Đến ngày 15/8, tỷ giá trung tâm và liên ngân hàng lần lượt giao dịch ở mức 23.881 VND/USD, tăng 123 đồng và 23.918 đồng/USD, tăng 195 đồng. Tỷ giá VND/USD giao dịch tại các ngân hàng thương mại chiều bán ra phổ biến giao động quanh mức 24.120 VND.

Theo phân tích của nhóm nghiên cứu MBS, xét về mặt bằng chung, tỷ giá VND/USD tăng 1,62% so với đầu năm và tăng 2% so với mức thấp nhất năm được thiết lập trong tháng 5/2023.

“Tỷ giá VND/USD tăng mạnh trong bối cảnh Việt Nam duy trì mức thặng dư thương mại lớn là 16,2 tỷ USD trong 7 tháng đầu năm; mức FDI giải ngân ổn định đạt 11,58 tỷ USD và dự trữ ngoại hối gia tăng lên mức 93 tỷ USD cho thấy yếu tố cung cầu USD không hẳn là nguyên nhân khiến tỷ giá gia tăng so với đầu năm”, báo cáo của MBS nêu.

Trước đó, trong buổi họp báo tháng 8, các chuyên gia World Bank tại Việt Nam cho biết thặng dư trên cả tài khoản vãng lai và tài khoản tài chính đã hỗ trợ làm tăng thặng dư cán cân thanh toán tổng thể, tạo điều kiện cho Ngân hàng Nhà nước nâng dự trữ ngoại hối (từ 87,1 tỷ USD vào cuối quý 4 năm 2023 lên 88,7 tỷ USD vào cuối quý 1 năm 2023, tương đương 3,3 tháng nhập khẩu. 

Trong năm 2022, dự trữ ngoại hối của Việt Nam mất đi 22,7 tỷ USD khi Ngân hàng Nhà nước can thiệp trên thị trường ngoại hối để bảo vệ giá trị đồng tiền Việt Nam, dự trữ giảm từ đỉnh 110 tỷ USD (quý 4/2021) xuống trên 87 tỷ USD (quý 4/2022).

Nếu xét các yếu tố áp lực từ thị trường ngoại hối toàn cầu, USD-index đã tăng lại lên mức 103 điểm trong hai tuần đầu tháng 8 sau khi chạm ngưỡng thấp nhất năm là mức 99,7 điểm trong tháng 7. Các đồng tiền khác trong khu vực cũng có xu hướng mất giá so với USD trong 2 tuần đầu tháng 8. So với đầu năm đa phần các đồng tiền trong khu vực cũng mất giá so với USD với mức giao động từ 3-5%. Do đó, VND cũng chịu sức ép mất giá một phần từ yếu tố này.

Tuy nhiên, giới phân tích đánh giá chính sách tiền tệ của Việt Nam hiện tại đang là yếu tố chính khiến VND giảm giá so với USD. Trong thời gian qua Ngân hàng Nhà nước đã có các động thái hạ lãi suất quyết liệt để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và để tỷ giá VND/USD biến động ở mức thấp. Vào ngày 14/8/2023, nhà điều hành đã có văn bản yêu cầu các tổ chức tín dụng tiếp tục giảm thêm 1,5-2% lãi vay, áp dụng với cả khoản vay hiện hữu. Các động thái nới lỏng tiền tệ và thông điệp mạnh mẽ của Ngân hàng Nhà nước đã khiến chênh lệch lãi suất giữa VND và USD duy trì ở mức cao, khuyến khích nắm giữ USD qua đó gây sức ép lên VND. Hiện tại, lãi suất cho vay qua đêm VND ở mức 0,2%. Trong khi đó, lãi suất cho vay qua đêm bằng USD giữa các ngân hàng ở mức trên 5%. Đây là mức chênh lệch lớn và khó có khả năng thu hẹp trong tương lai gần cộng thêm nhu cầu USD cũng thường gia tăng vào cuối năm theo yếu tố mùa vụ khiến cho tỷ giá VND/USD nhiều khả năng sẽ tiếp tục tăng lên trong thời gian tới. 

Mặc dù áp lực lên VND đã tăng nhưng không gây áp lực lên ổn định kinh tế vĩ mô và mức giảm giá của VND so với USD vẫn còn khá thấp so với các đồng tiền khác trong khu vực. Do đó, khó có khả năng Ngân hàng Nhà nước đảo chiều chính sách.

Trước đó, nhóm công tác của IMF tham vấn điều IV cho Việt Nam đánh giá, Ngân hàng Nhà nước đã có thể kiểm soát cả áp lực về giá cả và thanh khoản trong một môi trường đầy thách thức. Tỷ giá hối đoái linh hoạt hơn và các nỗ lực tiếp tục hiện đại hóa khuôn khổ chính sách tiền tệ có thể sẽ mang lại các lợi ích đáng kể. Việc nới lỏng chính sách tiền tệ hơn nữa và các biện pháp thúc đẩy tăng trưởng tín dụng trong giai đoạn này có thể sẽ kém hiệu quả hơn và tạo thêm rủi ro vì lãi suất trên toàn cầu chắc sẽ vẫn duy trì ở mức cao trong thời gian dài và các ngân hàng tại Việt nam đang phải đối mặt với các khoản nợ xấu ngày càng tăng và tỷ lệ dư nợ cho vay trên tổng tiền gửi cao.