TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Vì sao nhà đầu tư nước ngoài rất ít trúng đấu giá cổ phần?
Có tình trạng đầu cơ của các nhà đầu tư trong nước trong nhiều cuộc đấu giá, nhất là từ lúc thị trường cổ phần lên cơn sốt
Trong những phiên đấu giá cổ phần lần đầu ra công chúng trong tháng 3 và tháng 4/2007 ở cả 2 sàn Hà Nội và Tp.HCM, nhà đầu tư nước ngoài hầu như không trúng đấu giá một cổ phần nào hoặc trúng rất ít.
Vì sao có tình trạng này?
Theo một số chuyên gia ở các công ty chứng khoán tại Tp.HCM, nhà đầu tư nước ngoài không trúng đấu giá cổ phần phát hành lần đầu ra công chúng bởi một số nguyên nhân chính sau.
Thứ nhất, thông tin về công ty phát hành chưa có độ tin cậy cao, một số công ty chưa có báo cáo tài chính đã được kiểm toán. Ngay cả báo cáo tài chính đã được kiểm toán họ cũng chưa thực sự tin tưởng bởi vì các công ty kiểm toán là công ty trong nước (có thể xảy ra tình trạng thông đồng với nhau trong báo cáo kiểm toán), không phải công ty kiểm toán liên doanh hay 100% vốn nước ngoài.
Hơn nữa, ở Việt Nam chưa có một tổ chức độc lập nào thực hiện giám định lại kết quả kiểm toán lần đầu tiên.
Nguyên nhân thứ hai là có tình trạng đầu cơ của các nhà đầu tư trong nước trong nhiều cuộc đấu giá, nhất là từ lúc thị trường cổ phần lên cơn sốt vào quý III/2006 và những ngày đầu năm 2007. Bằng chứng rõ nhất là cuộc đấu giá cổ phần của Công ty Xuất nhập khẩu Intimex. Công ty này làm ăn thua lỗ mà giá đấu giá cổ phần vẫn cao ngất ngưởng, gấp hơn 16 lần mệnh giá, nhà đầu tư nước ngoài không mua được một cổ phần nào của Intimex.
Nhà đầu cơ dự kiến giá đặt mua thấp nhất là bao nhiêu đồng/cổ phần thì sẽ trúng đấu giá và đặt mua với số lượng lớn cổ phần ở mức giá này, đồng thời thuê một số người hoặc tự mình đến tham dự đấu giá và đặt giá mua cổ phần với giá rất cao, gấp hàng ngàn lần giá khởi điểm (sẵn sàng bỏ tiền đã đặt cọc với những mức giá đặt mua cao ”ngất trời”) với mục đích để giá trúng đấu giá thành công bình quân sẽ ở mức cao hơn nhiều so với giá đấu giá thành công thấp nhất.
Vài tháng sau, khi cổ phần vừa được đấu giá lên niêm yết và giao dịch tại trung tâm giao dịch chứng khoán, trong phiên giao dịch đầu tiên, giá khớp lệnh theo cung cầu sẽ xấp xỉ giá bán đấu giá thành công bình quân, nhà đầu cơ cổ phần sẽ bán cổ phần ra và thu được khoản chênh lệch giá rất lớn giữa giá bán đấu giá thành công thấp nhất với giá khớp lệnh phiên đầu tiên.
Để ngăn chặn tình trạng đầu cơ trong đấu giá cổ phần lần đầu ra công chúng, một số chuyên gia kiến nghị: nâng tỷ lệ tiền đặt cọc hiện nay (10% trị giá cổ phần đăng ký mua theo giá khởi điểm để bán đấu giá) lên ít nhất là gấp đôi để hạn chế những người đi đấu giá "thuê”, bỏ mức giá hàng chục triệu đồng/cổ phần rồi "bỏ của chạy lấy người”.
Thứ hai là quy định mức giá tối đa mà người tham gia đấu giá được phép đặt giá, nếu đặt cao hơn mức giá trần coi như phiếu tham dự đấu giá không hợp lệ. Thứ ba là quy định thời gian đăng ký và nộp tiền đặt cọc tham gia đấu giá gấp đôi so với hiện nay, ít nhất là từ 20 ngày làm việc kể từ ngày công bố thông tin đấu giá công khai ra công chúng.
Về tay không
Hai phiên đấu giá gần đây nhất, nhà đầu tư nước ngoài ra về tay không.
