Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đang đứng trước khả năng trở nên phức tạp hơn, khi Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) dự định sẽ mở một cuộc điều tra nhằm vào thuế quan mà Tổng thống Donald Trump áp lên 250 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc.

Theo tin từ Bloomberg, WTO dự kiến vào ngày 28/1 sẽ khởi động một cuộc điều tra về cáo buộc của Trung Quốc nói thuế quan của Mỹ đi ngược lại nguyên tắc của tổ chức này rằng tất cả mọi thành viên phải có sự đối xử thuế quan công bằng với đối tác.

Nếu được tiến hành, cuộc điều tra này sẽ diễn ra vào một thời điểm nhạy cảm trong quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Một vòng đàm phán thương mại mới dự kiến sẽ diễn ra trong hai ngày 30-31/1 ở Washington, và nếu hai bên không đạt thỏa thuận thương mại trước ngày 2/3, chính quyền ông Trump có thể nâng thuế quan bổ sung đối với 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc lên 25% từ mức 10% hiện nay.

"Cuộc điều tra của WTO có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vì cuộc điều tra này nhằm giải quyết vấn đề luật pháp quốc tế trọng tâm trong hành vi của Mỹ trong chiến tranh thương mại với Trung Quốc: liệu Mỹ có thể áp hạn chế thương mại lên Trung Quốc để đáp trả điều mà Mỹ cho là Trung Quốc vi phạm các nguyên tắc của WTO, mà không tìm kiếm biện pháp giải quyết tranh chấp trong khuôn khổ WTO trước", ông James Bacchus, một cựu quan chức cấp cao của WTO, nhận xét.

Tuy nhiên, một cuộc điều tra như vậy cũng khó sớm mang lại kết quả, bởi hệ thống giải quyết tranh chấp của WTO đang trong tình trạng quá tải. Đến nay đã có 23 vụ kiện nhằm vào chính quyền ông Trump, bao gồm đề nghị của Liên minh châu Âu (EU) về điều tra thuế quan của Mỹ áp lên thép và nhôm nhập khẩu.

"Những tranh chấp thương mại này không chỉ đe dọa hệ thống WTO, mà còn đe dọa toàn thể cộng đồng quốc tế", Tổng giám đốc WTO, ông Roberto Azevedo, phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) ở Davos, Thụy Sỹ, hôm 24/1. "Rủi ro là rất thật và sẽ có những ảnh hưởng kinh tế".

Trong đơn kiện Mỹ gửi lên WTO, Trung Quốc cho rằng thuế quan của Mỹ vi phạm quy định tối huệ quốc (MFN) của WTO, vì thuế quan đó không phải là sự đối xử bình đẳng như áp dụng của Mỹ đối với hàng hóa nhập khẩu từ các thành viên khác trong WTO.

Về phần mình, Mỹ nói rằng thuế quan mà nước này áp lên hàng hóa Trung Quốc là nằm ngoài các quy định của WTO vì giải quyết các vấn đề thương mại không nằm trong phạm vi của tổ chức này.