Chứng khoán MBS vừa có báo cáo cập nhật triển vọng nhóm đầu tư công trong năm 2025 trong đó nhấn mạnh giải ngân đầu tư công sẽ tăng mạnh trong năm 2025. 

GIẢI NGÂN ĐẦU TƯ CÔNG ĐƯỢC DỰ BÁO TĂNG 18%

Trong giai đoạn 2020 – 2024, nợ công/GDP của Việt Nam giảm mạnh về mức 37% từ mức 55% của năm 2020 và tính đến cuối năm 2024 vẫn thấp hơn mức trần quy định của Quốc hội khoảng 50%. Tương tự với nợ công, nợ chính phủ/GDP trong giai đoạn này suy giảm đáng kể xuống mức 33% (từ mức đỉnh 50% vào năm 2020.

Hơn nữa, so với các quốc gia đang phát triển trong khu vực Asean như Thái Lan, Indonesia hay Malaysia, nợ công của Việt Nam hiện tại đang ở mức thấp hơn đáng kể 34% so với khoảng 50% của các quốc gia trong khu vực. Do đó, hiện tại nợ công của Việt Nam đang ở mức độ an toàn trong bối cảnh GDP dự kiến có thể tăng trưởng trên 8% trong năm nay.

Theo kế hoạch của Chính phủ tỷ lệ nợ công/GDP dự kiến đạt mức 37% nhằm hướng tới các dự án đầu tư công trọng điểm giai đoạn 2025 – 2030, do đó Việt Nam có nhiều cơ hội nhằm đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công trong 5 năm tới. Với tỷ lệ nợ công/GDP đang ở mức dưới trần quy định của Quốc hội, Chính phủ sẽ có thêm nhiều dự địa nhằm đẩy mạnh chi cho xây dựng hạ tầng thông qua chi ngân sách cũng như phát hành trái phiếu.

Vốn đầu tư công có khả năng sẽ được đẩy mạnh trong những năm cuối của của chu kì đầu tư công trung hạn. Giải ngân đầu tư công năm 2025 có thể đạt mức tăng trưởng 18% so với cùng kỳ với tỷ lệ thực hiện đạt mức cao khoảng 90% - 95%.

Khi Luật Đầu tư công (sửa đổi) có hiệu lực từ tháng 1/2025 có thể tạo điều kiện nhằm đẩy nhanh quá trình giải ngân vốn đầu tư công. Các điều chỉnh của Luật hướng tới việc đẩy nhanh quá trình thực hiện vốn đầu tư công tại các Bộ ngành và địa phương.

Những thay đổi này dự kiến có thể góp phần rút ngắn thời gian triển khai các dự án đầu tư khi phân quyền cho các địa phương và Bộ ngành có thể giải quyết các bước quan trọng trong việc xây dựng dự án như Chủ trương đầu tư, thu xếp vốn…  Việc quy định cụ thể về thời gian trong quá trình kéo dài thu xếp vốn trong Điều 57 (khoản 2) dự kiến sẽ giảm bớt tình trạng kéo dài thời gian thực hiện gây chậm tiến độ dự án.

Bên cạnh Luật Đầu tư công (sửa đổi), Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều chỉnh của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác thông tư (PPP) với mục tiêu chính nhằm khuyến khích nguồn vốn tư nhân tham gia đầu tư triển khai các dự án công.

Theo Luật sửa đổi 1 số rào cản đã được tháo gỡ như xoá bỏ hạn chế các lĩnh vực đầu tư theo hình thức PPP nhằm mở rộng các lĩnh vực đầu tư. Bên cạnh đó, việc tăng tỷ lệ vốn tham gia của nhà nước từ 50% lên mức 70% dự kiến góp phần giảm bớt áp lực tài chính cho các nhà đầu tư đặc biệt trong các giai đoạn đầu của dự án như đền bù và giải phóng mặt bằng.

Do đó, nhờ bổ sung cũng như quy định cụ thể hơn trong việc tham gia đầu tư theo hình thức PPP có thể tác động tích cực tới quá trình huy động vốn và đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án.

HÀNG LOẠT DOANH NGHIỆP NIÊM YẾT ĐƯỢC LỢI

Theo nhận định của MBS, các doanh nghiệp xây dựng các dự án đầu tư có thể được hưởng lợi đặc biệt với những doanh nghiệp trúng thầu tại các dự án trọng điểm về đích trong năm 2025 như Cao tốc Bắc – Nam hay sân bay Long Thành.

Với nhóm ngành xây dựng, việc thúc đẩy tiến độ tại các dự án trọng điểm có thể tác động tích cực tới các doanh nghiệp xây lắp khi các công ty có thể đẩy nhanh tiến độ hoàn thành dự án và ghi nhận doanh thu.

