ADB khuyến cáo Việt Nam giảm phụ thuộc vào chính sách tiền tệ để đảm bảo ổn định vĩ mô

ADB vừa tổ chức họp báo công bố báo cáo cập nhật triển vọng kinh tế Việt Nam giai đoạn 2025–2026. ADB cho rằng các mức thuế đối ứng của Hoa Kỳ, có hiệu lực từ ngày 7/8/2025 với thuế suất 20% áp dụng cho hàng nhập khẩu và 40% cho hàng trung chuyển, có thể tác động đến tăng trưởng ngắn hạn của Việt Nam. Tuy nhiên, các chính sách kích thích kinh tế trong nước được kỳ vọng sẽ phần nào giảm nhẹ ảnh hưởng tiêu cực này.

ADB điều chỉnh tăng trưởng GDP của Việt Nam lên 6,7% cho năm 2025 và giảm xuống còn 6% cho năm 2026, so với các mức lần lượt 6,6% và 6,5% trong báo cáo hồi tháng 4/2025. Đồng thời, dự báo lạm phát cũng được điều chỉnh giảm nhẹ so với trước. 

Lạm phát dự kiến đạt 3,9% trong năm 2025 và giảm nhẹ xuống 3,8% vào năm 2026. Việc giá năng lượng toàn cầu giảm đã góp phần hạ chi phí vận tải, vốn chiếm tỷ trọng đáng kể trong rổ hàng hóa tiêu dùng.

Tuy nhiên, áp lực lạm phát vẫn hiện hữu khi chi phí y tế, giáo dục và giá điện liên tục được điều chỉnh tăng. Bên cạnh đó, tiến độ giải ngân đầu tư công nhanh hơn và tăng trưởng tín dụng cao có thể đẩy giá vật liệu và dịch vụ đi lên, trong khi sự mất giá của đồng nội tệ tiếp tục làm gia tăng chi phí nhập khẩu.

ADB nhấn mạnh rằng mức tăng trưởng mạnh mẽ trong nửa đầu năm 2025 của Việt Nam chủ yếu nhờ vào chính sách tiền tệ và tài khóa mở rộng, cùng với sự gia tăng đơn hàng xuất khẩu trước thời điểm Hoa Kỳ áp dụng thuế đối ứng.

Tuy nhiên, ADB cũng cảnh báo rằng những biến động về tỷ giá, cán cân thanh toán và chất lượng tín dụng đang tạo ra áp lực ngày càng lớn đối với Ngân hàng Nhà nước trong điều hành chính sách tiền tệ, đồng thời phản ánh các rủi ro tiềm ẩn đối với hệ thống tài chính nếu xu hướng nới lỏng được duy trì quá lâu.

So với cuối năm 2024, đến cuối tháng 8/2025, đồng Việt Nam đã mất giá 3,7% so với USD, trong bối cảnh đồng bạc xanh suy yếu so với nhiều đồng tiền chủ chốt khác. Sự giảm giá của đồng nội tệ không chỉ tạo áp lực đối với nghĩa vụ thanh toán nợ nước ngoài của Chính phủ và doanh nghiệp, mà còn làm gia tăng khó khăn trong huy động vốn bằng ngoại tệ. Bên cạnh đó, diễn biến tỷ giá còn làm gia tăng nguy cơ lạm phát chi phí đẩy do Việt Nam phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu nhập khẩu.

Trong 8 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu tăng 14,8%, đạt khoảng 306 tỷ USD, trong khi nhập khẩu tăng 17,9%, lên 292 tỷ USD, đưa thặng dư thương mại xuống còn khoảng 14 tỷ USD, thấp hơn mức 18,8 tỷ USD của cùng kỳ năm trước.

Dòng kiều hối tiếp tục duy trì tích cực, góp phần nâng thặng dư cán cân vãng lai lên 5,4% GDP trong nửa đầu năm 2025, so với 4,6% của cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, cán cân vốn và tài chính lại thâm hụt 4,1% GDP, cao hơn mức 2,2% trong nửa đầu năm trước, khiến cán cân thanh toán tổng thể vẫn chịu nhiều áp lực.

Theo ADB, đến cuối tháng 6/2025, dự trữ ngoại hối của Việt Nam chỉ còn đủ để trang trải 2,5 tháng nhập khẩu, giảm so với mức 2,8 tháng ghi nhận vào cuối năm 2024.

ADB cảnh báo rằng rủi ro nợ xấu gia tăng cùng với lợi nhuận ngân hàng suy giảm có thể hạn chế dư địa cho việc tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ. Trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng duy trì ở mức cao trong khi triển vọng sản xuất – kinh doanh vẫn bất ổn, lo ngại về hiệu quả phân bổ vốn và nguy cơ rủi ro hệ thống trở nên đáng chú ý nếu chất lượng tín dụng không được kiểm soát chặt chẽ.

Bên cạnh đó, ADB nhận định áp lực thuế quan sẽ đè nặng lên triển vọng xuất khẩu và dòng vốn FDI của Việt Nam trong thời gian tới. Các mức thuế đối ứng mới từ Hoa Kỳ có thể làm chậm lại đà tăng trưởng xuất khẩu, đặc biệt sau giai đoạn “dồn toa” đơn hàng trong 8 tháng đầu năm.

Chỉ số Nhà quản trị Mua hàng (PMI) ngành sản xuất cho thấy khu vực chế biến, chế tạo đã chững lại từ tháng 12/2024. Mặc dù PMI phục hồi trong tháng 7/2025, chỉ số này đã giảm trở lại vào tháng 8 khi số lượng đơn hàng mới sụt giảm sau đợt tăng tạm thời của tháng trước.

Từ tháng 8/2025, cơ cấu dòng vốn FDI cũng phản ánh sự thận trọng rõ rệt từ phía nhà đầu tư. Trong 8 tháng đầu năm, vốn FDI giải ngân đạt 15,4 tỷ USD, tăng 8,8% so với cùng kỳ và là mức cao nhất trong 5 năm.

Tuy nhiên, 58% tổng vốn đăng ký đến từ việc bổ sung vốn cho các dự án hiện hữu và hoạt động mua cổ phần, trong khi vốn đăng ký mới giảm 8,1%. Điều này cho thấy tâm lý dè dặt của nhà đầu tư trong bối cảnh bất ổn thương mại toàn cầu ngày càng gia tăng.