Ngày 20/4, Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội thông báo kết quả đấu giá bán cổ phần của Công ty Nhiệt điện Ninh Bình được tổ chức vào ngày 18/4/2007. Theo đó, tổng số lượng cổ phần đưa ra đấu giá 4.088.095 cổ phần, trong đó, số cổ phần nhà đầu tư nước ngoài được phép mua là 3.859.650 cổ phần (mệnh giá 10.000 đồng/cổ phần), giá khởi điểm 15.000 đồng/cổ phần.
Tổng số lượng cổ phần đăng ký 11.577.200 cổ phần, tổng số nhà đầu tư đăng ký đấu giá 822, trong đó nhà đầu tư cá nhân 809, nhà đầu tư có tổ chức là 13. Tổng số phiếu tham dự đấu giá hợp lệ 808, tổng khối lượng đặt mua hợp lệ 11.509.800 cổ phần.
Giá đấu thành công cao nhất 81.000 đồng/cổ phần, giá đấu thành công thấp nhất 21.000 đồng/cổ phần, giá đấu thành công bình quân là 28.648 đồng/cổ phần. Tổng số nhà đầu tư trúng giá 649, trong đó tổ chức 6 và cá nhân là 643.
Tổng số lượng cổ phần bán được 4.088.0950 cổ phần, nhà đầu tư nước ngoài không trúng dù chỉ một cổ phần. Tổng giá trị cổ phần bán được là 117.114.545.000 đồng.
Ngày 20/4, Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM thông báo kết quả đấu giá bán cổ phần của Công ty Thương nghiệp Xuất nhập khẩu Tổng hợp Đồng Tháp được tổ chức vào ngày 17/4/2007: tổng số lượng cổ phần đưa ra đấu giá 5.243.500 cổ phần, trong đó, số cổ phần nhà đầu tư nước ngoài được phép mua là 2.661.000 cổ phần (mệnh giá 10.000 đồng/cổ phần), giá khởi điểm 10.200 đồng/cổ phần.
Tổng số lượng cổ phần đăng ký 25.083.900 cổ phần, tổng số nhà đầu tư đăng ký đấu giá 642, trong đó nhà đầu tư cá nhân 625, nhà đầu tư có tổ chức là 17. Giá đấu thành công cao nhất 46.500 đồng/cổ phần, giá đấu thành công thấp nhất 26.500 đồng/cổ phần, giá đấu thành công bình quân là 27.330 đồng/cổ phần. Tổng số nhà đầu tư trúng giá 105, trong đó tổ chức 4 và cá nhân là 101.
Tổng số lượng cổ phần bán được 5.243.500 cổ phần, nhà đầu tư nước ngoài không trúng đấu giá. Tổng giá trị cổ phần bán được hơn 143 tỷ đồng.
Vì sao có tình trạng này?
Theo một số chuyên gia ở các công ty chứng khoán tại Tp.HCM, nhà đầu tư nước ngoài không trúng đấu giá cổ phần phát hành lần đầu ra công chúng bởi một số nguyên nhân chính sau.
Thứ nhất, thông tin về công ty phát hành chưa có độ tin cậy cao, một số công ty chưa có báo cáo tài chính đã được kiểm toán. Ngay cả báo cáo tài chính đã được kiểm toán họ cũng chưa thực sự tin tưởng bởi vì các công ty kiểm toán là công ty trong nước (có thể xảy ra tình trạng thông đồng với nhau trong báo cáo kiểm toán), không phải công ty kiểm toán liên doanh hay 100% vốn nước ngoài.
Hơn nữa, ở Việt Nam chưa có một tổ chức độc lập nào thực hiện giám định lại kết quả kiểm toán lần đầu tiên.
Nguyên nhân thứ hai là có tình trạng đầu cơ của các nhà đầu tư trong nước trong nhiều cuộc đấu giá, nhất là từ lúc thị trường cổ phần lên cơn sốt vào quý III/2006 và những ngày đầu năm 2007. Bằng chứng rõ nhất là cuộc đấu giá cổ phần của Công ty Xuất nhập khẩu Intimex. Công ty này làm ăn thua lỗ mà giá đấu giá cổ phần vẫn cao ngất ngưởng, gấp hơn 16 lần mệnh giá, nhà đầu tư nước ngoài không mua được một cổ phần nào của Intimex.
Nhà đầu cơ dự kiến giá đặt mua thấp nhất là bao nhiêu đồng/cổ phần thì sẽ trúng đấu giá và đặt mua với số lượng lớn cổ phần ở mức giá này, đồng thời thuê một số người hoặc tự mình đến tham dự đấu giá và đặt giá mua cổ phần với giá rất cao, gấp hàng ngàn lần giá khởi điểm (sẵn sàng bỏ tiền đã đặt cọc với những mức giá đặt mua cao ”ngất trời”) với mục đích để giá trúng đấu giá thành công bình quân sẽ ở mức cao hơn nhiều so với giá đấu giá thành công thấp nhất.