Bên cạnh đó, chiến lược triển khai thêm 1 số cao tốc kết nối các khu vực phát triển kinh tế trong giai đoạn 2025 - 2028 như Hữu Nghị - Chi Lăng hay mở rộng các tuyến cao tốc như TP. HCM – Trung Lương – Mỹ Thuận có thể tạo điều kiện thuận lợi tăng trưởng backlog đối với các doanh nghiệp.

Đối với các doanh nghiệp xây dựng niêm yết, các doanh nghiệp có kinh nghiệm triển khai và backlog xây dựng lớn nhằm hưởng lợi tại các dự án trọng điểm, bên cạnh đó, kinh nghiệm triển khai có thể tác động tích cực trong quá trình đấu thầu để tăng trưởng backlog. MBS đánh giá cao các doanh nghiệp có dự án tại khu vực phía Bắc và Trung do đang duy trì đúng tiến độ trong khi khu vực phía Nam chỉ hoàn thành khoảng 80% tiến độ do tình trạng thiếu hụt nguyên vật liệu.

Đối với nhóm doanh nghiệp vận hành BOT như CII hay HHV, việc đẩy nhanh các dự án giao thông sẽ kết nổi các tuyến cao tốc nhằm gia tăng lưu lượng xe tại các tuyến BOT đang khai thác. Luật PPP mở ra cơ hội trong vấn đề đấu thầu và dự án cũng như tác động tích cực tới cả BOT hiện hữu của doanh nghiệp.

Đối với nhu cầu cát, đá xây dựng tăng trưởng khoảng 7% so với cùng kỳ trong năm 2025, MBS đánh giá cao các doanh nghiệp có mỏ đá còn nhiều trữ lượng và vị trí nằm gần các dự án trọng điểm sẽ có lợi thế cạnh tranh do chi phí thấp.

Với việc đẩy nhanh tiến độ tại các dự án trọng điểm phía Nam như Đường Vành đai 3 (HCM), sân bay Long Thành hay cao tốc Biên Hoà – Vũng Tàu,..các mỏ đá có vị trí thuận lợi như cụm mỏ Tân Cang (DHA), Tân Mỹ (KSB) và Thạnh Phú – Thiện Tân (VLB) có thể được hưởng lợi nhờ xu hướng này. Do đó,  các doanh nghiệp có công suất sản xuất cao như KSB (5 triệu m3), DHA (2.4 triệu m3) và VLB (5.1 triệu m3) được đánh giá cao. 

Đối với thép xây dựng, trong bối cảnh tiêu thụ thép xây dựng dự kiến tăng trưởng mạnh mẽ trong năm nay nhờ 2 động lực tăng trưởng chính đến từ nguồn cung bất động sản tăng 25% và giải ngân đầu tư công (+14%). Dự báo giá thép có thể cái thiện khoảng 7% trong năm 2025 nhờ áp lực đến từ thép Trung Quốc hạ nhiệt. Do đó, với thị phần thép xây dựng lớn nhất, HPG sẽ là doanh nghiệp được hưởng lợi nhờ xu hướng này.

Theo dự báo của Bộ Xây dựng, nhu cầu nhựa đường trong giai đoạn 2025 – 2030 có thể tăng trưởng với mức CAGR khoảng 8% mỗi năm nhờ chiến lược hoàn thành 5.000 km cao tốc của Chính phủ. PLC có thể hưởng lợi nhờ xu hướng này.

Đối với nhóm ngành xi măng, nhu cầu sẽ cải thiện mạnh mẽ trong bối cảnh các dự án giao thông được đẩy nhanh tiến độ. Hơn nữa, 1 số đề xuất liên quan đến việc xây dựng cầu cạn thay cho nền đường trong bối cảnh nguồn cung cát tại khu vực phía Nam chưa có dấu hiệu phục hồi. Bộ Xây dựng cũng đã đề xuất giảm thuế xuất khẩu đối với các doanh nghiệp xi măng và được Bộ Tài Chính báo cáo Thủ tướng trong T2/2025.

Đề xuất này có thể được thông qua trong bối cảnh sản lượng xuất khẩu đã giảm liên tiếp 4 năm gần đây. Trong trường hợp được triển khai, 2 đề xuất này có thể tác động tích cực tới sản lượng tiêu thụ năm 2025 . Do đó, HT1 với lợi thế là doanh nghiệp đầu ngành (công suất 800.000 tấn/năm) và mạng lưới phân phối rộng tại khu vực phía Nam sẽ được hưởng lợi.