TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Trung Quốc, “cọc bám” hay “cá gỗ”?
Việc kinh tế của nước láng giềng vẫn nằm trong cực tăng trưởng của thế giới có thể không có ý nghĩa nhiều với Việt Nam
“Các dự báo hiện nay cho rằng đáy khủng hoảng là 2012, nhưng đó là khi kinh tế thế giới không rơi vào suy thoái kép và khu vực đồng Euro không đổ vỡ”, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) Võ Trí Thành lưu ý như vậy.
Hàng loạt bài phát biểu của nhiều diễn giả tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam, do Tạp chí Kinh tế và Dự báo tổ chức tại Hà Nội ngày 10/1, cho thấy bức tranh kinh tế toàn cầu năm nay đầy những bất ổn, từ suy thoái kinh tế Mỹ chưa dễ vượt qua, đến khủng hoảng nợ công châu Âu có khả năng làm tan rã khối đồng tiền chung Euro…
“Nhưng có một chút điểm sáng”, ông Thành nói. “Trung Quốc, Ấn Độ và khu vực Đông Á vẫn là cực tăng trưởng của thế giới, vẫn là khu vực có hệ thống tài chính tương đối lành mạnh hơn châu Âu, vẫn là khu vực dư thừa tiền, dự trữ ngoại hối của khu vực lên tới 6.500 tỷ USD, riêng Trung Quốc là 3.300 tỷ USD”.
Cho nên, vị chuyên gia đến từ CIEM cho rằng, trong chu kỳ suy giảm kinh tế thế giới này, quốc gia láng giềng phía Bắc là một trong những đối tác có thể trở thành “cọc bám” cho nền kinh tế Việt Nam, và “còn khai thác được”.
Ông Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài cũng cho biết, việc Trung Quốc “hưởng lợi” từ hai cuộc khủng hoảng 1997 và 2009 để vươn lên vị thế quốc gia số 2 về kinh tế ngay trong năm 2010, trước dự kiến khoảng 10 năm, đưa đến nhiều đoán định rằng quốc gia này có thể lại vẫn đối phó được với suy thoái lần này.
“Thế giới cũng không thể để Trung Quốc thất bại được, bởi vì nếu thất bại thì có thể ảnh hưởng đến hàng trăm nghìn việc làm tại Mỹ”, ông Mại lập luận thêm. Nhắc lại một kết quả nghiên cứu trước đây, vị này cũng khẳng định rằng, đối tác từ trước tới nay, và về sau của Việt Nam vẫn là Trung Quốc.
Về mặt con số thực tế, ông Thành nhấn mạnh rằng trong năm 2011, góp vào mức tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu lên tới 33% so với năm trước đó, hàng hóa của Việt Nam sang Trung Quốc tăng tới 50%.
Theo con số chính thức của Tổng cục Hải quan, kim ngạch xuất khẩu với quốc gia hơn 1 tỷ dân đã tăng thêm khoảng 3,4 tỷ USD trong 11 tháng năm 2011, lên mức gần 9,7 tỷ USD, thuộc số thị trường xuất khẩu truyền thống của Việt Nam có mức tăng trưởng cao năm qua.
Tổng cục Thống kê cũng tính toán rằng, xuất khẩu năm 2011 đóng góp 9,62% vào GDP. Với các dự báo đầu tư trong nước tiếp tục giảm, tiêu dùng trừ yếu tố giá đang tăng thấp hơn tốc độ tăng trưởng sản lượng của nền kinh tế…, xuất khẩu có thể là điểm tựa cho GDP năm nay hay không chưa thể khẳng định, nhưng cũng đáng quan tâm.
Trong khi đó, một “lý thuyết” lâu nay vẫn cho rằng, nếu duy trì được ổn định vĩ mô trong nước thì vốn đầu tư trực tiếp sẽ đổ vào Việt Nam nhiều hơn. Cho nên, con số 3.300 tỷ USD dự trữ của Trung Quốc được nhìn nhận là một cơ hội.
Phó cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài Nguyễn Nội thông tin thêm, trong năm nay Trung Quốc có thể sẽ “nhảy lên” trong thứ tự đối tác lớn đầu tư vào Việt Nam, do được cấp chứng nhận đầu tư dự án khủng lên đến gần 2 tỷ USD.
Nhưng, lý thuyết có thể không như thực tế.
Ông Nguyễn Mại cảnh báo, năm 2012 Việt Nam sẽ cùng với 4 nước còn lại trong khu vực ASEAN “mở toang cửa” với Trung Quốc. “Mình chưa mở toang cửa đã tràn ngập hàng Trung Quốc như vậy, đấu thầu thì 80% là nhà thầu Trung Quốc thắng, thương gia Trung Quốc mua nông sản Việt Nam từ trong Nam cho đến ngoài Bắc”, ông nói.
