Ngành nước chuyển hướng từ mô hình “khai thác – sử dụng – thải bỏ” sang tuần hoàn

Theo báo cáo Vietnam’s Sector Spotlight Series của FiinRatings, thị trường nước sạch Việt Nam đang ghi nhận nhiều điểm sáng. Trong 10 năm qua, lượng nước sạch thương mại tăng trưởng bình quân 6,3% mỗi năm và được dự báo sẽ tiếp tục tăng 5 – 7% mỗi năm đến năm 2030, nhờ nhu cầu ngày càng cao từ hộ gia đình, công nghiệp và thương mại. Bên cạnh đó, ngành nước sạch cần khoảng 38 nghìn tỷ đồng (tương đương 1,6 tỷ USD) vốn đầu tư đến năm 2030, huy động từ cả khu vực công lẫn tư nhân.

Các chuyên gia cho rằng ngành nước cũng đang đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng. Tốc độ phát triển kinh tế và những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu đang gây áp lực nặng nề lên an ninh nguồn nước quốc gia.

GS. TS Nguyễn Văn Phước, Chủ tịch Hội Nước và Môi trường TP. Hồ Chí Minh, cho biết nước được xem mạch sống của sự phát triển, song đang đối mặt với thách thức nghiêm trọng khi mô hình “khai thác – sử dụng – thải bỏ” truyền thống đã không còn phù hợp. Nguồn cung ngày càng suy giảm, trong khi nhu cầu nước cho phát triển kinh tế - xã hội không ngừng tăng cao.

Tại vùng siêu đô thị như TP. Hồ Chí Minh, hệ thống sông Đồng Nai – Sài Gòn chịu áp lực lớn từ ô nhiễm, lưu lượng giảm vào mùa khô và xâm nhập mặn ngày càng sâu, đe dọa an ninh nguồn nước trên địa bàn. Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu càng làm tình hình thêm khốc liệt với mưa cực đoan, triều cường và hạn hán kéo dài.

Chuyển đổi sang kinh tế tuần hoàn trong ngành nước là yêu cầu tất yếu. Mô hình này xem nước thải là tài nguyên, có thể tái chế, tái sử dụng và thu hồi năng lượng, dinh dưỡng.

Theo GS. TS Nguyễn Văn Phước, mô hình kinh tế tuần hoàn ngành nước là nơi nước thải được coi là nguồn tài nguyên mới. Trong đó, nước thải công nghiệp, sau xử lý, có thể tái sử dụng cho chính các khu công nghiệp; còn nước thải sinh hoạt được dùng cho nông nghiệp đô thị và tưới cây xanh.

Đối với bùn thải được tận dụng để tạo ra năng lượng, giúp các nhà máy xử lý nước chủ động hơn về điện năng. Các chất dinh dưỡng như phốt pho và nitơ cũng được thu hồi để sản xuất phân bón, góp phần cải tạo đất và giảm áp lực lên tài nguyên thiên nhiên. Cùng với đó, việc ứng dụng công nghệ quản lý thông minh và trí tuệ nhân tạo (AI) giúp phát hiện sớm rò rỉ, giảm thất thoát và nâng cao hiệu quả sử dụng nước.

Trong xu thế toàn cầu hướng tới phát triển xanh và sử dụng tài nguyên hiệu quả, việc tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực nước trở nên cần thiết. Các hội thảo, chương trình hợp tác đã và đang mở rộng cơ hội cho Việt Nam trong việc tiếp cận công nghệ tiên tiến, kinh nghiệm quản lý và mô hình kinh tế tuần hoàn trong ngành nước.

Trong bối cảnh đó, triển lãm Quốc tế Vietwater 2025 sẽ diễn ra từ ngày 22 đến 24/10/2025 tại Trung tâm Hội chợ và Triển lãm Sài Gòn (SECC), TP. Hồ Chí Minh. Vietwater 2025 là sự kiện do Informa Markets Việt Nam phối hợp cùng các bộ ban ngành, hiệp hội, viện/trường trong nước tổ chức; cùng sự hỗ trợ từ các hiệp hội nước và môi trường khu vực châu Á như Singapore, Malaysia, Indonesia, Thái Lan, Đài Loan, Hàn Quốc,...

Phát biểu khai mạc, ông Ben Wong, Tổng giám đốc Informa Markets Việt Nam, cho biết các quốc gia trong đó có Việt Nam tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức cấp bách liên quan đến tài nguyên nước từ ngập lụt đô thị, khan hiếm nước, xâm nhập mặn cho đến quản lý nước thải công nghiệp.

Vietwater 2025 không chỉ là một triển lãm thương mại, mà còn là nền tảng kết nối tri thức, công nghệ và tài chính nơi các doanh nghiệp, nhà đầu tư và cơ quan quản lý cùng định hình tương lai phát triển bền vững cho ngành nước Việt Nam.

Sự kiện có sự tham gia của hơn 400 doanh nghiệp trong nước và quốc tế đến từ 45 quốc gia và vùng lãnh thổ, giới thiệu các công nghệ, thiết bị và giải pháp tiên tiến trong cấp thoát nước, công nghệ lọc nước, xử lý nước thải và môi trường đô thị bền vững. Dự kiến sẽ chào đón hơn 11.000 khách tham quan thương mại và các chuyên gia trong ngành tham dự.