Ngày 15/3 tới đây có thể coi là ngày hội đặc biệt của ngành du lịch Việt Nam. Đây là thời gian Chính phủ ấn định sẽ mở cửa toàn bộ ngành du lịch, đồng thời mở cửa toàn bộ bầu trời, không hạn chế các chuyến bay quốc tế. Sau gần 2 năm "chết lâm sàng", ngủ đông, kiệt lực… thì cuối cùng, những người trong ngành công nghiệp không khói đã nhìn thấy ánh sáng cuối đường hầm...
Du lịch Việt Nam đang sẵn sàng để "bùng nổ" nếu có đủ nhân sự
Dịp Tết Nguyên đán Nhâm dần vừa qua, khi du lịch nội địa cơ mở cửa, rất nhiều tín hiệu lạc quan đã được ghi nhận, hàng loạt tỉnh thành đã “bội thu” du khách nội địa.
Nhưng quãng thời gian mở cửa “nháp” cũng cho thấy một thực tế đáng lo ngại, đúng như các chuyên gia kinh tế đã dự báo từ trước, đó là tình trạng khủng hoảng thiếu nhân sự trầm trọng của ngành công nghiệp không khói. Việc thiếu nhân sự và nhân sự chất lượng cao thực sự là bài toán nan giải hậu đại dịch.
MỐI LO THỪA KHÁCH THIẾU NHÂN VIÊN
Ông Trần Văn Hùng một doanh nhân kể lại trải nghiệm nhớ đời ở một khu resort có tiêu chuẩn 5 sao. Ông Hùng kể lại, khu resort được đầu tư xây dựng rất đẹp, sang trọng nên những ngày Tết lượng khách đổ về rất đông, gần như kín phòng. Tuy nhiên các nhân viên chuyên nghiệp của resort còn trụ lại rất ít vì vậy doanh nghiệp buộc phải ký hợp đồng thời vụ với sinh viên.
Nhưng sinh viên, lao động thời vụ không có kỹ năng, kinh nghiệm nên không đáp ứng được những yêu cầu sơ đẳng nhất của khách, ví dụ gọi café thì mang trà ra mời khách uống tạm; nhân viên cứu hộ ở khu bể bơi thực thà trình bày với khách, rằng mình không biết bơi, nếu có sự cố gì sẽ chủ động hô hoán để mọi người trợ giúp…
Kể lại câu chuyện dở khóc dở cười nêu trên nhưng ông Hùng không khó chịu mà bày tỏ rất chia sẻ, thấu hiểu với các doanh nghiệp cũng như người lao động trong ngành du lịch Việt Nam.
19 tháng đóng cửa là quãng thời gian quá dài, vượt xa sức tưởng tượng của bất cứ lãnh đạo doanh nghiệp nào, dù lớn, dù nhỏ. Không ai có thể đủ tài lực, nhân lực để ứng phó với đợt khủng hoảng chưa từng có tiền lệ này.
19 tháng không có doanh thu, cơ bản không có kinh phí hỗ trợ để cầm cự, rất nhiều những nhân sự giỏi, tâm huyết trong giới hướng dẫn viên, đầu bếp, buồng, phòng… đã phải nghỉ việc để chuyển sang một công việc mới, thích hợp hợp để tồn tại.
Ngành du lịch đang rất lo không "kéo" đủ nhân lực quay lại phục vụ khách sau quãng thời gian dịch bệnh
Anh Hoàng Tuấn Long, một hướng dẫn viên du lịch “lão làng”, chuyên đưa khách tới các quốc gia châu Âu, Nhật Bản đã chuyển sang đủ thứ nghề, từ bán lòng lợn, chè thập cẩm và hiện là thịt xiên nướng tại Hà Nội. Anh Long cho biết, dù vẫn yêu nghề nhưng nếu không có tiền để sống thì yêu không nổi, bây giờ nếu quay trở lại với nghề sau khi du lịch mở cửa, sẽ là một canh bạc tất tay. Vì nếu các chính sách phòng dịch thay đổi, thì hướng dẫn viên sẽ chết đói theo đúng nghĩa đen.
