Từ một xu hướng đơn lẻ, thực phẩm chay đang dần khẳng định vị trí là một ngành kinh tế giàu tiềm năng. Số liệu nghiên cứu từ Grand View Research cho thấy, thị trường thực phẩm thuần chay toàn cầu dự kiến sẽ đạt giá trị khoảng 31 tỷ USD vào năm 2026, với tốc độ tăng trưởng mỗi năm 9,6%.

Trên thế giới có khoảng 20% dân số thực hiện chế độ ăn chay, còn tại Việt Nam, con số này được ghi nhận khoảng 10%. Ghi nhận tại Việt Nam những năm gần đây, số lượng người dân, du khách quan tâm đến ẩm thực chay tăng đáng kể so với các năm trước. Tại các siêu thị như Co.opmart, GO!, MM Mega Market… thực phẩm chay luôn bán khá chạy.

Mùa Vu Lan này, khảo sát tại một số siêu thị lớn cho thấy thị trường đồ chay phong phú hơn hẳn mọi năm. Bên cạnh rau củ quả, nấm hay các loại hạt vốn quen thuộc để bổ sung đạm thực vật, quầy kệ xuất hiện ngày càng nhiều sản phẩm chế biến sẵn và tiện lợi. Ở các siêu thị Co.opmart, những món chay làm sẵn như miến xào, cơm hạt sen, măng kho đậu hũ, chả giò hay bánh giò được người tiêu dùng ưa chuộng nhờ giá cả hợp lý, dễ mua và tiết kiệm công nấu nướng.

Tại hệ thống siêu thị WinMart, các bảng thông tin giới thiệu sản phẩm sữa chua thực vật được treo nổi bật. Trong khi đó, các sản phẩm chay giả mặn như gà quay, bò xào, thịt nướng chay, lẩu chay… được trình bày bắt mắt, hương vị hấp dẫn. Còn các nguyên liệu truyền thống như đậu hũ, nấm, rau củ, ngũ cốc… vẫn là lựa chọn quen thuộc với nhiều người ưa tự chế biến tại nhà.

Tương tự, các hệ thống siêu thị Hapro, Fuji Mart, Go! Thăng Long... dịp này cũng giới thiệu nhiều sản phẩm chay thương hiệu Việt như Âu Lạc, Cầu Tre, Vissan. Cụ thể, nem chay dao động từ 58.000 - 74.000 đồng/kg; há cảo chay 62.000 - 66.000 đồng/kg; gà chay 70.000 - 100.000 đồng/con; giò nạc, giò bò, giò nấm 60.000 - 100.000 đồng/kg; cơm cháy, cơm gạo lứt sấy 30.000 - 70.000 đồng/gói 150 - 200 gram...

Không chỉ đưa ra thị trường sản phẩm khô, hệ thống siêu thị còn giới thiệu đến người tiêu dùng sản phẩm chay đông lạnh như cá, tôm chay 100.000 - 300.000 đồng/kg, cá bạc má, cá sặc, đùi gà ướp sả…78.000 đồng/kg, chả uyên ương 75.000 đồng/kg, củ sen kho nấm 68.000 đồng/kg…

Ông Trương Chí Thiện, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thực phẩm Sài Gòn Chay, cho biết nhu cầu tiêu thụ mùa này tăng gấp 2 - 3 lần so với ngày thường. Để đón đầu nhu cầu, công ty tung ra nhiều sản phẩm mới như bánh nếp chuối miền Tây, bánh nếp dimsum chay, bánh tét chay… nhằm phục vụ nhóm khách hàng thường xuyên tìm món mới, lạ.

"Chiến lược của chúng tôi là tập trung phân khúc giá 20.000 đồng/món, không chỉ giữ giá mà còn tăng cường khuyến mãi dịp cao điểm," ông Thiện nói. Đặc biệt, sản phẩm năm nay là áp dụng công nghệ tiệt trùng, có thể bảo quản ở nhiệt độ thường trong 1 tháng, khắc phục tình trạng khó bảo quản, vận chuyển vốn thường thấy ở hàng chay đông lạnh.

