Ngân hàng Trung Quốc ồ ạt thanh lý bất động sản thế chấp để giảm nợ xấu

Các ngân hàng Trung Quốc đang ồ ạt bán ra hàng chục nghìn bất động sản được dùng làm tài sản bảo đảm cho các khoản vay để thu hồi tiền mặt và xử lý nợ xấu.

TĂNG TỐC XỬ LÝ NỢ XẤU

Theo truyền thông Trung Quốc, tính đến tháng 11/2025, ít nhất 23 tổ chức tài chính đã bắt đầu rao bán các căn hộ và văn phòng được dùng làm tài sản thế chấp của các khoản cho vay.

Hoạt động thanh lý tài sản thế chấp của các nhà băng trở nên sôi động hơn trong khoảng nửa năm trở lại đây, với khoảng 70.000 bất động sản đã hoặc đang được chào bán, nhiều hơn so với gần 59.000 căn nhà mới được bán tại Thượng Hải trong cả năm 2024.

Đây là những bất động sản được bên vay dùng làm tài sản thế chấp, nhưng sau đó họ mất khả năng thanh toán, khiến các khoản vay này bị chuyển thành nợ xấu trong hệ thống ngân hàng. Một số ngân hàng thậm chí rao bán trực tiếp các tài sản này tới người mua thông qua nền tảng trực tuyến của các tập đoàn bán lẻ lớn.

Bên bán chủ yếu là các ngân hàng khu vực và tổ chức tài chính nhỏ, nhưng cũng gồm 2 trong số 4 ngân hàng quốc doanh lớn của Trung Quốc là Ngân hàng Nông nghiệp Trung Quốc (ABC) và Ngân hàng Xây dựng Trung Quốc (CCB).

Trong đó, Ngân hàng Hợp tác xã Nông thôn Tứ Xuyên, có trụ sở tại Thành Đô, đã chào bán khoảng 25.000 bất động sản. Ngân hàng Jilin ở vùng Đông Bắc Trung Quốc đang thanh lý khoảng 2.000 bất động sản, trong khi ngân hàng Lanzhou tại khu vực Tây Bắc chào bán khoảng 1.750 bất động sản.

Việc các ngân hàng Trung Quốc ồ ạt thanh lý tài sản thế chấp diễn ra trong bối cảnh lợi nhuận suy giảm ngày càng rõ rệt. Đà giảm tốc kéo dài của nền kinh tế khiến nhu cầu tín dụng từ phía doanh nghiệp trầm lắng, trong khi chính quyền địa phương - nhóm khách hàng từng được coi là an toàn - cũng rơi vào căng thẳng tài chính do khủng hoảng bất động sản. Nguồn tiền thu về từ việc bán tài sản đảm bảo được sử dụng để xử lý nợ xấu.

Số liệu thống kê chính thức cho thấy tỷ lệ nợ xấu của hệ thống ngân hàng thương mại Trung Quốc hiện quanh mức 1,5% - mức được đánh giá là tương đối ổn định. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng các ngân hàng nước này khá lỏng lẻo trong việc đánh giá chất lượng tài sản thế chấp, nên con số trên chưa phản ánh đầy đủ bức tranh thực tế.

Theo ước tính của chuyên gia Shinichi Seki thuộc Viện Nghiên cứu Nhật Bản (JRI), nếu tính cả rủi ro tiềm ẩn, tỷ lệ nợ xấu của hệ thống ngân hàng Trung Quốc có thể lên tới khoảng 7,8% vào cuối năm 2024. Ước tính này được đưa ra dựa trên số liệu tài chính của các doanh nghiệp niêm yết.

Các nhà băng Trung Quốc đang đẩy mạnh xử lý nợ xấu với tổng giá trị tài sản xấu được xử lý trong năm 2024 đạt 3,8 nghìn tỷ nhân dân tệ, tương đương 535 tỷ USD, tăng gần 30% so với năm trước. Đây là năm thứ 5 liên tiếp kể từ 2020 - thời điểm đại dịch Covid-19 bùng phát - tổng giá trị tài sản xấu được xử lý trong năm của các ngân hàng Trung Quốc vượt mốc 3 nghìn tỷ nhân dân tệ.

GIA TĂNG ÁP LỰC VỚI THỊ TRƯỜNG BẤT ĐỘNG SẢN

Khi thanh lý các tài sản thế chấp là bất động sản, nhiều tổ chức tài chính chấp nhận bán giá thấp hơn giá thị trường. Một nhà băng nhỏ tại tỉnh Hắc Long Giang, Đông Bắc Trung Quốc, gần đây đấu giá một căn hộ rộng 105 m2 ở thủ phủ Cáp Nhĩ Tân với mức giá chỉ bằng một nửa so với mặt bằng khu vực. Một số tổ chức tài chính khác phải giảm giá tài sản nhiều lần mới tìm được người mua.

Trong bối cảnh giá bất động sản tại Trung Quốc vẫn chưa ngừng giảm, động thái trên của các ngân hàng có thể sẽ càng đẩy giá xuống thấp hơn nữa.

Theo dữ liệu từ Tổng Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc, trong tháng 10, giá nhà mới bình quân tại 70 thành phố lớn nước này giảm 0,5% so với tháng trước. Đây là mức giảm theo tỷ lệ phần trăm mạnh nhất trong vòng một năm trở lại đây.

Thị trường suy yếu khiến các công ty phát triển bất động sản vốn đang gặp khó khăn tài chính càng trở nên thận trọng hơn với việc triển khai dự án mới. Chính quyền các địa phương cũng thất thu nguồn tiền từ bán quyền sử dụng đất cho các doanh nghiệp bất động sản. Thu ngân sách từ các đất của các địa phương tháng 10 năm nay đã giảm khoảng 60% so với mức đỉnh ghi nhận năm 2021.

Theo các nhà phân tích, việc các ngân hàng ồ ạt thanh lý bất động sản thế chấp có nguy cơ khiến thị trường địa ốc Trung Quốc thêm suy yếu và làm trầm trọng thêm căng thẳng tài chính của các chính quyền địa phương. Điều này diễn ra trong bối cảnh lo ngại về nguy cơ vỡ nợ đối với các khoản “nợ ẩn” tại các công ty huy động vốn của chính quyền địa phương ngày càng lớn.

Theo hãng tin Bloomberg, Chính phủ Trung Quốc đang cân nhắc một loạt biện pháp hỗ trợ thị trường bất động sản, bao gồm trợ cấp một phần chi phí lãi vay thế chấp cho người mua nhà lần đầu. Các biện pháp khác bao gồm mở rộng ưu đãi thuế thu nhập cho người vay thế chấp mua nhà. Tuy nhiên, chưa rõ những biện pháp này có đủ để ngăn chặn đà suy giảm của thị trường hay không.