Không nên tự ý thở ôxy nguyên chất tại nhà
Sẽ không có gì đặc biệt nếu bạn chỉ hít thở bình thường với lượng ôxy khoảng 21% để duy trì cuộc sống. Nhưng tự ý thở ôxy nguyên chất với lượng cao hơn 21% chưa chắc đã có lợi.
Trong cuộc sống hiện tại, có nhiều khi do không chú ý chúng ta đã tạo ra môi trường sống, làm việc thiếu oxy. Thường thì khi hội họp trong không gian chật hẹp, đông người, trong nhà đóng kín cửa, thông gió kém hoặc đi ô tô máy lạnh đường dài, hay khi lao động thể lực, trí óc cường độ cao, nhu cầu oxy tại các bắp thịt cơ vân ở não tăng nhiều thì người ta thường thấy mệt mỏi một phần cũng là do thiếu oxy.Ở người khỏe mạnh, chức năng phổi và các cơ quan bình thường, lượng ôxy cần thiết cho mọi hoạt động của cơ thể được cung cấp đầy đủ trong lượng không khí với áp suất 1 atmosphere ở độ cao tương đương mặt nước biển với lượng ôxy chiếm khoảng 21%. Nhưng trong nhiều trường hợp bệnh lý (tổn thương phổi, tổn thương tim, thiếu máu nặng…), lượng ôxy 21% trong không khí không thể cung cấp đủ cho nhu cầu của cơ thể, khi đó, phải cho bệnh nhân thở thêm ôxy nguyên chất đã được chiết tách khỏi không khí bình thường. Lúc này lượng ôxy hít vào phổi bệnh nhân cao hơn 21% và có thể lên đến xấp xỉ 100%.
Nhiều gia đình ở thành phố lớn gần đây đua nhau mua bình oxy (túi oxy) nguyên chất về nhà thở, với quan niệm thở oxy nguyên chất rất tốt cho sức khỏe. Thời gian đầu khi thở oxy nguyên chất, hầu hết người dùng đều thấy dễ chịu, da hồng hào, tinh thần phấn chấn, giảm mệt mỏi… Tất cả những thay đổi trên, một phần do tác dụng của oxy, một phần do tâm lý của người dùng. Thực tế thì hiện chưa có nghiên cứu nào khẳng định dùng bình oxy nguyên chất là sẽ tốt hơn cho sức khỏe.Trên thực tế, thở ôxy không phải là vô hại hoàn toàn như mọi người vẫn nghĩ. Ôxy cũng gây nhiều tác dụng không mong muốn, đặc biệt là khi thở với nồng độ cao và kéo dài. Thở ôxy quá nhiều sẽ ức chế trung tâm hô hấp, làm chậm nhịp thở, giảm thông khí, gây tăng CO2 máu, điều rất nên tránh ở bệnh nhân có bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD). Nồng độ ôxy quá cao sẽ tạo các gốc ôxy hóa làm tổn thương màng phế nang - mao mạch, gây thương tổn tại phổi.Thở ôxy 100% kéo dài có thể gây xẹp phổi do ôxy đã thay thế hết ni tơ trong phế nang, ni tơ không được hấp thu vào máu nên có tác dụng giữ cho phổi không xẹp hết vào cuối thì thở ra. Nếu ôxy thay thế hoàn toàn cho ni tơ, ôxy sẽ nhanh chóng được hấp thu vào máu và phế nang sẽ xẹp xuống. Thở ôxy kéo dài gây mệt mỏi, đau đầu chóng mặt, ù tai. Thở ôxy cũng có thể gây bong võng mạc ở trẻ sơ sinh, nhất là trẻ sơ sinh non tháng.
Thở ôxy làm giảm hoạt động các vi nhung mao đường hô hấp, giảm hoạt động bạch cầu, làm khô niêm mạc miệng, mũi họng, khí phế quản nếu không được làm ẩm tốt nên dễ gây viêm phổi, khô, tắc đờm và tạo cảm giác khó chịu cho bệnh nhân. Vi khuẩn cũng có thể lây lan theo hệ thống dây dẫn, bình chứa, bình làm ẩm sang người bệnh nhân. Khu vực có chứa ôxy luôn tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ nếu không được đảm bảo an toàn.
Các bác sỹ khuyến cáo, ôxy nguyên chất chỉ nên được sử dụng cho những đối tượng như: những người bị suy hô hấp cấp, bị cơn hen phế quản cấp, đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, viêm phổi...; hoặc một số trường hợp khác như tai biến mạch máu não dẫn đến trung tâm hô hấp hoạt động không bình thường; hoặc một số trường hợp mãn tính (như bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, xơ phổi), phải dùng oxy lâu dài tại nhà sau khi được điều trị qua đợt cấp…Để hạn chế tối thiểu các tác dụng không mong muốn do thở ôxy gây nên, muốn thở ôxy tại nhà nhất thiết phải có chỉ định của bác sĩ, cần theo dõi chặt chẽ và tuân thủ tuyệt đối những chỉ định về liều lượng, thời gian thở ôxy cho bệnh nhân.