“Đồng tiền Việt Nam được định giá quá cao so với USD, trong khi Nhân dân tệ lại mất giá so với ngoại tệ này, bao nhiêu thì chưa có tính toán chính thức nhưng tương quan như thế làm gì chẳng nhập siêu”, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Chính trị thế giới Võ Đại Lược lưu ý thêm.
Một chi tiết liên quan được báo cáo “Triển vọng kinh tế Việt Nam 2012-2013” đề cập. Đó là theo tính toán của Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia, tính đến tháng 9/2011, chỉ số tỷ giá thực song phương giữa VND và USD đạt 78,8. Cơ quan này cho rằng, đồng nội tệ đang được định giá cao hơn 21,2% so với bạc xanh.
Ông Mại cũng lưu ý rằng, trong khi tốc độ tăng trưởng thương mại hai chiều với Trung Quốc đều tăng mạnh trong năm 2011, Việt Nam vẫn là nước nhập siêu tới 12 tỷ USD, lớn hơn mức nhập siêu của cả nước cùng năm chỉ khoảng 9,5 tỷ USD.
Và khi nhập siêu lớn hơn, đóng góp của ngoại thương vào tăng trưởng sẽ giảm. Kéo theo đó là rủi ro tỷ giá xuất hiện, là tiêu dùng tiết kiệm của quốc gia khác dẫn đến vay nợ nhiều hơn… Suy luận theo lý thuyết cho kết quả như vậy.
Nhưng đáng chú ý hơn là 3.300 tỷ USD dự trữ của Trung Quốc có thể chỉ là “cá gỗ”. Ông Nội lưu ý rằng, nếu loại trừ dự án điện gần 2 tỷ USD nói trên, đầu tư của Trung Quốc chưa vào nhiều. Nhìn về triển vọng đầu tư ở phía trước, vị nọ nói thẳng: “Tôi chưa nhìn thấy cơ hội rõ ràng”.
Hơn 86 triệu dân với thói quen tiêu dùng từ hàng “xịn” đẳng cấp thế giới đến đồ rẻ tiền, trong quan điểm của ông Nội, có thể không nằm trong lựa chọn ưu tiên của nhà đầu tư bên kia biên giới.
“Bây giờ, giao thương thuận lợi nên nhà sản xuất Trung Quốc hoàn toàn có thể bán rẻ vào Việt Nam, không những thế còn xuất khẩu qua đường tiểu ngạch nữa, tránh thuế”, ông Nội nói. “Để vào thị trường Việt Nam, doanh nghiệp Trung Quốc không nhất thiết phải sản xuất ở trong nước”.
Hàng loạt bài phát biểu của nhiều diễn giả tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam, do Tạp chí Kinh tế và Dự báo tổ chức tại Hà Nội ngày 10/1, cho thấy bức tranh kinh tế toàn cầu năm nay đầy những bất ổn, từ suy thoái kinh tế Mỹ chưa dễ vượt qua, đến khủng hoảng nợ công châu Âu có khả năng làm tan rã khối đồng tiền chung Euro…
“Nhưng có một chút điểm sáng”, ông Thành nói. “Trung Quốc, Ấn Độ và khu vực Đông Á vẫn là cực tăng trưởng của thế giới, vẫn là khu vực có hệ thống tài chính tương đối lành mạnh hơn châu Âu, vẫn là khu vực dư thừa tiền, dự trữ ngoại hối của khu vực lên tới 6.500 tỷ USD, riêng Trung Quốc là 3.300 tỷ USD”.
Cho nên, vị chuyên gia đến từ CIEM cho rằng, trong chu kỳ suy giảm kinh tế thế giới này, quốc gia láng giềng phía Bắc là một trong những đối tác có thể trở thành “cọc bám” cho nền kinh tế Việt Nam, và “còn khai thác được”.
Ông Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài cũng cho biết, việc Trung Quốc “hưởng lợi” từ hai cuộc khủng hoảng 1997 và 2009 để vươn lên vị thế quốc gia số 2 về kinh tế ngay trong năm 2010, trước dự kiến khoảng 10 năm, đưa đến nhiều đoán định rằng quốc gia này có thể lại vẫn đối phó được với suy thoái lần này.
“Thế giới cũng không thể để Trung Quốc thất bại được, bởi vì nếu thất bại thì có thể ảnh hưởng đến hàng trăm nghìn việc làm tại Mỹ”, ông Mại lập luận thêm. Nhắc lại một kết quả nghiên cứu trước đây, vị này cũng khẳng định rằng, đối tác từ trước tới nay, và về sau của Việt Nam vẫn là Trung Quốc.
Về mặt con số thực tế, ông Thành nhấn mạnh rằng trong năm 2011, góp vào mức tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu lên tới 33% so với năm trước đó, hàng hóa của Việt Nam sang Trung Quốc tăng tới 50%.
