Theo tính toán của Bloomberg về các biện pháp tài khóa và tiền tệ mà Chính phủ Trung Quốc đã công bố đến nay, nền kinh tế nước này sẽ được bơm tới 35.500 tỷ Nhân dân tệ (tương đương gần 5.300 tỷ USD) để kích thích tăng trưởng, trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 tái bùng phát và nhiều thành phố lớn phải phong tỏa.

TRỤ CỘT LÀ CHÍNH SÁCH TÀI KHÓA VÀ ĐẦU TƯ CỦA CHÍNH PHỦ

Con số này tương đương gần 1/3 tổng quy mô nền kinh tế 17.000 tỷ USD của Trung Quốc nhưng thấp hơn so với các chương trình kích thích của năm 2020 – khi dịch bệnh bùng phát lần đầu tiên. Điều này cho thấy Bắc Kinh có thể sẽ bơm thêm tiền nữa nếu nền kinh tế không cải thiện so với mức tăng trưởng hiện tại – một khả năng đã được Thủ tướng Lý Khắc Cường đề cập đến hồi đầu tuần này.

“Trụ cột chính sách năm nay là chi tiêu tài khóa và đầu tư của chính phủ, còn ngân hàng trung ương đến nay chỉ giữ vai trò hỗ trợ”, nhà kinh tế Trung Quốc David Qu tại Bloomberg Economics, đánh giá. “Hiện vẫn còn nhiều dư địa để thực hiện chính sách tài khóa mạnh mẽ và hiệu quả hơn để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế”.

Nằm trong gói kích thích, các biện pháp tài khóa bao gồm cắt giảm thuế, phí…, còn biện pháp tiền tệ bao gồm cho vay chính sách, giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc (RRR) với các ngân hàng, cho vay lãi suất thấp để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và các dự án xanh trong đại dịch.

Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang đối mặt áp lực lớn để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế khoảng 5,5% mà chính phủ đề ra cho năm nay. Trong khi đó, Thượng Hải và nhiều thành phố, khu vực đã và đang bị phong tỏa để phòng chống dịch Covid-19 khiến sản lượng công nghiệp và chi tiêu tiêu dùng giảm xuống mức thấp nhất kể từ đầu năm 2020.

Dù cam kết sẽ đạt mục tiêu tăng trưởng, các nhà lãnh đạo hàng đầu Trung Quốc cũng tỏ qua điểm rõ ràng rằng nước này sẽ tiếp tục kiên trì với chính sách Không Covid (Zero Covid) với những biện pháp phòng chống dịch nghiêm ngặt như phong tỏa, xét nhiệm hàng loạt… Điều này khiến nhiều nhà kinh tế hoài nghi về khả năng Bắc Kinh có thể đạt được cả mục tiêu tăng trưởng và mục tiêu chống dịch cùng lúc.

Trên thực tế, hầu hết các biện pháp kích thích kinh tế của Trung Quốc được công bố tại cuộc họp thường niên của Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc vào đầu tháng 3, ngay trước khi các thành phố bị phong tỏa để phòng dịch. Giới phân tích nhận định Bắc Kinh có thể sẽ công bố thêm các biện pháp kích thích nếu cần trong năm nay. Tuy nhiên, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) nhiều khả năng sẽ hành động thận trọng, đặc biệt với các chính sách nhằm chống lạm phát, hay lặp lại chiến lược tương tự như phản ứng với cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 khiến nợ tăng vọt.

“Bắc Kinh có thể sẽ cần phải bơm tiền thêm nữa nếu nền kinh tế tiếp tục suy giảm nhanh chóng”, Ding Shuang, nhà kinh tế trưởng tại Standard Chartered Group Plc. nhận định. “Tăng trưởng tín dụng có thể sẽ tăng bởi PBOC gần đây nói rằng tỷ lệ nợ trên GDP của nước này sẽ tăng trong năm nay”.

Ông Ding cũng dự báo chi tiêu cho cơ sở hạ tầng của Bắc Kinh sẽ tăng, cùng với đó là các khoản vay bất động sản và cho vay có mục tiêu đối với doanh nghiệp nhỏ và dự án xanh.

THẬN TRỌNG HƠN SO VỚI CÁC CUỘC KHỦNG HOẢNG TRƯỚC ĐÂY

Dù thực hiện các biện pháp gì, các nhà phân tích cũng đánh giá gói kích thích kinh tế năm nay của Bắc Kinh không đáng kể so với gói kích thích đã giúp nền kinh tế nước này trở lại quỹ đạo tăng trưởng cao sau khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008. Chỉ riêng 4.000 tỷ Nhân tệ đầu tư bổ sung được công bố năm đó đã tương đương 13% nền kinh tế. Thời điểm đó, PBOC cũng hành động quyết liệt hơn với việc giảm lãi suất cho vay hơn 200 điểm cơ bản chỉ trong 1 năm cũng như giảm mạnh tỷ lệ dự trữ bắt buộc với các ngân hàng.

“Cùng với mục tiêu kích thích tăng trưởng, thời điểm hiện tại có nhiều thách thức hơn so với năm 2008”, ông Qu nhận xét và nói thêm rằng lãi suất của 14 năm trước đã ở mức cao, do đó cho phép PBOC triển khai chương trình kích thích mạnh tay hơn. “Đầu tư thời điểm đó cũng hấp dẫn hơn khi nền kinh tế tăng trưởng nhanh hơn. Khi đó, các nước khác trên thế giới cũng ồ ạt tung các gói kích thích để vực dậy nền kinh tế toàn cầu”.

Trong khi đó, hiện tại Trung Quốc đang một mình chống chọi với tất cả những điều này, ông Qu nhận định. Do đó, đầu tư của chính phủ là giải pháp duy nhất có thể kỳ vọng trong ngắn hạn.

Từ đầu năm đến nay, ngân hàng trung ương Trung Quốc chưa có nhiều động thái nới lỏng tiền tệ khi mới chỉ giảm lãi suất một lần với mức giảm 10 điểm cơ bản hồi tháng 1. Đây là mức khiêm tốn so với hai lần giảm lãi suất với tổng cộng 30 điểm cơ bản trong 4 tháng đầu năm 2020. PBOC cũng giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với ngân hàng một lần, ít hơn 3 lần giảm của năm 2020.

Bên cạnh giảm lãi suất và tỷ lệ dự trữ bắt buộc, PBOC đang ngày càng tận dụng chương trình cho vay lại – cấp khoản vay lãi suất thấp cho các ngân hàng thương mại để cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp trong các lĩnh vực cần hỗ trợ.