Hơn nữa, vốn liếng tích cóp sau bao năm dẫn đoàn đã bỏ ra để sinh hoạt và đầu tư vào công việc mới, anh Long không dám chắc mình có thể được bay thường xuyên.
Vụ Lữ hành (Tổng cục Du lịch) cho biết, hiện cả nước có hơn 15.500 hướng dẫn viên du lịch quốc tế. Đây là những người được chính thức cấp thẻ hành nghề. Nhưng trong 2 năm qua, hơn 15.500 nhân sự này đã rơi vào cảnh mất việc. Những người giỏi nghề, yêu nghề như Hoàng Tuấn Long cũng đã không còn còn nuôi hy vọng quay trở lại.
Theo tiến sĩ Cấn Văn Lực, hiện trạng thiếu nhân sự chất lượng cao của du lịch Việt Nam đã là vấn đề tồn tại từ nhiều năm trước khi đại dịch xảy ra. Mặc dù tiêu chí nguồn nhân lực và thị trường lao động có thứ hạng trung bình khá (thứ 47/140), nhưng chất lượng nhân sự du lịch còn khá thấp. Trình độ nhân sự du lịch của Việt Nam còn nhiều hạn chế. Chúng ta thiếu nhiều nhân sự quản lý có trình độ cao, am hiểu về phát triển du lịch hiện đại, có khả năng xây dựng và phát triển chính sách đồng bộ, cập nhật và có tính bền vững.
DOANH NGHIỆP CẦN TRỢ LỰC ĐỂ GIỮ NGUỒN NHÂN LỰC
Cũng theo Tiến sĩ Cấn Văn Lực, hiện tỷ lệ lao động được đào tạo đúng chuyên môn du lịch còn thấp, số lao động sử dụng thành thạo từ hai ngoại ngữ trở lên còn thấp (chỉ khoảng 30%), số nhân viên sử dụng được các ngoại ngữ hiếm còn quá ít. Đội ngũ nhân lực làm việc trong lĩnh vực quản lý nhà nước còn mỏng (chỉ chiếm khoảng 1,9% so sánh với nhân lực kinh doanh du lịch là 98,1%) và đội ngũ này cũng thiếu kiến thức, kỹ năng quản lý bài bản.
Những bất cập trên đã có những ảnh hưởng, là một trong những nguyên nhân dẫn đến hầu bao của khách du lịch quốc tế tại Việt Nam mở ra rất hạn chế.
Theo UNWTO - Tổ chức du lịch thế giới, chi tiêu bình quân của 1 khách du lịch nước ngoài tại Việt Nam chỉ là 930 USD năm 2018, trong khi con số này của các nước trong khu vực cao hơn khá nhiều như tại Trung Quốc là 1.023 USD, Indonesia là 1.225 USD, Philippines là 1.252 USD, Singapore là 1.618 USD và Thái Lan là 1.695 USD.
Trước những khó khăn liên quan trực tiếp đến thành tố quan trọng nhất của ngành công nghiệp không khói – đó chính là nguồn nhân lực, ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Du lịch Vietravel đưa ra kiến nghị, thời điểm này hầu hết doanh nghiệp đã cạn lực, vì thế để giữ chân người lao động các doanh nghiệp rất cần được Chính phủ tiếp sức về tài chính đồng thời có chính sách hỗ trợ lao động thất nghiệp để họ không bỏ ngành. Vì vậy, đề nghị hỗ trợ doanh nghiệp với gói vay lãi suất 0% trả lương cho người lao động để duy trì nguồn nhân lực của doanh nghiệp
Ông Kỳ cũng hy vọng có chính sách hỗ trợ, đào tạo, tạo việc làm để không bị đứt gãy lao động trong ngành công nghiệp xanh này. Đây là yêu cầu có tính chất bắt buộc vì lực lượng lao động du lịch có tính đặc thù và chuyên biệt, được đào tạo và cấp thẻ hành nghề.
