Thống kê cho thấy năm 2024, nhóm các cổ phiếu xây dựng tăng gần 17%, cao hơn so với mức tăng 12% của chỉ số VN-Index. Tuy nhiên, một số cổ phiếu của các doanh nghiệp lớn lại ghi nhận diễn biến kém tích cực so với mặt bằng chung, cụ thể: VCG (-26,5%), HHV (-24,6%), CTD (-0,1%)…

ĐỊNH GIÁ CỔ PHIẾU RẺ MỞ CƠ HỘI ĐẦU TƯ HẤP DẪN

Bước sang năm 2025, với động lực từ việc thúc đẩy giải ngân đầu tư công và sự nóng lên của thị trường bất động sản, các cổ phiếu trên có diễn biến khả quan hơn, với CTD (+22%), VCG (+19%),… kể từ đầu năm tính tới thời điểm ngày 31/3/2025. Tính chung các cổ phiếu niêm yết thuộc ngành xây dựng có mức tăng 13% so với thời điểm đầu năm.

Cập nhật triển vọng cổ phiếu nhóm xây dựng mới đây, Agriseco cho rằng trong thời gian tới dư địa tăng giá của nhóm này vẫn còn, nhưng sẽ phân hóa mạnh.

Vốn chủ sở hữu toàn ngành ghi nhận tại ngày 31/03/2025 đạt 135 nghìn tỷ đồng, giảm 10,5% so với cuối năm 2024. Nguyên nhân chủ yếu do doanh thu chưa cải thiện đáng kể trong khi chất lượng lợi nhuận suy giảm. Bên cạnh các doanh nghiệp đầu ngành vẫn duy trì phong độ, nhiều doanh nghiệp tiếp tục chật vật với thua lỗ kéo dài hoặc lợi nhuận lao dốc, điển hình như DDF, VVN, SD6, HBC,…

Giá cổ phiếu tăng nhưng vốn chủ sở hữu không tăng tương ứng có thể xuất phát từ yếu tố đầu cơ, hoặc cho thấy các doanh nghiệp đang sử dụng đòn bày tài chính cao thay vì tăng vốn chủ để duy trì tăng trưởng, làm tăng rủi ro tài chính.

Về mặt bằng định giá, hệ số P/E của nhóm thường xuyên ghi nhận mức khá cao trong giai đoạn 2023-2024 nhưng đang có xu hướng giảm dần kể từ đầu năm 2025.

Đối với ngành xây dựng, hệ số P/E thường biến động mạnh và khó dự đoán do tính chất chu kỳ của lợi nhuận, phụ thuộc lớn vào tiến độ và thời điểm hạch toán dự án. Đôi khi, lợi nhuận một số thời điểm có thể chưa phản ánh đầy đủ và chính xác về hoạt động kinh doanh cốt lõi bởi các khoản thu bất thường hoặc bị suy giảm sâu trong giai đoạn khó khăn.

Hệ số P/B vận động quanh mức 1,5-2 lần trong 6 năm gần đây. Mặt bằng P/B thấp hơn trung bình lịch sử cho thấy thị trường đang định giá thấp tài sản của các doanh nghiệp xây dựng, đồng thời phản ánh những lo ngại về triển vọng lợi nhuận trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt khi chi phí nguyên vật liệu và đất đai ngày càng tăng cao.

Tuy nhiên, Agriseco cho rằng, với các tín hiệu phục hồi từ thị trường bất động sản dân dụng và tiềm năng tăng trưởng backlog nhờ đẩy mạnh giải ngân các dự án đầu tư công, việc mặt bằng định giá P/E và P/B ghi nhận thấp hơn so với trung bình 5 năm và 10 năm sẽ mở ra các cơ hội đầu tư hấp dẫn khi chất lượng tài sản và triển vọng tăng trưởng kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp xây dựng đang dần cải thiện.

Hệ số EV/EBITDA toàn ngành xây dựng và các cổ phiếu tiêu biểu trong ngành có xu hướng giảm qua các năm dù doanh thu và lợi nhuận đều ghi nhận tăng trưởng. Hệ số cho thấy phần lớn các doanh nghiệp trong ngành đang được định giá thấp so với triển vọng tăng trưởng lợi nhuận.

BA YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG LỢI NHUẬN 

Cũng theo Agriseco, sẽ có ba yếu tố ảnh hưởng tới biên lợi nhuận của doanh nghiệp ngành xây dựng. 

Thứ nhất, chi phí nguyên vật liệu chiếm tỷ trọng lớn nhất trong đầu vào các doanh nghiệp xây dựng. Diễn biến giá nguyên vật liệu trong các năm vừa qua ghi nhận biến động không đồng đều. Trong khi giá thép và xi măng duy trì ở mức thấp khi các thị trường lớn (Trung Quốc) đang đối mặt với áp lực dư thừa nguồn cung do nhu cầu xây dựng toàn cầu chưa hồi phục, giá các nguyên vật liệu khác như Cát, Đá và Nhựa đường lại có xu hướng tăng giá do chi phí vận chuyển tăng cao cùng nhu cầu gia tăng mạnh từ các dự án đầu tư công.

Xu hướng này có thể giúp các nhà thầu xây dựng dân dụng hưởng lợi, trong khi biên lợi nhuận các nhà thầu xây lắp hạ tầng có thể bị ảnh hưởng nhẹ

Thứ hai, đối với nguyên vật liệu Thép vốn dĩ chiếm tới 70% chi phí nguyên vật liệu xây dựng: Dự báo trong năm 2025, việc Trung Quốc cắt giảm sản lượng thép nhằm giải quyết tình trạng dư thừa công suất cũng như nhu cầu xây dựng nội địa tăng cao để phục vụ các dự án hạ tầng trọng điểm, giá thép trong nước có thể hồi phục trở lại.

Tuy nhiên, Theo Việc Quy hoạch Nghiên cứu Luyện kim Trung Quốc, nhu cầu thép của Trung Quốc dự kiến sẽ tiếp tục giảm 1,5% trong năm 2025 do nhu cầu bất động sản chưa thực sự hồi phục và các ảnh hưởng từ cuộc chiến tranh thương mại, có thể hỗ trợ làm giảm đà tăng của giá thép thế giới.

Thứ ba, mặt bằng lãi suất cho vay tại các ngân hàng lớn đang có xu hướng giảm và duy trì mức thấp: Đặc thù của ngành xây dựng là ngành thâm dụng vốn và lao động, do vậy chi phí lãi vay sẽ tác động đáng kể tới biên lợi nhuận các nhà thầu.

Việc mặt bằng lãi suất duy trì ổn định ở mức thấp sẽ giảm áp lực chi phí nợ vay các doanh nghiệp xây dựng, đồng thời kích thích nhu cầu sở hữu nhà ở của người dân, tạo tâm lý tích cực cho các chủ đầu tư và hỗ trợ cải thiện nguồn cung bất động sản trong tương lai. Xu hướng giảm lãi suất cũng đang được ghi nhận tại các ngân hàng trung ương lớn trên thế giới trong bối cảnh lạm phát giảm và tăng trưởng kinh tế chậm lại. Xu hướng này được kỳ vọng sẽ tạo thêm dư địa nới lỏng cho chính sách tiền tệ của Việt Nam.