Theo số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, xuất khẩu gạo tháng 4 đạt 1,1 triệu tấn, với giá trị 573,9 triệu USD, đưa tổng khối lượng và giá trị xuất khẩu gạo 4 tháng đầu năm 2023 đạt 2,95 triệu tấn, trị giá 1,56 tỷ USD, tăng 43,6% về khối lượng và tăng 54,5% về giá trị so với cùng kỳ năm 2022. Đây là mức tăng trưởng cao nhất trong các nhóm sản phẩm nông sản chủ lực.

XUẤT KHẨU GẠO SANG INDONESIA TĂNG ĐỘT BIẾN

Về thị trường xuất khẩu trong 4 tháng đầu năm 2023, Philippines vẫn là khách hàng lớn nhất của gạo Việt Nam. Tính đến hết tháng 4/2023, giá trị xuất khẩu gạo sang thị trường này đạt 647,5 triệu USD, tăng 53,4% so với cùng kỳ năm trước và chiếm 42,4% tổng giá trị xuất khẩu. Đứng thứ hai là Trung Quốc với kim ngạch đạt 292,5 triệu USD, tăng 88,2% so với cùng kỳ năm trước.

Đáng chú ý, với Indonesia, nếu như cả năm 2022, xuất khẩu gạo của Việt Nam sang thị trường này chỉ đạt 58 triệu USD thì trong 4 tháng đầu năm 2023, con số này đã lên tới 149 triệu USD, tăng đột biến 2.514% so với cùng kỳ năm ngoái. 

Về giá gạo xuất khẩu, số liệu của Tổng cục Hải quan cho thấy, trong tháng 4/2023, giá  gạo xuất khẩu bình quân từ Việt Nam đã tăng lên mức cao nhất trong 10 năm qua. Giá gạo xuất khẩu bình quân 4 tháng đầu năm 2023 ước đạt 526 USD/tấn.

Trong khi đó, giá gạo Thái Lan và Ấn Độ đều có xu hướng tăng đến giữa tháng, sau đó quay đầu giảm về cuối tháng. Giá gạo 5% tấm của Việt Nam được chào bán ở mức từ 495-500 USD/tấn, tăng 50 USD/tấn so với tháng 3/2023. Tại Ấn Độ, gạo đồ 5% tấm hiện ở mức từ 382-388 USD/tấn, giảm từ 385-392 USD/tấn vào giữa tháng 4/2023. Giá gạo Ấn Độ giảm do đồng rupee mất giá, trong khi nhu cầu xuất khẩu khá ổn định. Tại Thái Lan, giá gạo tiêu chuẩn 5% tấm ở mức 480 USD/tấn, giảm 10 USD so với mức từ 485-490 USD/tấn vào trung tuần tháng 4/2023, nhưng lại tăng 17 USD/tấn so với trung bình tháng 3.

THẾ GIỚI CÓ THỂ THIẾU HỤT 8,7 TRIỆU TẤN GẠO

Báo cáo tháng 4/2023 của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) đã hạ dự báo sản lượng gạo toàn cầu trong niên vụ 2022-2023 xuống còn 509,4 triệu tấn, giảm 4,4 triệu tấn so với niên vụ 2021-2022. Trong khi đó, tiêu thụ gạo toàn cầu dự báo tăng 0,9 triệu tấn lên mức kỷ lục 520 triệu tấn.

Phân tích của Ngân hàng Fitch Solutions (Tổ chức xếp hạng thống kê lớn của Mỹ) cho thấy, nguồn cung gạo toàn cầu đang cực kỳ căng thẳng do tác động của cuộc xung đột Nga - Ukraine cũng như việc thời tiết hủy hoại mùa màng ở các nền kinh tế sản xuất lúa gạo hàng đầu thế giới. Báo cáo của Fitch Solutions đưa ra dự đoán thị trường gạo toàn cầu sẽ thiếu hụt 8,7 triệu tấn trong niên vụ 2022 -2023, mức cao nhất kể từ niên vụ 2003 -2004, khi lượng thiếu hụt ở mức 18,6 triệu tấn.

“Sản lượng gạo đang giảm ở khắp nơi từ Trung Quốc, Pakistan đến Mỹ, Liên minh châu Âu (EU), tạo gánh nặng về giá cho hơn 3,5 tỷ người tiêu thụ trên toàn cầu. Châu Á - Thái Bình Dương chịu ảnh hưởng lớn nhất vì là nơi tiêu thụ 90% lượng gạo của thế giới”, báo cáo của Fitch Solutions nêu rõ.

Ông Charles Hart, chuyên gia phân tích hàng hóa của Fitch Solutions, cho biết ở cấp độ toàn cầu, tác động rõ nhất của việc thiếu hụt gạo là giá gạo đang ở mức cao nhất 10 năm qua và được dự doán sẽ ở quanh mức này cho đến năm 2024.

Theo báo cáo của Fitch Solutions, giá gạo trung bình ở mức 17,3 USD/cwt (1cwt gần bằng 50 kg) trong năm nay tính đến hiện tại, và phải đến năm 2024 mới giảm xuống 14,50 USD/cwt. "Do gạo là mặt hàng lương thực chính trên nhiều thị trường ở châu Á, giá gạo là yếu tố chính quyết định đến lạm phát lương thực và an ninh lương thực", ông Charles Hart nhấn mạnh

Theo ông Oscar Tjakra, nhà phân tích cao cấp tại ngân hàng lương thực và nông nghiệp toàn cầu Rabobank, tình trạng thiếu hụt này sẽ đẩy chi phí nhập khẩu gạo tăng cao, ảnh hưởng tới các nước nhập khẩu gạo lớn, trong đó có Indonesia, Philippines, Malaysia và các nước châu Phi trong năm 2023...

Nội dung bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 21-2023 phát hành ngày 22-05-2023. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây: 

https://postenp.phaha.vn/chi-tiet-toa-soan/tap-chi-kinh-te-viet-nam