Cuối tháng 5 tại Hà Nội, Cục Hạ tầng Kỹ thuật (thuộc Bộ Xây dựng) với sự hỗ trợ của Tổ chức hợp tác Quốc tế Đức GIZ, Viện Tài nguyên Thế giới (WRI) và HealthBridge tổ chức công bố “Hướng dẫn kỹ thuật về Thiết kế đường dành cho xe đạp trong đô thị” với kỳ vọng góp phần xây dựng thành phố xanh, an toàn.

CẦN CHÍNH SÁCH THÚC ĐẨY DỊCH VỤ XE ĐẠP CÔNG CỘNG

Trước đây, xe đạp là phương tiện giao thông chính và phổ biến ở khắp các thành phố Việt Nam. Tuy nhiên, trong những thập kỷ gần đây, tỷ lệ sở hữu phương tiện cơ giới cá nhân tăng nhanh đã khiến xe đạp ít được sử dụng hơn tại khu vực đô thị, từ đó giao thông xe đạp cũng nhận được ít sự quan tâm trong quá trình xây dựng chính sách.

Thời gian qua, Hà Nội đã chú trọng phát triển giao thông công cộng như mở rộng mạng lưới xe buýt và đưa vào hoạt động tuyến đường sắt Cát Linh – Hà Đông. Tuy nhiên, với một thành phố có tới hơn 8 triệu dân thì các loại hình vận tải công cộng này chưa thể đáp ứng nổi trong khi sự kết nối hạ tầng chưa đồng bộ.

Trước áp lực giao thông đang ngày một lớn, việc phát triển phương tiện xe đạp đang được xem là giải pháp hiệu quả để giảm ách tắc giao thông, đồng thời giảm phát thải khí nhà kính. Việc thiếu hạ tầng cho xe đạp đã phần nào ngăn cản người dân sử dụng thường xuyên hơn loại phương tiện này, cũng như khiến dịch vụ xe đạp công cộng khó phát triển.

Phát biểu tại sự kiện, ông Tạ Quang Vinh - Cục trưởng Cục Hạ tầng Kỹ thuật cho biết hướng dẫn kỹ thuật về Thiết kế đường dành cho xe đạp trong đô thị” được công bố là minh chứng cho những nỗ lực của Việt Nam trong bối cảnh dân số đô thị đang tăng nhanh, dự báo sẽ đạt 50% tổng dân số Việt Nam vào năm 2025. Tốc độ đô thị hóa cao dẫn đến áp lực quản lý và cung cấp các dịch vụ công đô thị, bao gồm những vấn đề liên quan đến giao thông đô thị và môi trường.

Hướng dẫn này cung cấp các giải pháp kỹ thuật trên cả phương diện lý thuyết và thực tế cho các vấn đề hạ tầng xe đạp, phù hợp với tiêu chuẩn 13592:2022 Đường đô thị - Yêu cầu thiết kế tại Việt Nam mới được ban hành cuối năm 2022

Ông Daniel Herrmann - Cố vấn trưởng Dự án “Hỗ trợ Việt Nam thực hiện Thỏa thuận Paris, Giai đoạn II” (VN-SIPA II), GIZ cho hay hiện 20% lượng phát thải toàn cầu thuộc về ngành giao thông vận tải, trong đó giao thông đường bộ chiếm hơn 70% và giao thông đô thị chiếm khoảng 40% tổng lượng phát thải của ngành. Trong khi đó, xe đạp là phương tiện giao thông dễ tiếp cận, an toàn, tốt cho sức khỏe, thân thiện với môi trường và góp phần giảm phát thải khí nhà kính.

“Ưu tiên sử dụng xe đạp làm phương tiện giao thông hàng ngày là một chiến lược hiệu quả với chi phí thấp, giúp các thành phố đạt được mục tiêu tăng trưởng xanh và góp phần thực hiện cam kết quốc gia của Việt Nam về việc đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050”, ông Daniel Herrmann khẳng định.

THIẾT KẾ ĐƯỜNG CẦN TẬP TRUNG VÀO 5 VẤN ĐỀ

Giới thiệu về tài liệu được công bố, các chuyên gia cho hay “Hướng dẫn Thiết kế đường dành cho xe đạp trong đô thị” lần đầu tiên được biên soạn và xuất bản bằng tiếng Việt dựa trên bài học kinh nghiệm từ các dự án an toàn đường bộ và thí điểm phát triển hạ tầng xe đạp tại các thành phố của Việt Nam gần đây cũng như các nghiên cứu điển hình trên thế giới.

Hướng dẫn đưa ra các giải pháp thiết kế hạ tầng giúp người đi xe đạp an toàn và thuận tiện nhằm thúc đẩy xe đạp trở thành phương tiện di chuyển hàng ngày, phù hợp với mọi lứa tuổi và phục vụ cho nhiều mục đích khác nhau.

Theo đánh giá của các chuyên gia, tốc độ đô thị hóa cao dẫn đến áp lực quản lý và cung cấp các dịch vụ công đô thị, bao gồm những vấn đề liên quan đến giao thông đô thị và môi trường. Hệ thống đường đô thị hiện tại thiết kế dành cho giao thông cơ giới, tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với những nhóm tham gia giao thông dễ bị tổn thương, trong đó có người đi xe đạp. Trong khi đó, các đường phố nhỏ lại không có đủ không gian và cơ sở vật chất cho người đi xe đạp và người đi bộ.

Hướng dẫn bao gồm các đề xuất trên phạm vi rộng, tập trung vào 5 lĩnh vực hành động chính: (i) Thiết kế đường và làn đường dành cho xe đạp, (ii) Thiết kế nút giao thông khi có cho xe đạp lưu thông qua nút, (iii) Thiết kế nhằm giảm thiểu xung đột, (iv) Tín hiệu giao thông, vạch kẻ đường và biển báo giao thông, (v) Công trình phụ trợ.

Bà Retno Wihanesta, Chủ nhiệm Chương trình Quy hoạch giao thông đô thị, văn phòng WRI tại Indonesia chia sẻ: "Chúng tôi đề cao vai trò của xe đạp bởi đây là một phương tiện giao thông chi phí thấp, đồng thời mang lại sức khỏe cho người sử dụng và thân thiện với môi trường. Hướng dẫn kỹ thuật đặt ra nền tảng để các thành phố có thể trở nên đáng sống hơn bằng việc cải thiện độ an toàn và khả năng dễ tiếp cận của giao thông xe đạp. Đây là một sáng kiến quan trọng".