Viện kiểm sát nhân dân TPHCM vừa hoàn tất cáo trạng truy tố đối với bị can Phạm Văn Tam (45 tuổi, cựu Chủ tịch HĐQT Công ty Asanzo) về tội “Buôn lậu” và “Trốn thuế”; Phạm Xuân Tình (40 tuổi, cựu Tổng giám đốc Công ty Asanzo, em ruột ông Tam) về tội “Trốn thuế”. 

Liên quan đến tội Buôn lậu, cơ quan tố tụng cáo buộc ông Tam sử dụng Công ty Sa Huỳnh để nhập lậu 1.300 chiếc lò nướng cho Công ty Asanzo.

Theo cáo trạng, Công ty Sa Huỳnh đăng ký kinh doanh lần đầu vào năm 2018, giám đốc, đại diện theo pháp luật là bà Huỳnh Thị Sà Quôl. Sau đó, công ty thay đổi giám đốc, đại diện theo pháp luật thành ông Trương Ngọc Liêm.

Ngày 5/9/2018, Công ty Sa Huỳnh mở tờ khai nhập khẩu hàng hóa tại Cảng ICD Phước Long 3, TPHCM. Nội dung lô hàng khai báo gồm 970 nắp đậy bằng nhựa của lò nướng thủy tinh, 940 chậu thủy tinh của lò nướng thủy tinh, 118 thiết bị đếm thời gian của lò nướng thủy tinh, 1.060 tay cầm bằng nhựa của lò nướng thủy tinh, 1.120 vỉ nướng. Tình trạng hàng hóa mới 100%; xuất xứ Trung Quốc. Trị giá hàng hóa là 212 triệu đồng.

Chữ ký và con dấu trên bộ tờ khai nhập khẩu, chứng từ liên quan đều mang tên Huỳnh Thị Sà Quôl. Lô hàng được phân luồng vàng, sau đó chuyển kiểm tra thực tế 100%.

Kết quả kiểm tra hải quan xác định lô hàng là 1.300 bộ lò nướng thủy tinh nguyên chiếc nhãn hiệu Asanzo, đồng bộ tháo rời, tình trạng mới 100%; không thể hiện xuất xứ hàng hóa, là hàng hóa nhập khẩu có điều kiện. Tức là trước khi nhập khẩu phải đăng ký kiểm tra chất lượng Nhà nước.

Do vậy, cơ quan Hải quan không cho thông quan và yêu cầu đại diện Công ty Sa Huỳnh đến làm việc để xử lý sai phạm.

Ngày 9/10/2018, Trương Ngọc Liêm (đại diện Công ty Sa Huỳnh) đến cơ quan hải quan làm việc nhằm tiếp tục đề nghị thông quan cho lô hàng trên nhưng không được.

Hai tháng sau, Cục Hải quan TPHCM (nay là Chi cục Hải quan Khu vực II) chuyển hồ sơ vụ việc vi phạm hành chính có dấu hiệu tội phạm đến Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TPHCM để xử lý theo quy định pháp luật.

Kết quả giám định của Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng 3, xác định hàng hóa thu giữ nêu trên là hàng mới, không có dấu hiệu đã qua sử dụng.

Căn cứ mô tả cấu hình sản phẩm nêu trong hướng dẫn sử dụng để trong bộ phận thân lò và thử nghiệm vận hành thực tế trên sản phẩm thì các linh kiện, cụm linh kiện có thể ghép với nhau tạo thành lò nướng hoàn chỉnh.

Kết luận định giá tài sản xác định trị giá hàng hóa buôn lậu thu giữ của Công ty Sa Huỳnh vào thời điểm tháng 9/2018 có giá bán là hơn 414 triệu đồng (đã bao gồm thuế GTGT).

Ngày 3/3/2020, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TPHCM khởi tố bị can đối với Trương Ngọc Liêm về tội "Buôn lậu".

Tại cơ quan điều tra, ông Liêm khai nhận, Công ty Sa Huỳnh thực chất là của ông Phạm Văn Tam. Khi bị phát hiện sai phạm, ông Tam đề nghị ông Liêm đứng tên làm người đại diện pháp luật cho Công ty Sa Huỳnh. Ông Liêm đồng ý và đến làm việc với cơ quan hải quan để thông quan lô hàng sai phạm.

Khi cơ quan công an mời làm việc, sợ bị phát hiện, ông Tam chỉ đạo Liêm né tránh và chu cấp 30 triệu đồng hàng tháng vào tài khoản của vợ Liêm.

Tuy nhiên, ông Tam không thừa nhận hành vi buôn lậu. Ông Tam cho rằng thời điểm xảy ra sự việc Công ty Sa Huỳnh nhập khẩu lò nướng thủy tinh hiệu Asanzo không đúng khai báo hải quan, qua báo chí nên ông biết thông tin lô hàng này có liên quan đến Công ty Asanzo. 

Ông Tam có liên lạc với Liêm (nhân viên cũ của công ty) để hỏi thông tin do sợ ảnh hưởng đến hoạt động của công ty. Ông Tam xác định mình không phải là chủ Công ty Sa Huỳnh, không yêu cầu Liêm làm thủ tục thay đổi đăng ký kinh doanh và đứng tên giám đốc Công ty Sa Huỳnh, không yêu cầu Liêm liên hệ cơ quan hải quan nhằm mục đích thông quan cho lô hàng sai phạm nói trên.

Về việc chuyển tiền cho vợ Liêm, ông Tam khai nhận do người này là nhân viên cũ, gặp khó khăn nên hỗ trợ tiền. Việc hỗ trợ không liên quan đến Trương Ngọc Liêm và Công ty Sa Huỳnh.

Tuy nhiên qua tài liệu thu thập được, cơ quan chức năng cho rằng có đủ cơ sở để truy tố ông Tam về tội Buôn lậu.