Không nên phụ thuộc "bác sỹ AI" trong chăm sóc sức khỏe
Hoài Phương
21/05/2023, 06:00
Mới đây, WHO cảnh báo cần thận trọng với ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng, do các dữ liệu được AI sử dụng để đưa ra kết quả có thể bị sai lệch hoặc thiên lệch...
Ảnh: The Daily Beast
Sự phổ biến mạnh mẽ của ChatGPT đã "châm ngòi" cho cuộc chạy đua giữa những "gã khổng lồ" công nghệ như Google hay Microsoft, nhằm áp dụng công nghệ AI vào mọi sản phẩm, từ bảng tính tới công cụ tìm kiếm, qua đó thúc đẩy đầu tư vào các công ty khởi nghiệp AI. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế đã "gióng lên hồi chuông" cảnh báo về những rủi ro và mối đe dọa do AI có thể gây ra đối với việc chăm sóc sức khỏe con người.
Theo The Daily Beast, nếu dạo qua một vòng các trang mạng xã hội TikTok, Reddit, Twitter… trong thời gian gần đây, chúng ta sẽ phát hiện ra rằng, nhiều người đã sử dụng ChatGpt để tạo kế hoạch tập luyện, giảm cân hay cải thiện sức khỏe và một số người thực sự đã làm theo gợi ý của nó. Với khả năng xử lý ngôn ngữ tự nhiên, ChatGPT có thể hiểu và trả lời câu hỏi của người dùng bằng ngôn ngữ đơn giản, giúp mọi người hiểu thuật ngữ y tế và khái niệm sức khỏe dễ dàng hơn.
Về mặt chẩn đoán, ChatGPT có thể giúp người bệnh xác định các nguyên nhân của một triệu chứng và đồng thời đưa ra lời khuyên rất hữu ích. Ví dụ: Khi người dùng hỏi ChatGPT về các nguyên nhân của triệu chứng chảy mũi sau, ChatGPT sẽ cung cấp đủ các nguyên nhân có thể của triệu chứng này như: dị ứng, viêm xoang, nhiễm trùng, trào ngược, bất thường cấu trúc và một số loại thuốc. Đồng thời khuyên người bệnh nên đi khám, gặp trực tiếp bác sĩ để có chẩn đoán cụ thể.
ChatGPT có khả năng truy cập lượng lớn dữ liệu y tế và phân tích dữ liệu đó để cung cấp thông tin cho người dùng.
Về mặt phòng bệnh, ChatGPT có thể cung cấp thông tin rất đầy đủ, rất hữu ích cho người bệnh, hỗ trợ cho người bệnh cũng như bác sĩ khi muốn hệ thống lại thông tin hỗ trợ người bệnh. ChatGPT cũng góp phần giải quyết những nỗi lo, những thắc mắc và những thông tin người bệnh chưa rõ. Điều này có thể giúp bệnh nhân đưa ra quyết định sáng suốt về sức khỏe của họ và thực hiện các bước chủ động để ngăn ngừa các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn.
Ngoài ra, ChatGPT có thể hỗ trợ điều trị bệnh bằng cách cung cấp hướng dẫn về cách sử dụng thuốc, tác dụng phụ và tương tác. Nó cũng có thể trả lời cho người bệnh nên uống một loại thuốc nào đó thời gian nào trong ngày để có hiệu quả cao nhất. Có thể nói ChatGPT là một công cụ AI hữu ích. Nó có thể trò chuyện sinh động để cung cấp thông tin chính xác, ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ hỗ trợ cho người bệnh, hỗ trợ cho bác sĩ trong việc chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa bệnh.
Dù vậy, ChatGPT và các công cụ dựa trên trí tuệ nhân tạo nói chung vẫn có nhiều hạn chế và tiềm ẩn rủi ro. Việc xác định đúng các nguyên nhân của triệu chứng không đồng nghĩa với việc chẩn đoán chính xác được bệnh, ChatGPT giúp người dùng có thêm kiến thức hơn là khẳng định cho chẩn đoán. Việc chẩn đoán sau cùng vẫn phải cần sự cân đo đong đếm của bác sĩ dựa trên thông tin đó kết hợp với những yếu tố riêng biệt của từng người bệnh.
Linda Moy, giáo sư X quang tại Trường Y khoa NYU Grossman, nhận định mọi thứ liên quan đến AI cần có hành lang pháp lý. Theo bà, các bài viết của ChatGPT có thể chính xác, nhưng nó chỉ mang tính chất tham khảo. Một trong những lo ngại khác của bà Moy là AI có thể ngụy tạo dữ liệu y tế. Nguồn thông tin của ChatGPT vẫn nằm trong các kho trực tuyến, chẳng hạn Google. Đối với những vấn đề có quá nhiều luồng dữ liệu và thông tin sai lệch, chẳng hạn vaccine Covid-19, ChatGPT có nguy cơ cho ra các kết quả không chính xác.
Tuy nhiên, AI không thể thay thế y đức và sự đồng cảm đến từ các bác sĩ.
Bên cạnh đó, theo theo tiến sĩ Artie Shen, Trung tâm Khoa học Dữ liệu Đại học New York, AI có thể đưa ra chẩn đoán đối với một căn bệnh, song người dùng không thể biết lý do dẫn đến các chẩn đoán này vì thiếu lý luận thực tiễn.
Theo tiến sĩ Keith Horvath, Hiệp hội Cao đẳng Y khoa Mỹ, về cơ bản, trí tuệ nhân tạo nói chung không cấp tiến hơn so với con người. Bác sĩ có phương pháp làm việc phi tuyến tính, dễ dàng thích ứng với các điều kiện luôn thay đổi và tình huống phát triển nhanh chóng trong khi sự khéo léo và linh hoạt đó vẫn rất khó để dạy cho máy tính. Quan trọng nhất, AI không thể thay thế y đức và sự đồng cảm đến từ các bác sĩ. "Như chúng ta đã biết, điều đầu tiên trong công tác chăm sóc người bệnh là quan tâm đến họ", ông Horvath nói.
Ngoài ra, quá trình từ chẩn đoán tới điều trị yêu cầu kinh nghiệm hành nghề và tư duy lô-gic của thầy thuốc dựa trên từng ca bệnh cụ thể để đảm bảo độ chính xác cao. Bên cạnh đó, kiến thức và hành nghề y khoa hiện còn tồn tại nhiều quan điểm, đôi khi đối nghịch nhau. Với ChatGPT việc cung cấp đầu vào thông tin rất quan trọng (nguồn thông tin). Bác sĩ là người có chuyên môn mới kiểm định được các thông tin trên ChatGPT là đúng hay sai. Nhưng với người không chuyên môn khi dùng ChatGPT để tìm hiểu các thông tin y tế sẽ dễ rơi vào trạng thái "tẩu hoả nhập ma" vì không kiểm định được thông tin nào là chính xác hay có tính logic.
Chính vì thế, WHO cho biết trong một tuyên bố rằng dữ liệu được sử dụng để đào tạo AI có thể bị sai lệch, từ đó tạo ra thông tin sai lệch hoặc không chính xác, đồng thời các mô hình có thể bị lạm dụng để tạo ra các chẩn đoán không minh bạch. Tổ chức này đặt nhiều kỳ vọng vào tiềm năng của AI trong phát triển chăm sóc sức khỏe, song cũng lo ngại về cách thức AI được sử dụng để tiếp cận thông tin y tế, khi đây được xem là một công cụ hỗ trợ để ra kết quả và cải thiện chẩn đoán.
Việc cung cấp đầu vào thông tin rất quan trọng, chỉ có các bác sĩ là người có chuyên môn mới kiểm định được các thông tin đó là đúng hay sai.
Nhà nghiên cứu Frederik Federspiel thuộc Trường Y học nhiệt đới và Vệ sinh dịch tễ London (Anh) và nhà khoa học David McCoy thuộc Đại học Liên hợp quốc ở Kuala Lumpur (Malaysia), đã chỉ ra một loạt mối đe dọa từ AI có thể ảnh hưởng tiêu cực đến con người. Ví dụ như đối với việc chăm sóc sức khỏe, những người có làn da sẫm màu thường có nguy cơ bị tổn hại nghiêm trọng hoặc giảm mức độ được ưu tiên chăm sóc do bộ dữ liệu được sử dụng để "huấn luyện" các thuật toán AI thường bị sai lệch.
Cơ quan y tế của Liên Hợp Quốc cho biết "bắt buộc" phải đánh giá rủi ro liên quan sử dụng những mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) tương tự ChatGPT, để bảo vệ và thúc đẩy phúc lợi con người, cũng như sức khỏe cộng đồng. Cảnh báo được đưa ra trong bối cảnh các ứng dụng AI đang nhanh chóng trở nên phổ biến, khi đây được xem như một công cụ giúp nâng cao chất lượng kinh doanh và thay đổi cách thức xã hội vận hành.
Bộ Y tế khuyến cáo các biện pháp chăm sóc sức khỏe mùa nắng nóng
El Nino quay lại, những lưu ý sức khỏe khi mùa hè này sẽ có kỷ lục mới về nhiệt độ
Robot y tế sẽ thế chỗ y bác sĩ, nhân viên bệnh viện
Đọc thêm
Thanh Hóa đón gần 15 triệu lượt khách, thu 40.476 tỉ đồng từ du lịch
Trong 8 tháng năm 2025, du lịch Thanh Hóa tiếp tục tăng trưởng, ước đón gần 15 triệu lượt khách, tổng thu 40.476 tỉ đồng, đạt 89% kế hoạch cả năm...
Chiếc cốc giữ nhiệt "thô kệch" trở thành biểu tượng phong cách sống toàn cầu
Khi việc uống đủ nước đang là điều mà mọi người nhắc nhở nhau mỗi ngày, một chiếc bình hay cốc giữ nhiệt đủ lớn, đủ bền để đựng đồ uống cho bạn mang theo mình khắp mọi nơi đang là sản phẩm trở thành xu hướng trên mạng xã hội…
Công bố Lễ hội bia Đức Oktoberfest lớn nhất Đông Nam Á tại Đà Nẵng
Chiều ngày 22/8 tại Furama Resort Đà Nẵng, Hiệp hội Doanh nghiệp Đức tại Việt Nam (GBA) đã phối hợp với Phòng Công nghiệp và Thương mại Đức tại Việt Nam (AHK Vietnam) tổ chức họp báo công bố Lễ hội bia Đức Oktoberfest 2025 tại Đà Nẵng...
Hiệu vàng "nội địa Trung" đánh bại các thương hiệu trang sức xa xỉ
Sự tăng trưởng nhanh chóng của thương hiệu vàng nội địa này tạo nên sự tương phản rõ rệt so với những khó khăn mà một số nhà bán lẻ trang sức xa xỉ phương Tây đang gặp phải tại Trung Quốc…
Những loại thực phẩm tốt cho tim mạch nên có trong thực đơn
Chỉ cần vài cú chạm trên ứng dụng giao đồ ăn là đã có ngay món yêu thích. Nhưng vì sức khỏe tim mạch của bạn, có lẽ bạn nên tạm dừng thói quen đó và dành nhiều nỗ lực hơn cho việc xây dựng một chế độ ăn lành mạnh…
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: