Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã có những chia sẻ với báo chí trước thềm năm học mới 2025-2026, năm học đặc biệt khi ngành Giáo dục và Đào tạo sẽ triển khai một loạt chính sách lớn, có ý nghĩa quan trọng với sự phát triển của ngành trong kỷ nguyên mới.

NĂM HỌC MỚI VỚI NHIỀU CƠ HỘI - THÁCH THỨC ĐAN XEN

Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, chưa bao giờ giáo dục và đào tạo được Đảng, Nhà nước quan tâm và kỳ vọng nhiều như hiện nay. Trong đó, quan trọng nhất là việc Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Đây là nền tảng chính trị quan trọng để thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.

Nghị quyết 71 tiếp tục khẳng định giáo dục luôn là thành tố gắn liền và quyết định sự phát triển của đất nước, cho thấy sự nhất quán quan điểm giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, quyết định tương lai dân tộc.

Nghị quyết này cũng thể hiện tầm nhìn và chiến lược mới của Đảng cho hệ thống giáo dục trong tương lai, khi bối cảnh thế giới đang có những thay đổi sâu sắc, toàn diện, đặc biệt công nghệ số và trí tuệ nhân tạo đang tái định hình nền giáo dục trên phạm vi toàn cầu.

Bên cạnh đó, Nghị quyết xác định những mục tiêu lớn cùng với các nhiệm vụ, giải pháp có tính chất đột phá mạnh mẽ nhằm đổi mới, nâng tầm giáo dục Việt Nam.

Hiện, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang khẩn trương xây dựng, trình Chính phủ dự thảo Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 71 và sẽ cụ thể hóa bằng Kế hoạch hành động của Bộ để triển khai thực hiện ngay từ đầu năm học 2025-2026.

Cùng với đó, chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển giáo dục và đào tạo đang được xây dựng. Bốn đạo luật quan trọng về giáo dục, bao gồm: Luật Nhà giáo, Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp sửa đổi đã và dự kiến được ban hành trong năm nay, sẽ tạo nền tảng vững chắc để vận hành một nền giáo dục hiện đại, đồng bộ và hiệu quả. Việc chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và giáo dục STEM cũng đang mở ra cơ hội để giáo dục bước vào giai đoạn nâng cao chất lượng và đổi mới toàn diện.

Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng ngành Giáo dục và Đào tạo cũng phải đối mặt với nhiều thách thức. Việc vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, đặc biệt ở cấp xã đặt ra yêu cầu cao về quản trị sự thay đổi trong tổ chức, nhân sự và bộ máy.

Ngoài ra, vấn đề công bằng giáo dục; dạy thêm – học thêm; tuyển dụng, luân chuyển giáo viên; phổ cập thực chất cũng là những thách thức mà ngành phải giải quyết quyết liệt. Việc hấp thụ các nguồn lực đầu tư rất lớn trong thời gian tới đây, đảm bảo hiệu quả, đúng quy định cũng đòi hỏi những cố gắng, nỗ lực rất lớn…

KHẮC PHỤC TÌNH TRẠNG THIẾU GIÁO VIÊN

Trong bối cảnh mới, để triển khai hiệu quả các nhiệm vụ giáo dục năm học 2025-2026, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn lưu ý, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh cần sớm tham mưu cấp có thẩm quyền hoàn thiện thể chế pháp luật, xây dựng cơ chế phối hợp hiệu quả giữa cấp tỉnh và cấp xã; ban hành các quy định rõ ràng về chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của Sở Giáo dục và Đào tạo, Phòng Văn hóa - Xã hội cấp xã. Đồng thời, giao chỉ tiêu biên chế và số lượng hợp đồng lao động cho các cơ sở giáo dục.

Ủy ban nhân dân các cấp cần triển khai hiệu quả các giải pháp kiểm tra, tháo gỡ khó khăn tại cấp xã; có giải pháp điều động, biệt phái cán bộ chuyên trách từ Sở Giáo dục và Đào tạo hoặc các cơ sở giáo dục để hỗ trợ cấp xã, đặc biệt ở những nơi cán bộ cấp xã chưa có chuyên môn. Bên cạnh đó, cần đầy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số để đảm bảo thông suốt, kịp thời giữa các cấp.

Một nhiệm vụ quan trọng nữa là đảm bảo đủ đội ngũ giáo viên, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn thông tin, trong giai đoạn 2022-2026, ngành Giáo dục và Đào tạo được Bộ Chính trị bổ sung 65.980 biên chế. Trong hai năm học 2022-2023 và 2023-2024, cả nước tuyển được hơn 40.000 giáo viên.

Tuy nhiên, do số học sinh và số lớp liên tục tăng nên nhu cầu giáo viên cũng tăng mạnh (năm học 2023-2024 cần thêm 13.676 giáo viên; năm học 2024-2025 cần thêm khoảng 22.000 giáo viên). Vì vậy, nhiều địa phương vẫn còn thiếu giáo viên.

Nguyên nhân chính là do nguồn tuyển hạn chế. Ở một số môn như Tin học, Ngoại ngữ, Nghệ thuật, ngành sư phạm khó tuyển sinh vì thu nhập giáo viên còn thấp. Ngoài ra, quy trình phân bổ và tuyển dụng biên chế ở nhiều địa phương còn chậm, kéo dài.

Trước tình trạng này, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã và đang triển khai nhiều giải pháp như: Chỉ đạo các cơ sở đào tạo mở mã ngành, đào tạo giáo viên theo nhu cầu thực tế của địa phương, nhất là các môn đặc thù; yêu cầu địa phương tuyển dụng đủ số biên chế được giao; chỉ đạo các địa phương rà soát, sắp xếp mạng lưới trường lớp; thí điểm cơ chế tự chủ ở một số cơ sở mầm non, phổ thông công lập; đẩy mạnh xã hội hóa…

Cùng với các giải pháp từ Trung ương, Bộ đề nghị các địa phương chủ động tuyển dụng đủ biên chế được giao, có chính sách thu hút, hỗ trợ giáo viên và bố trí kinh phí thực hiện hợp đồng giáo viên theo quy định.

Trước thềm năm học mới 2025-2026, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, đây vừa là năm học với nhiều việc lớn phải thực hiện, song cũng nhiều cơ hội để đổi mới. Ông cũng nêu bật từ khóa của năm học này là “triển khai”, đó là tập trung thật tốt các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về giáo dục, cũng như 10 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm năm học 2025-2026 của ngành.

“Đó là cách để toàn ngành vừa kế thừa, phát huy được những thành tựu đạt được, khắc phục những tồn tại, hạn chế hiện có và khai mở những con đường mới cho giáo dục Việt Nam trong thời gian tới. Giáo dục là sự nghiệp trăm năm, đòi hỏi tầm nhìn, sự kiên trì, tinh thần công bằng và trách nhiệm cao nhất”, người đứng đầu ngành Giáo dục và Đào tạo nhấn mạnh.