Theo số liệu tổng hợp của VNDirect, tỷ lệ đòn bẩy đạt mức thấp kỷ lục 60,7% trong Quý 3/2023, thấp hơn 0,3 điểm % so với quý trước do các công ty đều tập trung vào trả nợ. Trong bối cảnh kinh doanh khó khăn, sản xuất xuất khẩu nhiều khó khăn đình trệ, việc xoay dòng tiền để trả nợ đang đặt nhiều doanh nghiệp vào tình thế khó và phải đau đầu tìm ra giải pháp cấp bách như phát hành cổ phiếu để lấy tiền trả nợ hay hoán đổi nợ...

Công ty CP Dược phẩm Trung ương 1 - Pharbaco (PBC) là một trong những doanh nghiệp đang gặp khó như thế. Pharbaco dự kiến sẽ trình phương án phát hành cổ phiếu riêng lẻ tại đại hội cổ đông bất thường năm 2023 diễn ra vào ngày 29/12 tới đây. Theo đó, Pharbaco dự kiến khả năng sẽ phát hành 50 triệu cổ phiếu với giá 10.000 đồng/cổ phiếu. Nếu thành công, Công ty sẽ mang về 500 tỷ đồng. Đây là loại cổ phiếu bị hạn chế chuyển nhượng một năm kể từ khi hoàn thành đợt phát hành.

Với khoản tiền thu được, PBC dự kiến để chi trả các khoản vay ngắn hạn và dài hạn tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV, HOSE: BID) và đầu tư xây dựng nhà máy. HĐQT được ủy quyền chủ động tìm kiếm, lựa chọn và thông qua danh sách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp (dưới 100 nhà đầu tư) được tham gia mua cổ phần, đồng thời lựa chọn thời điểm phát hành phù hợp và các vấn đề khác liên quan đến đợt phát hành cổ phiếu tăng vốn điều lệ.

Trước Pharbaco, Công ty Cp Đầu tư Xuất nhập khẩu Đông Dương (DDG) là một trường hợp điển hình cho thấy sau hai năm đẩy mạnh vay nợ, hiện tại bài toán lấy tiền đâu trả nợ ngân hàng và nhà đầu tư đang là dấu hỏi cấp bách đặt ra cho những người điều hành doanh nghiệp. DDG dự kiến phát hành 20 triệu cổ phiếu tổng giá trị theo mệnh giá 200 tỷ đồng để thanh toán các khoản vay ngân hàng. Kế hoạch từ giữa năm nhưng đến thời điểm hiện tại công ty vẫn chưa thể chào bán thành công. Trong khi đó, lô trái phiếu phát hành thời điểm tháng 8 vừa qua cũng ế khách.

Về tình hình kinh doanh, theo báo cáo tài chính hợp nhất quý 3/2023, DD chỉ đạt lãi ròng 1.6 tỷ đồng, rơi 88% so với cùng kỳ. Lũy kế 9 tháng cũng lỗ nặng 190 tỷ đồng. Kết thúc quý 3, tổng giá trị tài sản của DDG giảm 15%, còn gần 1.57 ngàn tỷ đồng. Lượng tiền nắm giữ (tiền mặt, các khoản tương đương và tiền gửi ngắn hạn) khoảng 18 tỷ đồng, thấp hơn đầu năm 62%. Nợ ngắn hạn cuối kỳ giảm 35%, còn 628 tỷ đồng. Nợ vay ngắn hạn ghi nhận 377 tỷ đồng, giảm 17%, là khoản nợ từ các ngân hàng TMCP. Nợ vay dài hạn ghi nhận gần 347 tỷ đồng, gấp 3 lần đầu năm, với hơn 235 tỷ đồng là trái phiếu thưởng.

Trong khi đó, đối với những doanh nghiệp khác đang phải phát hành cổ phiếu để hoán đổi nợ, chuyển đổi trái phiếu. Đơn cử như Thép Pomina (POM) vừa công bố thông tin về việc hoán đổi cổ phần để cấn trừ nợ với nhà cung cấp. Trước đó, hàng loạt của người liên quan Chủ tịch Đỗ Duy Thái đã bán ra cổ phiếu gây chú ý. Theo POM, động thái bán ra cổ phiếu của người liên quan thời gian qua chủ yếu để cấn trừ nợ với các nhà cung cấp.

Theo thoả thuận, tổng số cổ phiếu cấn trừ lên đến 21 triệu cổ phiếu POM, tương đương giá trị cấn trừ gần 188 tỷ đồng. Trong đó, Pomina chủ yếu cấn trừ với giá 10.000 đồng/cổ phiếu gấp đôi thị giá. Các khoản nợ sau khi cấn trừ sẽ được xỏa bỏ, các chủ nợ là nhà cung cấp sẽ trở thành cổ đông của POM.

Tập đoàn Hòa Bình cũng vừa có nghị quyết phát hành trái phiếu riêng lẻ với mục đích hoán đổi nợ. Theo kế hoạch (mới điều chỉnh), HBC sẽ phát hành gần 252,5 triệu cổ phiếu, trong đó có 32,5 triệu cổ phiếu là phát hành riêng lẻ để hoán đổi nợ. Thời gian phát hành trong quý 4/2023 hoặc quý 1/2024.

Ngoài ra, với 220 triệu cổ phiếu chào bán riêng lẻ, tổng số tiền thu được dự kiến dùng để thanh toán các khoản nợ vay của công ty với các ngân hàng, trong đó hơn 1.754 tỷ đồng là trả gốc và lãi cho Ngân hàng BIDV, gần 998 tỷ đồng trả cho Ngân hàng VietinBank, 158 tỷ trả gốc và lãi cho Ngân hàng MSB, 136 tỷ trả cho NCB, còn lại trả cho VPBank và SeABank.

Địa ốc Hoàng Quân (HQC) cũng đã kế hoạch phát hành 130,7 triệu cổ phiếu riêng lẻ cho 4 chủ nợ để hoán đổi 1.307 tỷ đồng nợ vay với giá phát hành cổ phiếu riêng lẻ là 10.000 đồng/cổ phiếu. HQC cũng trình cổ đông kế hoạch phát hành 87,3 cổ phiếu với giá 10.000 đồng/cp cho ông Trương Anh Tuấn (Chủ tịch HĐQT) để hoán đổi 873 tỷ đồng.