Kiểm toán vào cuộc, BOT Thái Nguyên-Chợ Mới lộ nhiều sai phạm

Kiểm toán Nhà nước vừa có báo cáo kiểm toán với dự án BOT Thái Nguyên - Chợ Mới, trong đó chỉ ra nhiều sai phạm, tồn tại của công trình này. Cụ thể, tuyến đường Thái Nguyên - Chợ Mới và nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 3 đoạn Km75-km100 được xây dựng theo hình thức hợp đồng BOT với tổng mức đầu tư hơn 2.746 tỷ đồng.

Kiểm toán Nhà nước cho biết, việc đặt thêm trạm trên nhánh quốc lộ 3 cũ để đảm bảo lưu lượng phương tiện hoàn vốn cho dự án và để hạn chế việc phương tiện đi trên tuyến quốc lộ 3 cũ tránh phí trên tuyến mới nhưng tạo ra bất cập trong việc thu phí.

Việc khảo sát, thiết kế lựa chọn vị trí trạm thu phí trên quốc lộ 3 cũ gần khu vực chợ và trường học nên người dân phản đối phải dừng lại để điều chỉnh sang vị trí khác khi bắt đầu thi công làm kéo dài thời gian thực hiện gói thầu 6 tháng, làm tăng dự toán 18,9 tỷ đồng. 

“Công tác thẩm định, phê duyệt tổng mức đầu tư còn nhiều sai sót làm tăng tổng mức đầu tư với giá trị gần 165 tỷ đồng. Trách nhiệm thuộc về Tổng công ty Tư vấn thiết kế giao thông vận tải là đơn vị tư vấn khảo sát thiết kế, Công ty Cổ phần Tư vấn thiết kế giao thông vận tải phía Nam là đơn vị thẩm tra dự án, Ban Quản lý đầu tư các dự án đối tác công - tư (Ban PPP-Bộ Giao thông Vận tải) là đơn vị thẩm định dự án”, báo cáo nêu.

Liên quan quản lý chi phí đầu tư, Kiểm toán Nhà nước cho biết, quá trình nghiệm thu, việc kiểm tra, soát xét hồ sơ nghiệm thu, thanh toán của tư vấn giám sát và doanh nghiệp dự án chưa chính xác về khối lượng và đơn giá dẫn đến phải giảm trừ với giá trị hơn 30 tỷ đồng.

Việc hạch toán chi phí lãi vay cũng được chỉ ra là không đúng quy định, tính vượt 1,3 lần lãi suất trái phiếu Chính phủ với số tiền là 21,8 tỷ đồng.

Báo cáo cũng chỉ ra, việc huy động vốn vay không tuân thủ theo phương án tài chính trong hợp đồng BOT, Hợp đồng tín dụng giữa nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án và Techcombank số vốn vay còn thiếu so với yêu cầu của hợp đồng BOT, thời hạn các khoản vay ngắn hơn thời gian thu phí để hoàn vốn. Tuy nhiên, sau đó nhà đầu tư đã ký hợp đồng tín dụng với Cienco 4 để bổ sung số vốn còn thiếu.

Về thời gian hoàn vốn theo phương án tài chính tạm tính ban đầu để ký hợp đồng BOT ngày 22/7/2015 là 16 năm 1 tháng. Qua kết quả kiểm toán kiến nghị giảm quyết toán chi phí đầu tư thực hiện đến 31/3/2017 với số tiền 52,1 tỷ đồng, đồng thời giảm chi phí dự phòng do không sử dụng đến thời điểm 31/3/2017 thì thời gian hoàn vốn theo kết quả kiểm toán là 14 năm 1 tháng 5 ngày, giảm so với phương án tài chính tại hợp đồng BOT là 1 năm 11 tháng 25 ngày.

“Giảm quyết toán chi phí đầu tư thực hiện là 52,1 tỷ đồng và giảm giá trị dự phòng không dùng đến đến thời điểm 31/3/2017 đồng thời giữ nguyên thời gian thu phí là 16 năm 1 tháng thì trên cơ sở giữ nguyên các thông số tính toán trong phương án tài chính theo hợp đồng BOT thì mức đơn giá bình quân cho phương tiện cơ bản xe ôtô con là 895 đồng/km/xe, giảm 13% so với mức đơn giá bình quân theo hợp đồng BOT là 1.029 đồng/km/xe”, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị.

Từ hàng loạt những tồn tại, hạn chế được nêu ra, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị Công ty TNHH BOT Thái Nguyên - Chợ Mới điều chỉnh sổ kế toán, báo cáo tài chính đến 31/3/2017 phù hợp với kết luận kiểm toán, kiến nghị xử lý về tài chính cụ thể tổng số giảm chi phí đầu tư lên đến hơn 79,5 tỷ đồng. Điều chỉnh giảm thuế giá trị gia tăng được hoàn tương ứng phần giảm quyết toán đến 31/3/2017 với số tiền 3,02 tỷ đồng.

Kiểm toán cũng đề nghị Bộ Giao thông Vận tải kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm tập thể cá nhân có liên quan đối với việc phê duyệt dự án bao gồm cải tạo, nâng cấp 7km trên Quốc lộ 3 cũ và tuyến mới Thái Nguyên - Chợ Mới và đặt thêm 1 trạm thu phí trên quốc lộ 3 cũ dẫn đến người dân phải trả 1 phần chi phí cho tuyết đường BOT mình không tham gia giao thông.

Ngoài ra, kiểm điểm trách nhiệm của đơn vị có liên quan đối với các tồn tại, thiết sót trong quá trình thực hiện dự án…