiệm vụ mà Việt Nam cần thực hiện sớm.

Thứ nhất, cần có sự nhìn nhận đúng mức, đúng mực về chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, tư tưởng phải thông để tự tin làm, dành sự ưu tiên cho lĩnh vực và cũng để mọi người dám dấn thân.

Thứ hai, phải chú trọng đầu tư hạ tầng số, nhất là khu vực có nhu cầu và sự ảnh hưởng phát triển, ví dụ như các khu trung tâm, khu kinh tế, khu công nghiệp và phải có thứ tự ưu tiên, vì không có đủ kinh phí để đầu tư tất cả cùng một lúc. 

Thứ ba, phải huy động nguồn lực ngoài ngân bởi vì ngân sách thì không thể kham nổi tất cả mọi việc và chỉ nên chiếm một tỷ trọng nhỏ và có tính chất "mồi" trước.

Thứ tư, nỗ lực đào tạo nhân lực chất lượng cao, kêu gọi các tập đoàn, doanh nghiệp cùng đào tạo, cùng sử dụng để nhanh chóng đáp ứng nhu cầu.

Thứ năm, xây dựng cơ chế khuyến khích doanh nghiệp tham gia lĩnh vực này, đặc biệt là những doanh nghiệp startup với tinh thần là chấp nhận rủi ro và chấp nhận mạo hiểm.

Thứ sáu, phải cố gắng từng bước đứng trên vai người khổng lồ. Tức là khai thác tận dụng tốt những thành tựu của thế giới, thông qua hợp tác quốc tế, thông quan mạng lưới chuyên gia.