Vài tháng sau, khi cổ phần vừa được đấu giá lên niêm yết và giao dịch tại trung tâm giao dịch chứng khoán, trong phiên giao dịch đầu tiên, giá khớp lệnh theo cung cầu sẽ xấp xỉ giá bán đấu giá thành công bình quân, nhà đầu cơ cổ phần sẽ bán cổ phần ra và thu được khoản chênh lệch giá rất lớn giữa giá bán đấu giá thành công thấp nhất với giá khớp lệnh phiên đầu tiên.
Để ngăn chặn tình trạng đầu cơ trong đấu giá cổ phần lần đầu ra công chúng, một số chuyên gia kiến nghị: nâng tỷ lệ tiền đặt cọc hiện nay (10% trị giá cổ phần đăng ký mua theo giá khởi điểm để bán đấu giá) lên ít nhất là gấp đôi để hạn chế những người đi đấu giá "thuê”, bỏ mức giá hàng chục triệu đồng/cổ phần rồi "bỏ của chạy lấy người”.
Thứ hai là quy định mức giá tối đa mà người tham gia đấu giá được phép đặt giá, nếu đặt cao hơn mức giá trần coi như phiếu tham dự đấu giá không hợp lệ. Thứ ba là quy định thời gian đăng ký và nộp tiền đặt cọc tham gia đấu giá gấp đôi so với hiện nay, ít nhất là từ 20 ngày làm việc kể từ ngày công bố thông tin đấu giá công khai ra công chúng.
Về tay không
Hai phiên đấu giá gần đây nhất, nhà đầu tư nước ngoài ra về tay không.
Ngày 20/4, Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội thông báo kết quả đấu giá bán cổ phần của Công ty Nhiệt điện Ninh Bình được tổ chức vào ngày 18/4/2007. Theo đó, tổng số lượng cổ phần đưa ra đấu giá 4.088.095 cổ phần, trong đó, số cổ phần nhà đầu tư nước ngoài được phép mua là 3.859.650 cổ phần (mệnh giá 10.000 đồng/cổ phần), giá khởi điểm 15.000 đồng/cổ phần.
Tổng số lượng cổ phần đăng ký 11.577.200 cổ phần, tổng số nhà đầu tư đăng ký đấu giá 822, trong đó nhà đầu tư cá nhân 809, nhà đầu tư có tổ chức là 13. Tổng số phiếu tham dự đấu giá hợp lệ 808, tổng khối lượng đặt mua hợp lệ 11.509.800 cổ phần.
Giá đấu thành công cao nhất 81.000 đồng/cổ phần, giá đấu thành công thấp nhất 21.000 đồng/cổ phần, giá đấu thành công bình quân là 28.648 đồng/cổ phần. Tổng số nhà đầu tư trúng giá 649, trong đó tổ chức 6 và cá nhân là 643.
Tổng số lượng cổ phần bán được 4.088.0950 cổ phần, nhà đầu tư nước ngoài không trúng dù chỉ một cổ phần. Tổng giá trị cổ phần bán được là 117.114.545.000 đồng.
Ngày 20/4, Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM thông báo kết quả đấu giá bán cổ phần của Công ty Thương nghiệp Xuất nhập khẩu Tổng hợp Đồng Tháp được tổ chức vào ngày 17/4/2007: tổng số lượng cổ phần đưa ra đấu giá 5.243.500 cổ phần, trong đó, số cổ phần nhà đầu tư nước ngoài được phép mua là 2.661.000 cổ phần (mệnh giá 10.000 đồng/cổ phần), giá khởi điểm 10.200 đồng/cổ phần.
Tổng số lượng cổ phần đăng ký 25.083.900 cổ phần, tổng số nhà đầu tư đăng ký đấu giá 642, trong đó nhà đầu tư cá nhân 625, nhà đầu tư có tổ chức là 17. Giá đấu thành công cao nhất 46.500 đồng/cổ phần, giá đấu thành công thấp nhất 26.500 đồng/cổ phần, giá đấu thành công bình quân là 27.330 đồng/cổ phần. Tổng số nhà đầu tư trúng giá 105, trong đó tổ chức 4 và cá nhân là 101.
Tổng số lượng cổ phần bán được 5.243.500 cổ phần, nhà đầu tư nước ngoài không trúng đấu giá. Tổng giá trị cổ phần bán được hơn 143 tỷ đồng.