Một khảo sát mới đây của công ty dữ liệu S&P Global cho thấy, tại Mỹ và khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone), các nhà máy đều ghi nhận sự sụt giảm đơn hàng mới trong tháng 5, trong khi lượng đơn hàng tồn đọng đã giảm.

HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT ẢM ĐẠM TẠI CÁC NỀN KINH TẾ LỚN

Dữ liệu từ S&P Global cho thấy ngành sản xuất tại Mỹ đã rơi vào vùng suy giảm trong tháng 5. Một khảo sát tương tự của Viện Quản lý Cung ứng (ISM) cũng cho thấy ngành sản xuất của Mỹ đã suy giảm tháng 7 liên tiếp, riêng tháng 5 suy giảm với tốc độ nhanh hơn so với tháng trước.

Dữ liệu từ Chính phủ Mỹ cũng cho thấy nhiều dấu hiệu khởi đầu của một cuộc suy thoái. Bộ thương Mại Mỹ đầu tuần trước cho biết đơn hàng sản xuất, không bao gồm vận tải, đã giảm tháng thứ ba liên tiếp trong tháng 4. Nếu không tính mảng quốc phòng, trong vòng nửa năm tính tới tháng 4 đơn hàng sản xuất đã giảm trong 4 tháng.

Còn tại Eurozone, số lượng đơn hàng mới và đơn hàng tồn đọng tháng 5 đều giảm trong bối cảnh lĩnh vực sản xuất ở khu vực này suy giảm với tốc độ nhanh hơn, theo số liệu từ S&P Global. Trước đó, vào tháng 3, sản lượng công nghiệp của 20 quốc gia trong khu vực này giảm mạnh, chủ yếu do sự suy giảm ở Ireland.

Tại Trung Quốc, nơi có ngành sản xuất lớn nhất thế giới, tình hình cũng không khả quan hơn. Các điều kiện kinh doanh tại đây có cải thiện trong tháng 5, theo Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) sản xuất của Caixin. Đây được xem làm dấu hiệu để thở phào nhẹ nhõm tạm thời đối với các nhà đầu tư đang lo ngại về tăng trưởng giảm tốc tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Tuy nhiên, dữ liệu gần đây cho thấy xuất khẩu của Trung Quốc trong tháng 5 đã giảm 7,5% so với cùng kỳ năm trước - mức giảm lớn nhất kể từ tháng 1 đến nay.

Số liệu thương mại kém ổn định của Trung Quốc phản ánh nhu cầu yếu đối với hàng hóa sản xuất tại quốc gia này, bên cạnh những vấn đề mà nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang phải đối mặt như tỷ lệ thất nghiệp tăng và lĩnh vực bất động sản suy giảm sâu.

Theo chỉ số PMI sản xuất toàn cầu của JPMorgan, tâm lý lạc quan của các nhà sản xuất trên toàn cầu hiện đã xuống mức thấp nhất kể từ tháng 12 năm ngoái.

“Dù hoạt động của ngành sản xuất đã cải thiện phần nào trong tháng 5, chủ yếu nhờ tăng trưởng mạnh hơn tại một số thị trường mới nổi lớn. Tuy nhiên, triển vọng của ngành này vẫn rất ảm đạm khi đơn hàng xuất khẩu mới đang tiếp tục giảm mạnh”, bà Ariane Curtis, nhà kinh tế học toàn cầu tại Capital Economics, viết trong một báo cáo phân tích mới đây.

ĐIỀU GÌ KHIẾN NHU CẦU HÀNG HÓA SUY YẾU?

Năm 2020, do đại dịch Covid-19, người tiêu dùng trên toàn cầu buộc phải cát giảm chi tiêu cho các dịch vụ, dẫn tới sự bùng nổ trong mua sắm hàng hóa. Điều này cũng khiến lượng đơn hàng tồn đọng của các nhà sản xuất tăng lên nhanh chóng.

Tuy nhiên, đến nay, người tiêu dùng bắt đầu trở lại chi tiêu cho dịch vụ, khi các quốc gia trên thế giới gỡ bỏ các hạn chế phòng dịch. Tại cả Mỹ và châu Âu, các khách sạn đang chuẩn bị cho một mùa hè với lượng du khách kỷ lục. Theo các nhà kinh tế, sự dịch chuyển sang chi tiêu dịch vụ, cùng với điều kiện tài chính thắt chặt khi các ngân hàng trung ương tăng lãi suất, đã gây khó khăn cho các nhà sản xuất hàng hóa.

Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), việc Trung Quốc mở cửa trở lại từ cuối năm ngoái, sau nhiều năm áp đặt các hạn chế hà khắc để phòng dịch, được kỳ vọng sẽ mang lại “động lực mới” cho nền kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, sự phục hồi của nền kinh tế nước này không được như kỳ vọng và khả năng Trung Quốc giúp hồi sinh tăng trưởng toàn cầu ngày càng giảm.

“Hiện tại, chúng tôi nhận thấy nhu cầu hàng hóa trên toàn cầu đang yếu do quá trình dịch chuyển từ chi tiêu hàng hóa sang dịch vụ đang gia tăng. Đó là lý do chúng ta bắt đầu thấy PMI ngành dịch vụ tăng lên”, ông Tom Garretson, chiế lược gia cấp cao về danh mục tại RBC Wealth Management US nhận xét. “Đã có rất nhiều kỳ vọng về việc Trung Quốc mở cửa trở lại, nhưng rõ ràng điều đó đã không thành hiện thực”.

ĐỘNG LỰC TĂNG TRƯỞNG SUY YẾU

Suy thoái kinh tế được định nghĩa là sự suy giảm kinh tế trên diện rộng, bao gồm sự suy yếu trong hoạt động tiêu dùng. Trong đó, hàng hóa không thiếu yếu là danh mục điều tiên bị người tiêu dùng cắt giảm chi tiêu.

Các nhà kinh tế tại Fed cho rằng Mỹ sẽ xảy ra suy thoái nhẹ vào cuối năm nay, dù thị trường lao động của nước này vẫn ổn định. Trong khi đó, dữ liệu kinh tế được sửa đổi vào tuần trước cho thấy các nền kinh tế Eurozone đã rơi vào suy thoái vào khoảng đầu năm. Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của khối đã giảm 0,1% trong quý đầu năm sau khi suy giảm 0,1% vào quý trước đó.

Đức, nền kinh tế lớn nhất châu Âu, ghi nhận sản lượng kinh tế giảm sâu hơn so với các nước Eurone, cũng đang rơi vào suy thoái. Tăng truỏng kinh tế của nước này giảm 0,3% trong quý 1, sau khi giảm 0,5% vào quý cuối năm 2022.

Lãi suất tăng và lạm phát cao đang gây áp lực lớn với người tiêu dùng và doanh nghiệp ở cả Mỹ và châu Âu, dù mức tăng giá cả đã giảm bớt trong vài tháng vừa qua.

Trong khi đó, kinh tế Trung Quốc quý đầu năm tăng trưởng 2,2% so với quý trước đó, chủ yếu nhờ tác động của việc mở cửa nền kinh tế, thúc đẩy hoạt động ăn uống và du lịch trở lại. So với cùng kỳ năm trước, GDP quý 1 của Trung Quốc tăng 4,5%.

Các nhà sản xuất trên thế giới duy trì lập trường thận trọng khi nói về triển vọng kinh doanh những tháng tới. Foxconn, nhà sản xuất thiết bị điện tử theo hợp đồng của Đài Loan, dự báo doanh thu từ các sản phẩm mạng và đám mây của công ty sẽ không đổi trong năm 2023, dù dự báo giảm trong quý 2.

Trong khi đó, ông Monish Patolawala, phó chủ tịch điều hành kiêm giám đốc tài chính và chuyển đổi của công ty sản xuất 3M, cho biết hoạt động kinh doanh điện tử của công ty “bị ảnh hưởng nặng nề do nhu cầu thiết bị điện tử tiêu dùng giảm đáng kể”. Hồi tháng 4, công ty này công bố kế hoạch sa thải khoảng 6.000 nhân viên trên toàn cầu.

Một khảo sát của Hiệp hội Các nhà sản xuất quốc gia Mỹ (NAM) công bố tuần trước cho thấy 67% các nhà sản xuất được khảo sát tỏ ra lạc quan về tương lai của công ty - tỷ lệ thấp nhất của khảo sát này kể từ quý 3/2020. Việc giữ chân người lao động có tay nghề, nền kinh tế nội địa suy yếu và môi trường kinh doanh không thuận lợi được liệt kê là những thách thức lớn nhất của nhóm doanh nghiệp này.