Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Mỹ sẽ sử dụng "mọi công cụ sẵn có" để ngăn mô hình kinh tế do có bàn tay nhà nước điều hành của Trung Quốc xói mòn sự cạnh tranh toàn cầu. Đây là lời cảnh báo mới nhất mà ông Trump đưa ra đối với Bắc Kinh, trong bối cảnh Washington chuẩn bị có loạt động thái về thương mại.

Theo hãng tin Bloomberg, cảnh báo trên được đưa ra trong báo cáo thường niên của ông Trump lên Quốc hội Mỹ về chính sách thương mại của ông. Trong báo cáo này, nhà lãnh đạo Mỹ nói Trung Quốc chưa thực hiện được những lời hứa về cải cách kinh tế mà nước này đưa ra khi gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vào năm 2011. Ông Trump cho rằng Trung Quốc có vẻ dịch chuyển xa hơn khỏi "những nguyên tắc thị trường" trong những năm gần đây.

Bản báo cáo còn nói các chính sách nhà nước can thiệp vào nền kinh tế của Trung Quốc đang gây ra "sự phân bổ sai lệch nghiêm trọng" các nguồn lực toàn cầu, khiến tất cả cả các quốc gia trở nên nghèo hơn so với những gì đáng có.

Báo cáo trên được đưa ra trong bối cảnh Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cử một trong những cố vấn kinh tế cấp cao nhất của ông là ông Liu He tới Washingtn để gặp các quan chức cấp cao của chính quyền Trump. Gần đây, căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới có những dấu hiệu gia tăng mạnh.

"Trung Quốc có quyền tự do theo đuổi bất kỳ chính sách thương mại nào mà họ muốn. Nhưng nước Mỹ, với tư cách một quốc gia chủ quyền, có quyền tự do phản ứng", báo cáo viết. Đây là bản báo cáo được soạn bởi Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR).

Về phần mình, Trung Quốc luôn kêu gọi các quốc gia tránh đi theo chủ nghĩa bảo hộ, và thay vào đó nên duy trì hướng đi toàn cầu hóa hiện nay. Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng đang cân nhắc dựng hàng rào thuế quan đối với đậu tương Mỹ trong bối cảnh căng thẳng thương mại song phương leo thang.

Lời cảnh báo mới nhất của ông Trump được đưa ra giữa lúc chính quyền ông cân nhắc một loạt hành động thương mại, nhằm vào Trung Quốc trực tiếp hoặc gián tiếp. Trong đó, ông Trump đang tính tung biện pháp hạn chế nhập khẩu thép và nhôm. Một số nguồn thạo tin nói ông Trump đang nghiêng về khả năng đánh thuế 24% đối với thép nhập khẩu từ mọi quốc gia - biện pháp mạnh tay nhất được đề xuất.

Ngoài ra, chính quyền Trump cũng sẵn sàng hành động đơn phương nếu việc đó là cần thiết để chống lại những hoạt động thương mại mà Mỹ cho là không bình đẳng.

Chưa kể, đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer còn đang điều tra xem Trung Quốc có xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của Mỹ. "Nếu cần thiết, Mỹ sẽ hành động theo Điều 301 Luật Thương mại Mỹ để ngăn Trung Quốc gặt hái những lợi ích từ dạng hoạt động không bình đẳng này", theo báo cáo.

Theo dự kiến, ông Liu He, một trong 25 Ủy viên Bộ Chính trị Trung Quốc, sẽ có cuộc gặp với một nhóm cố vấn kinh tế cấp cao của ông Trump vào ngày 1/3, bao gồm Bộ trưởng Bộ Thương mại Mỹ Steven Mnuchin và ông Lighthizer. Trong cuộc gặp, hai bên có thể thảo luận một số vấn đề bao gồm xung đột thương mại Mỹ-Trung.

Bản báo cáo của ông Trump cũng nhấn mạnh rằng ông đã mở ra một "kỷ nguyên mới" trong chính sách thương mại Mỹ, với tâm điểm là đảm bảo "sự độc lập kinh tế" của nước Mỹ. Báo cáo kêu gọi hồi phục những nguyên tắc được thiết lập bởi cố Tổng thống George Washington, bao gồm đặt trọng tâm vào lợi ích quốc gia và xem các thỏa thuận thương mại chỉ là tạm thời.

Theo báo cáo, chính sách thương mại của ông Trump "được thúc đẩy bởi một quyết tâm thực dụng, dùng đòn bẩy sẵn có của nền kinh tế lớn nhất thế giới để mở cửa các thị trường nước ngoài, thu thập thêm các thị trường hiệu quả và giành sự đối xử bình đẳng hơn cho người lao động Mỹ".

Tuần này, Mỹ sẽ tiếp tục việc đàm phán lại Hiệp định Tự do mậu dịch Bắc Mỹ (NAFTA) với Mexico và Canada. Ông Trump đã cảnh báo sẽ rút Mỹ khỏi NAFTA nếu hai nước đối tác này không chấp nhận những đề xuất của Washington nhằm giảm thâm hụt thương mại của Mỹ.

Báo cáo chính sách thương mại của ông Trump một lần nữa cho rằng NAFTA là một thất bại đối với quá nhiều người Mỹ, gây mất việc làm trong ngành công nghiệp sản xuất của nước này. Báo cáo dài 359 trang nói chính quyền Trump "không hề tìm cách xóa bỏ NAFTA, mà đang nỗ lực để loại bỏ sự bấp bênh cho những người Mỹ phụ thuộc vào thỏa thuận này".

Báo cáo không đưa ra tín hiệu rõ ràng nào về biện pháp mà ông Trump có thể sử dụng để hạn chế nhập khẩu thép và nhôm. Theo báo cáo, cũng có thể ông Trump sẽ không hành động. Hạn chót để nhà lãnh đạo Mỹ đưa ra quyết định về vấn đề này là giữa tháng 4.