Ngoài ra, Chủ tịch HĐQT Vietravel cũng đề nghị Chính phủ cân nhắc, nghiên cứu thêm phương án hỗ trợ dựa trên chi phí, thay vì dựa trên số thuế phải nộp (giảm thuế suất), để hỗ trợ cho cả các doanh nghiệp không có lợi nhuận.
Với tình hình kinh doanh của khu vực doanh nghiệp hiện nay, nên triển khai chính sách hỗ trợ dựa trên chi phí lao động để góp phần thu hút lao động quay trở lại làm việc.
Chính sách này có thể thực hiện thông qua việc cho phép doanh nghiệp trong các ngành nghề, lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng, được trừ chi phí lao động cao hơn mức chi trả thực tế. Chi phí lao động được khấu trừ cao hơn có thể là các khoản chi mang tính chất tiền lương, thưởng… Trong trường hợp doanh nghiệp có chi thêm các khoản bồi dưỡng, hỗ trợ người lao động vì dịch bệnh, thì có thể cho phép ưu đãi khấu trừ ở mức cao hơn để giữ chân lao động trong ngành.
Cùng quan điểm với ông Kỳ, một số đại diện doanh nghiệp du lịch khác khi tiếp xúc, trao đổi với phóng viên VnEconomy đều bày tỏ, đây là giai đoạn đặc biệt “nhạy cảm” của ngành công nghiệp không khói.
Chúng ta đang đặt tất cả quyết tâm để thu hút du khách quốc tế quay lại Việt Nam, nhưng nếu không quyết liệt thực thi các giải pháp hỗ trợ người lao động thì ngay khi mở cửa, du lịch Việt Nam có thể mất điểm nặng nề vì nhân sự thiết hụt, không đảm bảo.
Phục hồi du lịch sau đại dịch: Cần “cần câu hơn là con cá”
Thác Bà phấn đấu thành một trung tâm du lịch, nghỉ dưỡng tầm cỡ quốc tế
Thiên thời, địa lợi, nhân hòa: Tất cả đã sẵn sàng cho du lịch Đồ Sơn quay trở lại thời hoàng kim
Ngày 23/8, Cục Việc làm, Bộ Nội vụ, đã phối hợp cùng Sở Nội vụ TP. Đà Nẵng tổ chức thành công Hội nghị tập huấn triển khai Nghị định số 219/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định về người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam.
Sự kiện này thu hút sự quan tâm lớn, với sự tham gia của đại diện lãnh đạo Sở Nội vụ của 9 tỉnh thành miền Trung cùng đông đảo đại diện các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Đà Nẵng, cho thấy tầm quan trọng của việc cập nhật và thực thi những quy định pháp lý mới trong bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng.
Hải Phòng “bắt mạch” giải ngân vốn đầu tư công chậm hơn mục tiêu
Ước tính đến hết tháng 8/2025, giá trị giải ngân vốn đầu tư công của Hải Phòng đạt 19.219 tỷ đồng, bằng 53,1% kế hoạch Thủ tướng giao…
Bộ Xây dựng ra công điện yêu cầu chủ động ứng phó bão số 5
Trước diễn biến phức tạp của cơn bão số 5, Bộ Xây dựng yêu cầu các cơ quan, đơn vị liên quan chủ động triển khai các biện pháp ứng phó nhằm đảm bảo an toàn cho người dân và tài sản...
Ninh Bình công khai 83 doanh nghiệp nợ thuế hơn 835 tỷ đồng
Thuế tỉnh Ninh Bình vừa công bố danh sách 83 doanh nghiệp nợ thuế và các khoản phải nộp ngân sách tính đến ngày 30/6/2025, với tổng số tiền hơn 835,7 tỷ đồng. Trong đó, 10 doanh nghiệp lớn chiếm tới trên 93% tổng số nợ.
Sẽ có cơ chế giá điện phù hợp cho các nhà máy sản xuất chip bán dẫn
Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn yêu cầu Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp các bộ, ngành bảo đảm nguồn điện ổn định, ưu tiên điện sạch cho phát triển ngành bán dẫn. Đồng thời, nghiên cứu, đề xuất cơ chế giá điện cho nhà máy sản xuất chip, báo cáo Thủ tướng trong quý 3/2025…
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: