Số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện còn thấp, nguyên nhân do đâu?
Nhật Dương
30/09/2024, 09:28
Người tham gia chưa được hưởng các chế độ ngắn hạn; mức đóng tăng lên do mức chuẩn nghèo khu vực nông thôn tăng, trong khi mức hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước còn thấp, là những nguyên nhân khiến số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện chưa cao...
Thông tin chính sách bảo hiểm xã hội đến người lao động. Ảnh minh họa.
Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết từ năm 2016 (Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 có hiệu lực thi hành) đến hết tháng 8/2024, số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện tăng hằng năm.
Theo đó, số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện đến hết năm 2023 đạt tỷ lệ 4,09% so với lực lượng lao động, vượt 1,59% so với mục tiêu giai đoạn đến năm 2025 tại Nghị quyết sô 28-NQ/TW ngày 23/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội. Tuy nhiên, so với tiềm năng thì số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện vẫn còn thấp.
Số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện giai đoạn 2016 đến nay. Nguồn: Bảo hiểm xã hội Việt Nam.
Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, điều này có nhiều nguyên nhân. Trước hết, về cơ chế, chính sách: Chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện chưa thực sự hấp dẫn người tham gia so với bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Đơn cử như người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện chưa được hưởng các chế độ ngắn hạn; đời sống của người lao động còn khó khăn, mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện tăng lên do mức chuẩn nghèo khu vực nông thôn tăng, trong khi đó mức hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước còn thấp. Thời gian đóng tối thiểu để được hưởng lương hưu còn dài (20 năm) chưa thu hút được người lao động có thời gian tham gia muộn.
Bên cạnh đó, sự vào cuộc của cấp ủy chính quyền tại một số địa phương đối với việc mở rộng diện bao phủ bảo hiểm xã hội còn hạn chế, chưa thật sự quyết liệt; công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về bảo hiểm xã hội được tăng cường, đổi mới, song vẫn cần thời gian để thay đổi nhận thức của một bộ phận người lao động, nhất là vùng sâu, vùng xa.
Đề giải quyết các vướng mắc, bất cập từ thực tiễn triển khai thực hiện Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) năm 2024, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, đã có nhiều quy định theo hướng gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn, khuyến khích người lao động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, khuyến khích bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu, thay vì nhận bảo hiểm xã hội một lần.
Đồng thời, từng bước khắc phục tình trạng hưởng bảo hiểm xã hội một lần của thời gian qua, giúp người lao động được thụ hưởng tối đa các quyền lợi dài hạn khi họ đến tuổi nghỉ hưu, góp phần ổn định cuộc sống khi về già.
Cụ thể, Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) đã quy định người lao động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện (bao gồm cả lao động nữ và lao động nam) khi sinh con, nếu đáp ứng đủ điều kiện đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con, thì được hưởng trợ cấp bằng 2 triệu đồng cho mỗi con được sinh ra, và mỗi thai từ 22 tuần tuổi trở lên chết trong tử cung, thai chết trong khi chuyển dạ.
Kinh phí thực hiện trợ cấp này do ngân sách Nhà nước bảo đảm, và Chính phủ quyết định điều chỉnh mức trợ cấp thai sản phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội; khả năng của ngân sách Nhà nước từng thời kỳ.
Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, thực tế thời gian qua, Nhà nước đã có chính sách hỗ trợ cho phụ nữ là người dân tộc thiểu số thuộc hộ nghèo, cư trú tại các đơn vị hành chính thuộc vùng khó khăn khi sinh con đúng chính sách dân số.
Bên cạnh đó, Luật mới cũng quy định giảm điều kiện về số năm đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu xuống 15 năm, và quy định về tính tỷ lệ hưởng lương hưu đối với trường hợp có thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ 15 năm đến dưới 20 năm; sửa đổi quy định hưởng bảo hiểm xã hội một lần.
Trong thời gian tới, Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết tiếp tục triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, nhằm phát triển bền vững người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, hướng tới mục tiêu bảo hiểm xã hội toàn dân.
Thu nhập làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện từ ngày 1/7/2025
10:29, 25/07/2024
Người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện sẽ được hưởng chế độ thai sản
14:36, 30/06/2024
Thêm lựa chọn về hưởng bảo hiểm một lần cho người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện
Định hướng phương án nhân sự cấp xã sau sắp xếp bộ máy
Bộ Nội vụ đề nghị các địa phương khẩn trương triển khai phương án bảo đảm nhân sự tại cấp xã, đáp ứng yêu cầu tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp vận hành hiệu quả, thông suốt...
Hà Nội giải quyết việc làm cho gần 160.000 lao động trong 8 tháng
Tính đến hết tháng 8, toàn TP. Hà Nội đã giải quyết việc làm cho 159.859 người lao động, đạt 94,59% kế hoạch năm 2025, theo Sở Nội vụ Hà Nội…
Hàng triệu học sinh Hải Phòng và Quảng Ninh tham gia lễ khai giảng đặc biệt
Sáng 5/9, hoà chung không khí vui tươi, phấn khởi của 26 triệu học sinh, sinh viên cả nước, hơn 1,4 triệu học sinh thành phố Hải Phòng và tỉnh Quảng Ninh đã chính thức bước vào năm học mới…
Thanh Hóa công bố tình huống khẩn cấp tại Sơn Điện và Linh Sơn
Do ảnh hưởng của bão số 5 gây mưa lớn kéo dài cuối tháng 8, nhiều địa bàn ở Thanh Hóa xuất hiện lũ quét, sạt lở đất với mức độ nguy hiểm cao. Trước tình hình này, Ủy ban Nhân dân tỉnh đã liên tiếp ban hành các quyết định công bố tình huống khẩn cấp tại xã Sơn Điện và Linh Sơn, đồng thời triển khai nhiều biện pháp cấp bách nhằm bảo vệ an toàn tính mạng, tài sản và ổn định đời sống cho người dân.
Ưu tiên thu hút, trọng dụng người tài vào lĩnh vực lao động, tiền lương
Bộ Nội vụ xác định lao động tiền lương là một trong những vị trí được ưu tiên thu hút, trọng dụng nhân lực nhằm đảm bảo chính sách tiền lương công bằng và hợp lý, giữ chân nhân tài...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: