Sau 1 tuần xét xử, chiều 25/4, TAND TP Hà Nội đã tuyên phạt bị cáo Phạm Thanh Hải (57 tuổi), cựu Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần thương mại đầu tư và phát triển công nghệ quốc tế - IDT, chủ trang mạng “Học làm giàu” tù chung thân về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản".

Hội đồng xét xử nhận định, hành vi của bị cáo xâm phạm lợi ích công dân, ảnh hưởng đến trật tự xã hội, gây dư luận hoang mang, đẩy nhiều người vào tình cảnh khó khăn... Bị cáo đã phạm tội nhiều lần nên cần áp dụng khung phạt cao nhất mới có tác dụng răn đe.

Vụ án này diễn ra từ năm 2018 nhưng bị hủy án để làm rõ số lượng bị hại, số tiền thiệt hại và người liên quan. Đây là phiên tòa xét xử sơ thẩm lần 2.

Theo bản án sơ thẩm, bị cáo Hải thành lập và làm Chủ tịch HĐQT Công ty IDT từ năm 2007, hoạt động trong dịch vụ hỗ trợ giáo dục, tư vấn quản lý; sản xuất bán buôn bán lẻ thực phẩm, hoá chất công nghiệp và tổ chức hội nghị, hội thảo. Việc kinh doanh không hiệu quả, một năm sau, bị cáo Hải lập website hoclamgiau.vn, tổ chức các hội thảo dạy làm giàu. Còn Công ty IDT triển khai các dự án có lãi suất cao, làm giàu tư cây macca nhằm thu hút nhà đầu tư.

Để chứng minh tính khả thi các dự án, bị cáo đưa ra các hợp đồng với lãi suất cao ngất ngưởng, từ 40-50%/năm, cắt lãi ngay khi nộp tiền. Đồng thời, nhà đầu tư được khuyến khích mở rộng mạng lưới với tiền thưởng kết nối từ 2-10% cho mỗi hợp đồng.

Trong gần 1 năm (tháng 10/2014 – tháng 10/2015), Hải đã huy động hơn 2.725 tỷ đồng. Số tiền thu được, bị cáo không quản lý thu, chi theo sổ sách. Đến khi các khoản tiền gốc, lãi, chi phí “phình lên” thì Hải mất khả năng thanh toán.

Về dòng tiền chi, Hải đã chi lãi hơn 1.198 tỷ đồng, chi thưởng hơn 40 tỷ đồng; chi phí hội thảo, văn phòng… hơn 55 tỷ đồng. Đặc biệt, Hải góp vốn đầu tư vào các dự án của 9 công ty gần 99 tỷ đồng và cho vay cá nhân 38,4 tỷ đồng. Số tiền mặt thu giữ trong két công ty chỉ có gần 760 triệu đồng. Còn các khoản tiền gửi của Hải và một số nhân viên kế toán là hơn 116 tỷ đồng.

Xác minh tại 9 dự án ông Hải đầu tư thì thấy phần lớn các khoản đầu tư chưa sinh lời, có khoản có lợi nhuận nhưng cổ đông chưa nhận được cổ tức…

Toà án cho rằng, liên quan đến vụ án, còn có một số cá nhân, trong đó có vợ của bị cáo, song những người này xác định không có cơ sở đồng phạm với bị cáo Hải.

Tại phiên toà, một số người bị hại trình bày tiền góp vốn vào Công ty IDT chứ không phải cá nhân bị cáo, nên đề nghị được trả lại tiền. Một số khác thì cho rằng, góp vốn dưới tư cách cá nhân với cá nhân nên muốn được đưa ra khỏi danh sách bị hại.

Có 31 người không yêu cầu bồi thường nên toà không buộc bị cáo phải bồi thường cho họ. Do đó, tòa án tuyên bị cáo phải khắc phục dân sự cho 543 người còn lại, tổng hơn 572 tỷ đồng.

Với các khoản bị cáo cho vay cá nhân và các khoản góp vốn vào các công ty trong giai đoạn xảy ra vụ án, tháng 10/2014-10/2015, thực chất là tiền các bị hại nộp cho Hải, được xác định là vật chứng vụ án. Tòa tuyên buộc các cá nhân và công ty trả lại để đảm bảo thi hành án cho bị cáo.

Theo hồ sơ, từ ngày 22/4/2013 đến 25/6/2015, Hải cho bà Phan Thị Phương T. vay cá nhân 88,2 tỷ đồng; trong đó số tiền vay giai đoạn từ tháng 10/2014-10/2015 là 17,5 tỷ đồng. Ngoài ra, Hải còn cho ông Nguyễn Hữu C. vay 15,5 tỷ đồng. Còn một doanh nghiệp khác xác nhận nợ Hải hơn 4,9 tỷ đồng.  

Đáng chú ý, trong số các tài khoản bị phong tỏa thì Hải chỉ còn tài khoản có 2,1 tỷ đồng. Cộng với các khoản Hải đầu tư gần 99 tỷ đồng vào các công ty thì số tiền bị cáo có khả năng thanh toán cho các bị hại là hơn 130 tỷ đồng.

Trong những ngày xét xử, bị cáo luôn khẳng định không lừa đảo, dự án có thật và đều có khả năng sinh lãi lớn song vì mạo hiểm, rủi ro cao, bị cáo luôn cảnh báo các nhà đầu tư.

Quá trình bào chữa tại tòa, bị cáo cũng phủ nhận đã "chèo kéo, xúi giục, hứa hẹn" nhà đầu tư; không báo cho nhà đầu tư việc sử dụng tiền thế nào do hợp đồng không có điều khoản nào yêu cầu làm vậy.

Trong số 87/576 bị hại có mặt tại toà theo uỷ quyền của những người còn lại khi được trình bày quan điểm đã chia hai luồng ý kiến: muốn đòi lại tiền hoặc xin "tự dàn xếp" với bị cáo do "tin tưởng tuyệt đối" vào Hải.