Tính đến tháng 5/2025, Vĩnh Phúc đã thành lập 17 khu công nghiệp (KCN) với tổng diện tích hơn 3.142 ha. Trong đó, 9 KCN đã đi vào hoạt động, tạo việc làm ổn định cho hơn 120.000 lao động, đóng góp lớn vào ngân sách và tăng trưởng kinh tế. Tỉnh không chỉ tập trung phát triển công nghiệp ở các trung tâm như Vĩnh Yên, Phúc Yên hay Bình Xuyên mà còn mở rộng về các huyện miền núi như Lập Thạch, Sông Lô để tận dụng lợi thế về đất đai và nguồn lao động.

NHỮNG “NÚT THẮT” CẢN TRỞ

Dù vậy, bức tranh phát triển hạ tầng công nghiệp của Vĩnh Phúc vẫn còn những hạn chế. Theo báo cáo của Ban Quản lý các KCN tỉnh Vĩnh Phúc, khó khăn lớn nhất hiện nay trong phát triển hạ tầng KCN là công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và thiếu hụt nguồn đất san lấp.

“Quy định về bồi thường, tái định cư có nhiều điểm mới so với Luật Đất đai 2013, trong khi việc xác định nguồn gốc đất tại địa phương còn phức tạp, chậm trễ. Một số hộ dân chưa hợp tác, đòi giá bồi thường cao hơn quy định, gây ách tắc kéo dài”, ông Hoàng Long Biên, Trưởng Ban Quản lý KCN tỉnh cho biết.

Những “điểm nghẽn” trong phát triển hạ tầng công nghiệp cũng đã nhiều lần được các chủ đầu tư khu công nghiệp tại Vĩnh Phúc phản ánh. Phát biểu tại cuộc họp mới đây giữa Vĩnh Phúc với các doanh nghiệp hạ tầng công nghiệp, bà Đàm Thị Bích Ngọc - Giám đốc Công ty cổ phần đầu tư Amane, chủ đầu tư KCN Thái Hòa - Liễn Sơn - Liên Hòa, cho biết dù dự án của doanh nghiệp đã được ngân hàng cấp vốn nhưng đến giờ vẫn không thể triển khai thi công.

“Dự án của chúng tôi được ngân hàng cấp vốn từ lâu, phía ngân hàng cũng giục doanh nghiệp giải ngân nhưng không giải ngân được vì không giải phóng được mặt bằng. Hơn nữa, sau khi giải phóng mặt bằng xong thì lại thiếu đất san nền. Trong khi đó, các nhà đầu tư thứ cấp đang rất cần mặt bằng. Thực tế này gây lãng phí rất lớn cho cả doanh nghiệp và địa phương."

Ngay tại “thủ phủ công nghiệp” Bình Xuyên, hơn 500 ha đất KCN vẫn chưa hoàn thành giải phóng mặt bằng. Những ách tắc này khiến dự án bị kéo dài, đội chi phí, đẩy giá thuê đất lên cao. Với mức giá từ 130 - 170 USD/m2, Vĩnh Phúc đang cao hơn một số tỉnh lân cận như Bắc Giang, Hưng Yên, làm giảm sức cạnh tranh trong thu hút đầu tư.

“Rất nhiều khách thuê tìm đến nhưng chúng tôi buộc lòng phải từ chối vì không có đất sạch để giao. Thực tế này, không chỉ ảnh hưởng đến nhà đầu tư hạ tầng khu công nghiệp mà còn ảnh hưởng tới khả năng cạnh tranh và thu hút đầu tư của tỉnh nói chung”, ông Trịnh Văn Quang, Giám đốc phát triển dự án Công ty Cổ phần Vina CPK – chủ đầu tư Khu công nghiệp Bá Thiện 2, lo lắng về những cơ hội bị đánh mất.

QUYẾT LIỆT THÁO GỠ KHÓ KHĂN

Trước những thách thức trên, Vĩnh Phúc đang hành động quyết liệt. Ngay sau khi Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030 được phê duyệt, UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành vào cuộc, xác định giải phóng mặt bằng là nhiệm vụ trọng tâm. Chủ tịch UBND tỉnh Trần Duy Đông đã trực tiếp kiểm tra, chỉ đạo tại các điểm nóng, yêu cầu các cơ quan nâng cao trách nhiệm, kịp thời giải quyết khó khăn cho nhà đầu tư.

Để hiện thực hóa mục tiêu có 28 KCN vào năm 2030, tỉnh ưu tiên phát triển hạ tầng dọc theo các trục giao thông huyết mạch như cao tốc Hà Nội - Lào Cai và các đường Vành đai 4, 5. Song song đó, Vĩnh Phúc chú trọng đến yếu tố “phần mềm” để giữ chân nhà đầu tư và người lao động.

Tỉnh đang đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và đặc biệt ưu tiên phát triển nhà ở xã hội để người lao động an cư lạc nghiệp. Từ đầu năm 2025 đến nay, 4 dự án nhà ở xã hội lớn đã được khởi công, hứa hẹn cung cấp hàng nghìn căn hộ cho công nhân.

Về dài hạn, Vĩnh Phúc đặt mục tiêu chuyển đổi mô hình tăng trưởng, chuyển từ gia công, lắp ráp sang sản xuất các sản phẩm có hàm lượng công nghệ cao. Tỉnh đã xây dựng bộ tiêu chí sàng lọc dự án và lựa chọn các nhà đầu tư hạ tầng KCN thực sự có năng lực, hướng tới phát triển các KCN xanh, KCN sinh thái.

Đồng thời, Vĩnh Phúc đã có văn bản kiến nghị Bộ Xây dựng sớm trình Chính phủ Luật về KCN, khu kinh tế; đề nghị có hướng dẫn cụ thể về các mô hình KCN chuyên ngành, công nghệ cao và rà soát, tháo gỡ các quy định còn chồng chéo trong các luật về Đất đai, Xây dựng, Môi trường.

Với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị và những giải pháp đồng bộ, Vĩnh Phúc đang nỗ lực vượt qua các thách thức, khơi thông những "điểm nghẽn" để tiếp tục là một địa chỉ đầu tư tin cậy, dọn đường cho những "đại bàng" công nghiệp công nghệ cao đến làm tổ, góp phần đưa tỉnh trở thành trung tâm sản xuất công nghiệp hiện đại của cả nước.