Trung tâm Dị ứng và miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai vừa phát đi cảnh báo khẩn cấp về loại thuốc chống viêm Phenylbutazone đã bị cấm tại Việt Nam nhưng vẫn được rao bán tràn lan trên mạng xã hội.

Chỉ trong nửa đầu năm 2025, Trung tâm đã tiếp nhận hàng loạt ca biến chứng nghiêm trọng từ việc lạm dụng thuốc này. 

Cụ thể, một bệnh nhân nam (51 tuổi, Hải Phòng) tự mua Phenylbutazone online để trị đau khớp. Sau sử dụng, bệnh nhân sốt cao, phát ban toàn thân, khi đến cơ sở y tế được chẩn đoán mắc hội chứng Dress.

Một bệnh nhân khác là nữ, 70 tuổi, ở Hòa Bình, cũng tự dùng Phenylbutazone và thuốc khác không rõ nguồn gốc. Bệnh nhân cũng bị sốt cao, loét miệng, đau mắt, suy gan cấp, dẫn tới sốc nhiễm khuẩn, tử vong. Bệnh nhân được chẩn đoán mắc hội chứng Lyell.

Không ít bệnh nhân khác cũng phải nhập viện tại Trung tâm Dị ứng và miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai do tự mua online và dùng Phenylbutazone uống 30-35 ngày.

Tính từ đầu năm 2025 đến nay, Trung tâm Dị ứng và miễn dịch lâm sàng đã tiếp nhận rất nhiều ca bệnh dị ứng thuốc nặng do Phenylbutazol. Hầu hết các trường hợp đều khởi phát muộn, ít nhất 1 tuần kể từ khi bắt đầu dùng thuốc, thậm chí có thể sau 1 - 3 tháng mới xuất hiện triệu chứng.

Chính điều này đã gây khó khăn trong việc khai thác tiền sử để tìm nguyên nhân gây dị ứng. Bên cạnh đó, tên thuốc thường là tiếng nước ngoài, người bệnh không thể nhớ hoặc không đọc lại đúng tên biệt dược hay hoạt chất đã dùng.

Theo các chuyên gia, những triệu chứng ban đầu trên có thể gây nhầm lẫn với những triệu chứng do bệnh lý nhiễm trùng, do đó, người bệnh có thể đến khám tại các chuyên khoa khác. Vì vậy, thời gian chẩn đoán bị kéo dài, dẫn đến không được can thiệp điều trị sớm.

Phenylbutazone là một thuốc chống viêm giảm đau không steroid, được sử dụng từ lâu để điều trị bệnh gout cấp, viêm cứng khớp đốt sống. Tuy nhiên, theo ý kiến của các chuyên gia thẩm định thuốc và theo các thông tin về việc sử dụng thuốc Phenylbutazone tại Việt Nam cũng như trên thế giới, Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế đã có Công văn số 2706/QLD-CL ngày 14/5/2001 về việc ngừng nhập khẩu nguyên liệu, thành phẩm có chứa Phenylbutazone; ngừng việc sản xuất các sản phẩm có chứa Phenylbutazone đã được cấp số đăng ký...

Nguyên nhân được chỉ ra là do Phenylbutazone có các tác dụng phụ như: tác động lên hệ tạo máu gây thiếu máu bất sản, thiếu máu tan huyết, mất bạch cầu hạt. Đây là tác dụng phụ nguy hiểm nhất, có thể gây tai biến mạch máu, dẫn đến tử vong.

Phenylbutazone còn có tác dụng phụ gây loét dạ dày tá tràng, chảy máu đường tiêu hóa do thời gian bán huỷ của thuốc quá lâu. Tác dụng phụ này cũng rất nguy hiểm, rất nặng, khó cấp cứu. Ngoài ra, người bệnh còn có thể bị phù nước, viêm thần kinh thị giác, điếc, hội chứng thận hư, hoại tử ống thận, tai biến ngoài da như: nổi ban, xuất huyết mạch, hội chứng hoại tử biểu bì nhiễm độc, hoại tử gan.

BS Chu Chí Hiếu, Trưởng phòng Dị nguyên, Trung tâm Dị ứng và miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết các trường hợp dị ứng thuốc nặng này phải mất rất nhiều thời gian để có thể phục hồi hoàn toàn hoặc dù đã khỏi thì vẫn có nguy cơ tái phát (kể cả không tiếp xúc lại với thuốc) và tiềm ẩn nhiều biến chứng muộn sau này.

"Phenylbutazone là thuốc cấm vì nguy cơ gây dị ứng nghiêm trọng, suy đa tạng, thậm chí tính mạng người bệnh. Các ca bệnh là minh chứng rõ ràng nhất. Do đó, người dân tuyệt đối không tự ý mua, sử dụng bất kỳ thuốc gì khi chưa có chỉ định bác sĩ", BS Hiếu khuyến cáo mạnh mẽ người dân.

TS.BSCC Nguyễn Hoàng Phương, Giám đốc Trung tâm Dị ứng và miễn dịch lâm sàng, Chủ tịch Hội Hen - Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng Việt Nam, khẳng định việc mua bán thuốc cấm như Phenylbutazone online là hành vi vô trách nhiệm, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng người dân.

Người dân không tự ý dùng thuốc theo mách báo, quảng cáo trên mạng, nhất là thuốc trị đau xương khớp "thần tốc". Chỉ sử dụng thuốc khi có đơn và hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng bất thường (sốt, phát ban, mệt mỏi, vàng da, loét miệng...) sau khi dùng thuốc thì cần đến ngay các cơ sở y tế.