Theo con số chính thức của Tổng cục Hải quan, kim ngạch xuất khẩu với quốc gia hơn 1 tỷ dân đã tăng thêm khoảng 3,4 tỷ USD trong 11 tháng năm 2011, lên mức gần 9,7 tỷ USD, thuộc số thị trường xuất khẩu truyền thống của Việt Nam có mức tăng trưởng cao năm qua.
Tổng cục Thống kê cũng tính toán rằng, xuất khẩu năm 2011 đóng góp 9,62% vào GDP. Với các dự báo đầu tư trong nước tiếp tục giảm, tiêu dùng trừ yếu tố giá đang tăng thấp hơn tốc độ tăng trưởng sản lượng của nền kinh tế…, xuất khẩu có thể là điểm tựa cho GDP năm nay hay không chưa thể khẳng định, nhưng cũng đáng quan tâm.
Trong khi đó, một “lý thuyết” lâu nay vẫn cho rằng, nếu duy trì được ổn định vĩ mô trong nước thì vốn đầu tư trực tiếp sẽ đổ vào Việt Nam nhiều hơn. Cho nên, con số 3.300 tỷ USD dự trữ của Trung Quốc được nhìn nhận là một cơ hội.
Phó cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài Nguyễn Nội thông tin thêm, trong năm nay Trung Quốc có thể sẽ “nhảy lên” trong thứ tự đối tác lớn đầu tư vào Việt Nam, do được cấp chứng nhận đầu tư dự án khủng lên đến gần 2 tỷ USD.
Nhưng, lý thuyết có thể không như thực tế.
Ông Nguyễn Mại cảnh báo, năm 2012 Việt Nam sẽ cùng với 4 nước còn lại trong khu vực ASEAN “mở toang cửa” với Trung Quốc. “Mình chưa mở toang cửa đã tràn ngập hàng Trung Quốc như vậy, đấu thầu thì 80% là nhà thầu Trung Quốc thắng, thương gia Trung Quốc mua nông sản Việt Nam từ trong Nam cho đến ngoài Bắc”, ông nói.
“Đồng tiền Việt Nam được định giá quá cao so với USD, trong khi Nhân dân tệ lại mất giá so với ngoại tệ này, bao nhiêu thì chưa có tính toán chính thức nhưng tương quan như thế làm gì chẳng nhập siêu”, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Chính trị thế giới Võ Đại Lược lưu ý thêm.
Một chi tiết liên quan được báo cáo “Triển vọng kinh tế Việt Nam 2012-2013” đề cập. Đó là theo tính toán của Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia, tính đến tháng 9/2011, chỉ số tỷ giá thực song phương giữa VND và USD đạt 78,8. Cơ quan này cho rằng, đồng nội tệ đang được định giá cao hơn 21,2% so với bạc xanh.
Ông Mại cũng lưu ý rằng, trong khi tốc độ tăng trưởng thương mại hai chiều với Trung Quốc đều tăng mạnh trong năm 2011, Việt Nam vẫn là nước nhập siêu tới 12 tỷ USD, lớn hơn mức nhập siêu của cả nước cùng năm chỉ khoảng 9,5 tỷ USD.
Và khi nhập siêu lớn hơn, đóng góp của ngoại thương vào tăng trưởng sẽ giảm. Kéo theo đó là rủi ro tỷ giá xuất hiện, là tiêu dùng tiết kiệm của quốc gia khác dẫn đến vay nợ nhiều hơn… Suy luận theo lý thuyết cho kết quả như vậy.
Nhưng đáng chú ý hơn là 3.300 tỷ USD dự trữ của Trung Quốc có thể chỉ là “cá gỗ”. Ông Nội lưu ý rằng, nếu loại trừ dự án điện gần 2 tỷ USD nói trên, đầu tư của Trung Quốc chưa vào nhiều. Nhìn về triển vọng đầu tư ở phía trước, vị nọ nói thẳng: “Tôi chưa nhìn thấy cơ hội rõ ràng”.
Hơn 86 triệu dân với thói quen tiêu dùng từ hàng “xịn” đẳng cấp thế giới đến đồ rẻ tiền, trong quan điểm của ông Nội, có thể không nằm trong lựa chọn ưu tiên của nhà đầu tư bên kia biên giới.
“Bây giờ, giao thương thuận lợi nên nhà sản xuất Trung Quốc hoàn toàn có thể bán rẻ vào Việt Nam, không những thế còn xuất khẩu qua đường tiểu ngạch nữa, tránh thuế”, ông Nội nói. “Để vào thị trường Việt Nam, doanh nghiệp Trung Quốc không nhất thiết phải sản xuất ở trong nước”.