Song song với sự nở rộ ở kênh bán lẻ, các nhà hàng và khách sạn cũng không bỏ lỡ cơ hội. Nhiều nơi tung ra buffet chay hoành tráng với thực đơn phong phú và nhiều ưu đãi. Ví dụ, khách sạn Viễn Đông (TP.HCM) mở buffet suốt tháng 7 âm lịch với hơn 50 món chay, giá vé gần 190.000 đồng. Ngoài ra, còn có chương trình “Chia sẻ khoảnh khắc – Lan tỏa niềm vui” tặng quà tri ân cho thực khách check-in, đăng ảnh trải nghiệm trên mạng xã hội.

Tại Café Central An Đông hay nhà hàng Ngân Đình trong khách sạn Windsor Plaza, thực đơn hơn 80 món ăn chay phong cách từ Á đến Âu khiến thực khách như lạc vào một “phiên chợ hương vị” đầy màu sắc. Từ nay đến ngày 30/9, buffet chay sẽ được phục vụ mỗi tối từ thứ 6 đến Chủ nhật hàng tuần. Giá từ 330.000 đồng/người, đã bao gồm các thức uống được thay đổi theo ngày như nước tía tô, trà hoa đậu biếc, nước sâm, nước 5 loại hạt, nước detox táo hồi quế…

Hệ thống Chay Garden cũng tổ chức chương trình giảm giá đặc biệt cho người cao tuổi: miễn phí vé cho cha mẹ từ 70 tuổi đi cùng con và giảm 50% cho độ tuổi 60 - 69. Tại đây, thực khách có thể thưởng thức hơn 100 món chay vào buổi tối và khoảng 80 món vào buổi trưa, giá vé lần lượt 650.000 đồng và 450.000 đồng, chưa bao gồm thuế và phí dịch vụ, áp dụng tại chi nhánh khách sạn 5 sao Rex Sài Gòn.

Tại Hà Nội, một chủ quán chay tại quận Hoàn Kiếm, cho biết từ đầu tháng 7 Âm lịch đến nay, số lượng người đến quán đều đặn hơn, có khi tăng gấp 3 - 4 lần so với các tháng trước. Các suất chay có giá cả khá ổn định, trung bình từ 35.000 - 70.000 đồng/suất, ngoài ra còn có tiệc buffet chay, trung bình giá từ 100.000 - 200.000 đồng/người.

Cùng với đó, những ngày này dịch vụ đặt mâm cỗ chay cùng khá sôi động. Với những gia đình kinh tế khá giả có thể đặt mâm cỗ từ 8 - 13 món như canh dưỡng sinh, nấm kho tộ, nem ngũ sắc, gà chay sốt rô ti, nạc dê chay, bò xào chay… cho 6 người ăn, giá từ 1.000.000 - 1.500.00 đồng/mâm.

Chị Vũ Thị Phượng (dịch vụ nấu cỗ thuê tại Đông Dư, Gia Lâm, Hà Nội) cho biết: “Tháng 7 năm nay, lượng khách đặt mâm cỗ chay làm sẵn rất đông. Từ đầu tháng đến nay, nhà tôi đã kín lịch đặt hàng của khách, trung bình mỗi ngày làm 7 - 10 mâm, riêng ngày 15 đã lên tới 20 mâm”.

Theo báo cáo của IMARC Group, thị trường thực phẩm thuần chay tại Việt Nam đạt hơn 103 triệu USD năm 2024 và dự báo tăng trưởng bình quân 8,1%/năm trong giai đoạn 2025 – 2033. Cùng với đó, một số nghiên cứu thị trường khác cũng dự báo phân khúc thịt thực vật tại Việt Nam có thể đạt 0,5 tỷ USD vào cuối 2025. 

Tuy nhiên, để tránh rơi vào “bẫy dinh dưỡng”, người tiêu dùng cần trang bị kiến thức: đọc kỹ nhãn thành phần, hạn chế sử dụng sản phẩm chay chế biến sẵn nhiều phụ gia, ưu tiên lựa chọn thực phẩm từ nguyên liệu tự nhiên, hữu cơ, kết hợp đa dạng ngũ cốc, rau củ và các loại đạm thực vật như đậu nành, đậu lăng.