Ngày 21/8/2025, tại Hà Nội, Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị sơ kết việc triển khai Nghị định số 57/2025/NĐ-CP về cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) và Nghị định số 58/2025/NĐ-CP về cơ chế phát triển điện năng lượng tái tạo, năng lượng mới.

Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp và trực tuyến để đối thoại với đại diện đến từ các địa phương, các tập đoàn và các doanh nghiệp nhằm tháo gỡ một cách triệt để khó khăn vướng mắc trong triển khai các cơ chế và nghiên cứu, đề xuất phương án giải quyết khả thi, phù hợp với quy định pháp luật và thực tiễn.

HÀNH LANG PHÁP LÝ QUAN TRỌNG CHO PHÁT TRIỂN NĂNG LƯỢNG

Chủ trì hội nghị, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long nhấn mạnh: “Nghị định số 57 và Nghị định số 58 là những văn bản pháp luật, chính sách mang tính đột phá, được Chính phủ ban hành kịp thời, tạo hành lang pháp lý cho quá trình chuyển dịch năng lượng, thu hút đầu tư phát triển năng lượng tái tạo và góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững”.

Cơ chế mua bán điện trực tiếp và cơ chế phát triển điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới là các cơ chế mang tính tiên phong và rất mới ở Việt Nam, việc triển khai có thể tồn tại một số khó khăn khách quan cần xem xét để đề xuất sửa đổi phù hợp với thực tiễn khách quan.

Trước đó, ngày 3/3/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định số 57/2025/NĐ-CP quy định cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) giữa khách hàng lớn và đơn vị năng lượng tái tạo với 2 hình thức mua bán điện gồm: Mua bán điện trực tiếp qua đường dây kết nối riêng và mua bán điện trực tiếp qua lưới điện quốc gia.

Về hình thức mua bán điện trực tiếp qua lưới điện quốc gia, nghị định cũng quy định rõ việc bán điện của đơn vị phát điện năng lượng tái tạo qua thị trường điện giao ngay và việc mua bán điện với Tổng công ty Điện lực. Theo đó, giá thị trường điện giao ngay là giá thị trường điện toàn phần được hình thành theo từng chu kỳ giao dịch của thị trường điện giao ngay và được xác định bằng tổng của giá điện năng thị trường và giá công suất thị trường. Trong đó, giá điện năng thị trường và giá công suất thị trường được xác định theo quy định vận hành thị trường bán buôn điện cạnh tranh do Bộ Công Thương ban hành.

Nghị định số 58/2025/NĐ-CP có 5 chương 40 điều, có hiệu lực từ ngày 3/3/2025. Nghị định này cũng bãi bỏ Nghị định số 135/2024/NĐ-CP ngày 22/10/2024 của Chính phủ quy định cơ chế chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ.

Theo Nghị định số 58 đã đưa ra các quy định chi tiết về cơ chế ưu đãi, hỗ trợ phát triển hệ thống lưu trữ điện của dự án điện từ nguồn năng lượng tái tạo, trong đó dự án điện từ nguồn năng lượng tái tạo có lắp đặt hệ thống lưu trữ điện và có đấu nối với hệ thống điện quốc gia được ưu tiên huy động vào giờ cao điểm của hệ thống điện theo quy định, trừ nguồn điện tự sản xuất, tự tiêu thụ.

Ngoài ra, nghị định cũng quy định chính sách ưu đãi, hỗ trợ việc nghiên cứu, phát triển phù hợp về công nghệ trong lĩnh vực điện gió, điện mặt trời; điều kiện và thời hạn áp dụng chính sách ưu đãi, hỗ trợ.

NHỮNG VƯỚNG MẮC CẦN GIẢI QUYẾT

Báo cáo tại hội nghị về tình hình triển khai Nghị định 57 và Nghị định 58, Cục trưởng Cục Điện lực Phạm Nguyên Hùng cho biết bước đầu đã tạo hành lang pháp lý đồng bộ, góp phần thúc đẩy phát triển hoạt động điện lực trên phạm vi cả nước. Tuy nhiên, thực tiễn triển khai đã phát sinh nhiều phản ánh từ địa phương và doanh nghiệp. Riêng với Nghị định 57, ba nhóm vấn đề còn băn khoăn gồm: Khung giá bán điện trong cơ chế DPPA qua lưới kết nối riêng; chi phí thanh toán bù trừ chênh lệch trong cơ chế DPPA qua lưới điện quốc gia và Giấy chứng nhận đăng ký phát triển điện mặt trời mái nhà.

