Số liệu thống kê cho thấy kinh tế tư nhân đang khẳng định vai trò then chốt trong nền kinh tế Việt Nam. Đóng góp hơn 50% GDP, chiếm trên 30% tổng vốn đầu tư xã hội và tạo ra tới 80% việc làm, khu vực này còn ghi nhận tốc độ tăng trưởng ấn tượng 6-8%/năm trong giai đoạn 2016-2023, vượt trội so với mức tăng trưởng trung bình của cả nước. So với khu vực kinh tế nhà nước (28% GDP) và FDI (20% GDP), kinh tế tư nhân rõ ràng là lực lượng sản xuất nội địa chủ lực.

THỜI ĐIỂM ĐỂ DOANH NGHIỆP ĐỨNG LÊN

Tuy nhiên, tiềm năng to lớn này của khu vực doanh nghiệp này vẫn còn nhiều khoảng trống. Chia sẻ tại Tọa đàm Kinh tế tư nhân Việt Nam: Giai đoạn bứt phá 2025-2030 do Kênh truyền hình VITV tổ chức mới đây, PGS. TS. Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, cho biết dù đóng góp lớn, nội lực của doanh nghiệp tư nhân còn yếu, đặc biệt khi so sánh với khối FDI. Phần lớn là doanh nghiệp vừa và nhỏ, chưa đủ sức tham gia sâu vào chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu. Dù đánh giá cao khả năng chống chịu và sinh tồn của khu vực doanh nghiệp này trước những biến động của nền kinh tế song vị chuyên gia cho rằng doanh nghiệp tư nhân Việt Nam “vẫn yếu, chậm lớn và khó trưởng thành”.

Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu phát triển đầy tham vọng cho năm 2030 và 2045, việc “vươn mình” đòi hỏi sự thay đổi toàn diện, đặc biệt trong cách thức phát triển của khu vực kinh tế tư nhân. “Với chính sách và giải pháp thiết thực hơn, khu vực này có thể đạt được những thành tựu phi thường”, ông Thiên khẳng định.

Đồng quan điểm, GS.TS. Hoàng Văn Cường, Ủy viên Uỷ ban Tài chính, Ngân sách Quốc hội,  đánh giá cao sự thay đổi trong nhận thức và tư duy của Chính phủ khi thừa nhận kinh tế tư nhân là “động lực tăng trưởng quan trọng nhất trong nền kinh tế”. Điều này được thể hiện qua việc Chính phủ mạnh dạn giao các dự án lớn cho doanh nghiệp tư nhân thông qua các đơn đặt hàng và cam kết cắt giảm 30% thủ tục hành chính không cần thiết nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển.

“Đây là thời điểm khu vực kinh tế tư nhân, doanh nghiệp tư nhân cần phải đứng lên, hành động để bứt phá”, ông Cường nhấn mạnh.

Để biến doanh nghiệp tư nhân thành trụ cột của nền kinh tế, đúng như tinh thần Nghị quyết 10-NQ/TW, theo GS.TS Hoàng Văn Cường, Uỷ viên Uỷ ban Tài chính, Ngân sách Quốc hội, cần có sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Nhà nước, đặc biệt là thông qua việc đặt hàng. Lấy ví dụ về dự án đường sắt cao tốc, ông cho rằng việc giao cho doanh nghiệp trong nước đầu tư và sản xuất sẽ tạo ra một ngành công nghiệp đường sắt mạnh mẽ, giảm sự phụ thuộc vào nước ngoài và tối ưu hóa hiệu quả đầu tư công.

DOANH NGHIỆP CẦN CHỦ ĐỘNG THÍCH ỨNG

Mặc dù kinh tế tư nhân là “con át chủ bài” cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam song vấn đề là làm sao biến tiềm năng thành hiện thực, thông qua những chính sách và giải pháp đột phá, tạo động lực cho doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh và vươn xa.

Ông Phạm Đình Đoàn, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Phú Thái cho rằng tốc độ biến chuyển hiện nay là “quá nhanh, quá khủng khiếp”. Chỉ cần chậm trễ 1 ngày, doanh nghiệp có thể bỏ lỡ vô vàn cơ hội. “Trong bối cảnh đó, đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động, phải trăn trở suy nghĩ, tìm cách để thích nghi và đặt ra câu hỏi phải làm gì trong 5 năm tới?”, ông Đoàn nhấn mạnh.

Theo ông Phạm Đình Đoàn, trước cơ hội và thách thức, doanh nghiệp tư nhân cần chuyển mình từ môi trường kinh doanh truyền thống sang một môi trường hoàn toàn mới, mang tính quốc tế cao. Điều cốt yếu là phải “lượng sức mình”, tập trung vào giá trị cốt lõi, tránh dàn trải đa ngành khi nguồn lực hạn chế.

Bên cạnh đó, hợp tác là chìa khóa thành công. Doanh nghiệp cần chủ động liên kết, bổ trợ cho nhau: mạnh về ý tưởng và công nghệ kết hợp với mạnh về vốn để cùng nắm bắt cơ hội và vươn lên trong kỷ nguyên mới.

Còn theo ông Phan Đức Hiếu, Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, các doanh nghiệp tư nhân vẫn còn nhiều hạn chế và đối diện với rất nhiều rào cản từ các thể chế, môi trường kinh doanh vẫn còn nhiều khó khăn, đặc biệt là trong việc tiếp cận nguồn vốn và công nghệ. Ngoài ra, việc thiếu các cơ chế bảo vệ doanh nghiệp tư nhân khiến họ phải tự mình tìm cách vượt qua khó khăn. Do đó, các doanh nghiệp tư nhân đang rất mong chờ những sự thay đổi và cải thiện từ phía nhà nước trong thời gian tới.

“Thách thức đối với doanh nghiệp rất lớn, tuy nhiên, nếu quyết tâm vượt qua những thách thức ban đầu thì cơ hội mang lại cho doanh nghiệp sẽ rất lớn”, ông Hiếu nhận định.