Mỹ và Trung Quốc ngày 13/12 có động thái xuống thang cuộc chiến thương mại song phương khi chính thức công bố thỏa thuận giai đoạn 1, theo đó Washington sẽ giảm bớt thuế quan đã áp lên hàng hóa Trung Quốc và Bắc Kinh sẽ mạnh tay mua thêm hàng hóa Mỹ, trong đó có nông sản.

Theo tin từ Reuters, Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer, nhà đàm phán thương mại cấp cao nhất của Mỹ, cho biết Trung Quốc đã nhất trí mua thêm ít nhất 200 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ của Mỹ trong 2 năm tới, từ mức cơ sở là số lượng nhà đã mua trong năm 2017.

Nếu nội dung này được thực thi nghiêm chỉnh, xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc sẽ tăng mạnh. Vào năm 2017, trước khi thương chiến bắt đầu, Trung Quốc nhập khẩu 130 tỷ USD hàng hóa và 56 tỷ USD dịch vụ từ Mỹ.

Đổi lại, Mỹ sẽ hủy kế hoạch áp thuế quan lên 160 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc dự kiến thực thi vào ngày Chủ nhật tuần này, đồng thời dỡ một phần thuế quan đã áp lên hàng hóa Trung Quốc kể từ khi thương chiến bắt đầu.

Thỏa thuận dài 86 trang dự kiến sẽ được các nhà đàm phán cấp cao nhất của hai bên ký kết trong tuần đầu tiên của tháng 1 tại Washington.

"Chúng tôi đã nhất trí một thỏa thuận giai đoạn 1 rất lớn với Trung Quốc", Tổng thống Mỹ Donald Trump viết trong một dòng trạng thái (tweet) trên mạng xã hội Twitter. Trung Quốc "đã nhất trí với nhiều thay đổi cơ cấu và mua thêm nhiều hàng hóa nông sản, năng lượng và hàng chế tạo của Mỹ".

Trong một cuộc họp báo sau đó ở Nhà Trắng, ông Trump nói ông cho rằng Trung Quốc sẽ mua thêm 50 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, lặp lại lời hứa mà ông đã đưa ra với nông dân Mỹ hồi tháng 10.

Tại một cuộc họp báo ở Bắc Kinh, giới chức Trung Quốc cho biết hai bên đã đi đến nhất trí về văn kiện của một thỏa thuận, nhưng không đưa ra chi tiết cụ thể về khối lượng hàng hóa Mỹ mà Trung Quốc nhất trí mua.

Trong khi đó, theo lời ông Lighthizer, Trung Quốc đã cam kết sẽ mua thêm 32 tỷ USD nông sản Mỹ trong 2 năm tới, tương đương khoảng 16 tỷ USD mỗi năm, ngoài mức cơ sở 24 tỷ USD nông sản Mỹ mà nước này đã nhập khẩu trong 2017. Ngoài ra, Bắc Kinh nói sẽ cố gắng để mua thêm 5 tỷ USD nông sản Mỹ mỗi năm, ông Lighthizer cho hay.

"Đối với tôi, đây là bước đi đầu tiên vô cùng quan trọng", ông Lighthizer nói. "Trung Quốc đã đưa ra cam kết thật để làm những điều thực sự trong một khoảng thời gian hợp lý. Đây là một thỏa thuận có hiệu lực".

Phát biểu cùng ngày, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp Trung Quốc cho biết nước này sẽ nhập khẩu thêm lúa mỳ, ngô và gạo của Mỹ, nhưng không cho biết cụ thể hơn. Trước khi thương chiến nổ ra, vào năm 2017, đậu tương chiếm khoảng một nửa xuất khẩu nông sản của Mỹ sang Trung Quốc. Tuy nhiên, nhu cầu đậu tương của Trung Quốc gần đây sụt giảm do dịch tả lợn châu Phi hoành hành ở nước này.

Khi được hỏi về con số mua 50 tỷ USD nông sản Mỹ mà ông Trump đề cập, giới chức ở Bắc Kinh nói chi tiết sẽ được công bố sau.

Ông Lighthizer cho biết Trung Quốc đã nhất trí mua thêm hàng hóa chế tạo, năng lượng và dịch vụ Mỹ, nhưng không cho biết chi tiết cụ thể.

Một tuyên bố của Văn phòng Đại diện thương mại Mỹ (USTR) ngày 13/12 nói rằng thuế quan bổ sung 15% áp lên 120 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc sẽ được cắt giảm một nửa, còn 7,5%. Trong khi đó, mức thuế 25% áp lên 250 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc sẽ được giữ nguyên.

Ngoài ra, Trung Quốc đã nhất trí đình chỉ kế hoạch áp thêm thuế quan lên hàng hóa Mỹ vào ngày 15/12.

Theo ông Lighthizer, thỏa thuận giai đoạn 1 có các cam kết cụ thể về sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ, nông sản, dịch vụ tài chính, tiền tệ và tỷ giá hối đoái. Ông cho biết hai bên sẽ bắt đầu đàm phán về những vấn đề khó hơn trước khi Mỹ bước vào cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2020.

"Đây là một việc khó", ông nói. "Hai nước có hệ thống khác nhau. Chúng tôi phải tìm ra một cách thức để hòa hợp hai hệ thống, sao cho mang lại nhiều lợi ích hơn cho nước Mỹ so với hiện tại".