Cục Điện lực cho rằng cần tiếp tục xây dựng khung giá phù hợp với Luật Điện lực 2024; đồng thời rà soát, đánh giá kỹ tác động của việc loại bỏ chi phí bù trừ chênh lệch trước khi đưa ra quyết định. Một số nội dung khác sẽ được sửa đổi theo trình tự thủ tục rút gọn nhằm tạo sự đồng bộ cho việc thực hiện.

Đối với Nghị định 58, hai chính sách quan trọng được đặt ra là phát triển nguồn điện tự sản xuất, tự tiêu thụ và phát triển điện gió ngoài khơi. Với điện mặt trời mái nhà, nhiều doanh nghiệp đề nghị mở rộng đối tượng được mua sản lượng dư, đồng thời bổ sung quy định về lắp đặt thiết bị giám sát, điều khiển phù hợp với quy mô công suất để tránh lãng phí.

Một số ý kiến cũng đề xuất quy định cơ quan tiếp nhận thông báo phát triển nguồn điện là UBND cấp xã nhằm phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp và tạo thuận lợi cho thủ tục hành chính. Trong khi đó, đối với điện gió ngoài khơi, doanh nghiệp kiến nghị làm rõ điều kiện để dự án được hưởng ưu đãi, bổ sung quy định về đề án khảo sát, giới hạn diện tích vùng biển khảo sát, nhằm bảo đảm phù hợp với thực tiễn và kinh nghiệm quốc tế.

Tại hội nghị, đại diện nhiều địa phương và doanh nghiệp đã thẳng thắn chia sẻ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai. Các vấn đề tập trung vào khung giá bán điện trong cơ chế DPPA, chi phí thanh toán bù trừ chênh lệch khi giao dịch qua lưới điện quốc gia, thủ tục cấp giấy chứng nhận phát triển điện mặt trời mái nhà cũng như điều kiện dự án điện gió ngoài khơi được hưởng chính sách ưu đãi. Bên cạnh những kết quả bước đầu tích cực, vẫn còn nhiều nội dung cần nghiên cứu, sửa đổi và bổ sung nhằm bảo đảm tính khả thi, minh bạch và phù hợp với thực tiễn.

Để có cơ sở báo cáo, hoàn thiện khung khổ pháp lý cho 2 Nghị định trên, Cục Điện lực kiến nghị các địa phương sớm có ý kiến theo yêu cầu của Bộ Công Thương. Yêu cầu EVN sớm có ý kiến đối với kiến nghị của các đơn vị về việc loại bỏ Chi phí thanh toán bù trừ chênh lệch trong Cơ chế DPPA qua lưới điện quốc gia.

TẬP TRUNG TRIỂN KHAI CÁC NHIỆM VỤ TRỌNG TÂM

Ghi nhận và đánh giá cao sự tham gia, đóng góp ý kiến của các địa phương, doanh nghiệp và Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Lãnh đạo Bộ yêu cầu để bảo đảm việc triển khai Nghị định số 57 và Nghị định số 58 đạt hiệu quả thực chất, các đơn vị tập trung thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

Thứ nhất, các Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần tăng cường vai trò quản lý nhà nước trong phạm vi địa phương; chủ động tổ chức kiểm tra, giám sát tình hình triển khai cơ chế mua bán điện trực tiếp và phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mới. Đồng thời, các địa phương khẩn trương gửi báo cáo theo yêu cầu tại Văn bản số 6045/BCT-ĐL ngày 14/8/2025, nêu rõ những khó khăn, vướng mắc và kiến nghị cụ thể để Bộ Công Thương xem xét, tổng hợp.

Thứ hai, Tập đoàn Điện lực Việt Nam phải sớm có ý kiến chính thức về đề xuất loại bỏ chi phí thanh toán bù trừ chênh lệch trong cơ chế DPPA qua lưới điện quốc gia; chỉ đạo các đơn vị trực thuộc theo dõi chặt chẽ tình hình triển khai, kịp thời báo cáo những bất cập phát sinh và thực hiện đầy đủ chế độ báo cáo định kỳ theo quy định.

Thứ ba, Cục Điện lực có trách nhiệm tổng hợp toàn bộ ý kiến tại Hội nghị này, bao gồm kiến nghị từ các địa phương, doanh nghiệp và EVN, để báo cáo Lãnh đạo Bộ. Trên cơ sở đó, Cục khẩn trương xây dựng phương án, tham mưu Bộ trình Chính phủ xem xét sửa đổi, bổ sung các quy định theo trình tự thủ tục rút gọn, bảo đảm tính khả thi và thống nhất trong toàn ngành điện.

Lãnh đạo Bộ Công Thương nhấn mạnh cần sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của các địa phương, doanh nghiệp và cơ quan quản lý, các cơ chế mới thực sự phát huy hiệu quả, góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của ngành năng lượng Việt Nam.