Ngành than “giãi bày” việc không cung ứng đủ than

Trước những phản ứng gay gắt của Tổng công ty Xi măng Việt Nam (Vicem) về việc không được cung ứng đủ than cho sản xuất xi măng, Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam (TKV) vừa có báo cáo “giãi bày”, trong đó nhấn mạnh rằng việc cung ứng than đã và đang được tuân thủ đúng theo các hợp đồng kinh tế.

Đầu tuần trước, lãnh đạo Vicem đăng đàn cho biết mỗi ngày, các nhà máy xi măng của Vicem cần 5.000 tấn than cám (loại 3 và 4), tuy nhiên lượng than của TKV cung ứng cho Vicem chỉ đáp ứng được 1/2 so với yêu cầu, khi đạt khoảng từ 2.500 đến 3.000 tấn/ngày.

Theo Vicem, tình trạng này đã khiến nhiều nhà máy phải ngừng sản xuất hoặc giảm công suất.

Về vấn đề này, theo trả lời của TKV, Công ty Cổ phần Vận tải xi măng (Comatce) là đơn vị được Vicem giao nhiệm vụ ký hợp đồng mua than với TKV để cấp cho các doanh nghiệp thành viên của Vicem. Đầu năm 2010, sau khi bàn bạc, Comatce và TKV đã ký hợp đồng cung cấp than cho xi măng với số lượng 1,5 triệu tấn than các loại, gồm than cám 3, cám 3A, cám 3B và cám 4A. Theo hợp đồng này, lịch giao than dự kiến là quý 1 là 350 nghìn tấn, quý 2 là 400 nghìn tấn, quý 3 là 350 nghìn tấn và quý 4 là 400 nghìn tấn.

Cho tới hết tháng 9/2010, TKV đã giao được 1,18 triệu tấn than. So với hợp đồng bán than tổng cộng 3 quý được ký theo tiến độ là 1,1 triệu tấn than thì việc cấp than từ phía TKV là đúng tiến độ (9 tháng đạt 79,2% hợp đồng ký cả năm 2010).

Do đó, TKV cho rằng “chuyện Vicem nói là thiếu than cho sản xuất xi măng có thể là thật vào thời điểm này, nhưng chiếu theo các nghĩa vụ được quy định trong hợp đồng kinh tế được ký kết giữa hai bên thì lỗi thiếu than không phải do TKV không cung cấp”.

Không chỉ vậy, TKV cho biết năm ngoái đã cung cấp cho Comatce 1,25 triệu tấn than các loại. Như vậy, lượng than được ký kết năm 2010 tăng 20% so với năm 2009, trong khi sản lượng xi măng năm 2010 chỉ tăng khoảng 11% so với năm 2009.

Ngày 14/9/2010, Comatce có văn bản đề nghị TKV cung cấp 170 nghìn tấn than trong tháng 10. Mức này, theo TKV, là tăng đột biến bằng 150% so với bình quân một tháng theo hợp đồng đã ký. Do đó, ngày 30/9/2010, TKV đã có văn bản trả lời về kế hoạch giao 112 nghìn tấn than trong tháng 10 và hai tháng sau đó sẽ giao 100 nghìn tấn mỗi tháng. Cộng với lượng than đã giao trong 9 tháng đầu năm thì việc cung cấp than của TKV vẫn đang được đảm bảo.

TKV cũng cho rằng than mà các doanh nghiệp xi măng trong nước sử dụng hiện nay là loại than tốt, do vậy than khai thác ra phải qua khâu sàng tuyển mới đáp ứng được nhu cầu cho xi măng. Nhưng khi tuyển than tốt cũng đồng thời phát sinh ra lượng than chất lượng kém hơn đi kèm. Vì vậy, TKV phải cân đối tiêu thụ cả lượng than chất lượng kém hơn này. TKV không thể chỉ khai thác và bán than tốt, trong khi để tồn các loại than chất lượng kém hơn vì không kho nào chứa nổi. Vì thế hợp đồng bán than với các đơn vị có quy định rõ số lượng than cung cấp cho các hộ tiêu thụ để cân đối việc khai thác than.

TKV còn viện dẫn rằng theo quy hoạch phát triển ngành xi măng đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 108/2005/QĐ-TTg ngày 16/5/2005 thì nhu cầu xi măng cả nước năm 2010 là 42,2-51,4 triệu tấn, trung bình 46,8 triệu tấn. Nếu tính theo sản lượng xi măng tối đa theo quy hoạch và suất tiêu hao nhiệt bình quân được quy định trong quy hoạch này thì nhu cầu than cho xi măng là 5,9 triệu tấn than, nếu tính theo kế hoạch sản xuất xi măng năm 2010 là 50 triệu tấn thì nhu cầu khoảng 5,8 triệu tấn than. Trong kế hoạch năm 2010, TKV đã cân đối sẽ đảm bảo cấp đủ than cho xi măng theo nhu cầu trong quy hoạch đã được phê duyệt.

Tuy nhiên, trước đề xuất của Vicem về việc tăng cung ứng than, TKV cho rằng quý 3 năm nay mưa nhiều và việc thiếu điện từ quý 2 cũng đã ảnh hưởng nhiều tới sản xuất than. “Hiện nay, thời tiết đã tốt dần, trong quý 4 mùa khô sản lượng than sẽ tăng thì nguồn than tốt cho xi măng cũng có điều kiện tăng thêm. Khi đó, TKV sẽ cùng Comatce xem xét việc cấp than bổ sung ngoài hợp đồng năm 2010 đã ký”, TKV cho biết.

TKV cũng cho biết trong điều kiện thời tiết thuận lợi quý 4/2010 sẽ đẩy mạnh sản xuất than, tiếp tục áp dụng các biện pháp tuyển, rửa tăng sản lượng than cám tốt, đáp ứng các nhu cầu sử dụng than trong nước, than cung cấp cho xi măng sẽ tăng lên, cụ thể ngày 5/10 đã cấp cho xi măng 14 ngàn tấn và sẽ đẩy lên mức 18-19 ngàn tấn/ngày, dự kiến cả năm sẽ cấp đủ 5,8-5,9 triệu tấn than cho xi măng.

TKV cũng yêu cầu Vicem ứng dụng các giải pháp kỹ thuật mới, hiệu chỉnh công nghệ, sử dụng chủng loại than chất lượng thấp hơn, phù hợp và tiết kiệm. Đặc biệt đối với các nhà máy xi măng có thể dùng loại than cám 4b và cám 5 như đã được áp dụng tại các nhà máy xi măng Vissai Ninh Bình, xi măng Nghi Sơn...

Đồng thời, TKV yêu cầu các nhà máy xi măng ký hợp đồng mua bán than trước khi xây dựng nhà máy. Việc không ký hợp đồng dài hạn sẽ gây khó khăn cho chính các nhà máy xi măng vì theo cân đối hiện nay thì từ năm 2015 dự kiến đã phải nhập khẩu than.