Chất lượng không khí của các đô thị Việt Nam đang suy giảm, nhiều nơi vấn đề ô nhiễm bụi đã ở mức báo động.

Đó là công bố mới nhất của Bộ Tài Nguyên và Môi trường về chất lượng không khí tại các đô thị của nước ta.

Phát biểu tại lễ công bố “Báo cáo môi trường không khí đô thị Việt Nam”, được tổ chức tại Hà Nội ngày 12/8, TS. Phạm Khôi Nguyên, Bộ trưởng Bộ Tài Nguyên và Môi trường nhìn nhận bản báo cáo này sẽ là một “tiếng chuông cảnh báo” để các cơ quan quản lý có sự chuẩn bị tốt hơn khi đối phó với những vấn đề của môi trường.

Mỗi ngày Hà Nội thiệt hại 2,5 tỷ, Tp.HCM gần 5 tỷ đồng

Một khảo sát do Cục Bảo vệ Môi trường thực hiện năm 2007 tại hai tỉnh Phú Thọ và Nam Định cho thấy ước tính, mỗi năm, mỗi người dân phải chi khoảng 295.000 đồng để khám và chữa các bệnh có nguyên nhân trực tiếp từ ô nhiễm môi trường không khí.

Nếu giả thiết, tổn thất về kinh tế do ô nhiễm không khí tác động tới sức khỏe đối với người dân Hà Nội và Tp.HCM tương tự như ở Nam Định và Phú Thọ thì Hà Nội với 3,2 triệu dân mỗi ngày sẽ thiệt hại trên 2,5 tỷ đồng; TP. HCM với 6,1 triệu dân mỗi ngày là gần 5 tỷ đồng.

Nhưng trên thực tế, không khí ở các thành phố lớn này còn ô nhiễm hơn rất nhiều lần so với hai tỉnh được khảo sát. Vì vậy, thiệt hại kinh tế đối sức khỏe cộng đồng ở những thành phố này sẽ phải lớn hơn rất nhiều.

Không chỉ có vậy, các chất SO2, NOx, trong môi trường không khí còn gây ra hiện tượng mưa axit. Đây chính là nguyên nhân làm giảm tính bền vững của các công trình xây dựng và các dạng vật liệu.

Ô nhiễm không khí sẽ làm giảm sức bền cơ khí, gây han rỉ, hỏng lớp sơn bảo vệ, mất các chi tiết trang trí..., gây hao mòn công trình, dẫn tới giảm tuổi thọ làm tăng chi phí bảo dưỡng và thay thế.

Báo cáo cũng nhận định, ô nhiễm môi trường không khí còn là mối đe dọa nghiêm trọng tới thiên nhiên như đa dạng sinh học và các hệ sinh thái.
 
Hoạt động giao thông gây ra 70% ô nhiễm không khí

Hoạt động giao thông vận tải, công nghiệp, thủ công nghiệp và xây dựng là những nguồn gây ô nhiễm chính ở các khu đô thị. Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia, ô nhiễm do giao thông gây ra chiếm tỷ lệ khoảng 70%.

Tuy so với phương tiện giao thông chạy dầu diezel, phương tiện chạy xăng phát thải nhiều các khí ô nhiễm như CO, Pb. HmCn hơn, nhưng các phương tiện chạy dầu diezel lại là nguồn phát thải chủ yếu ra môi trường lượng bụi hạt mịn.

Đối với các thành phố có cảng biển, các hoạt động giao thông vận tải của các cảng cũng thải ra một lượng không khí ô nhiễm đáng kể.

Ngoài ra, các khí thải ô nhiễm phát sinh từ các nhà máy, xí nghiệp chủ yếu do quá trình đốt nhiên liệu là than và dầu các loại, đồng thời cũng là nguồn phát thải khí SO2, gây tác động xấu đến chất lượng không khí đô thị.

Cũng theo báo cáo, trong số các ngành sản xuất, ngành luyện kim tạo ra lượng khí CO2 rất lớn. Còn các nhà máy nhiệt điện đóng góp không nhỏ vào việc "sản xuất" khí thải NO2 và SO2.

Ở một số địa phương như Thái Nguyên, Quảng Ninh, hoạt động khai thác khoáng sản đang diễn ra mạnh mẽ. Bụi phát sinh từ những hoạt động này đã gây ô nhiễm nghiêm trọng tới không khí đối với khu vực đô thị xung quanh và các tuyến đường vận chuyển.

Bên cạnh đó, hoạt động xây dựng trong đô thị cũng là nguồn phát sinh bụi lơ lửng. Tại Tp.HCM, tổng lượng bụi lơ lửng từ các hoạt động này xấp xỉ 13.000 tấn/năm. Theo ước tính, 70% nguồn thải bụi lơ lửng ở Hà Nội cũng là do hoạt động xây dựng gây ra.

Đặc biệt, do việc quản lý sửa chữa hệ thống đường xá, hệ thống cấp thoát nước, thông tin không tốt, dẫn tới hiện tượng đào và lấp đường diễn ra liên tục, không chỉ gây ách tắc mà còn làm ô nhiễm bụi nghiêm trọng ở những khu vực này.