Theo Wall Street Journal, 2022 được xem là năm tồi tệ nhất để “bắt đáy” chứng khoán kể từ những năm 1930. Thay vì phục hồi sau mỗi lần giảm, thị trường lại tiếp tục lao dốc, khiến những nhà đầu tư cố gắng “bắt đáy” phải nếm trái đắng.

KHÔNG BIẾT ĐÂU LÀ "ĐÁY"

Theo dữ liệu từ Dow Jones Market Data, từ đầu năm 2022, sau mỗi phiên giảm ít nhất 1%, trong vòng 1 tuần sau đó, chỉ số S&P 500 giảm thêm bình quân 1,2%. Đây là con số lớn nhất kể từ năm 1931.

Đà lao dốc kéo dài đang gây áp lực cho chiến lược đầu tư phổ biến là “bắt đáy”. Đây là chiến lược mang lại thành công lớn cho các nhà đầu tư sau cuộc khủng hoảng tài chính gần đây nhất và đặc biệt là trong giai đoạn thị trường phục hồi mạnh hậu đại dịch Covid-19.

Thông thường, khi thị trường lao dốc, việc các chỉ số chính trên thị trường liên tiếp lập đáy mới thôi thúc các nhà đầu tư tin rằng đợt sụt giảm nào cũng chỉ diễn ra trong ngắn hạn và đây là cơ hội hấp dẫn để mua vào.

Các nhà đầu tư cá nhân và không chuyên nghiệp là nhóm nhiệt tình “bắt đáy”, kể cả khi các nhà đầu tư tổ chức rút tiền. Sự hào hứng này đóng vai trò đối trọng trên thị trường, nhưng nếu thị trường rung lắc mạnh, cổ phiếu có thể lao dốc thêm nữa.

“Chiến lược đầu tư bắt đáy đã phản tác dụng trong suốt thời gian thị trường đi xuống kéo dài nhiều tháng, khiến chỉ số S&P 500 giảm 23% từ đầu năm đến nay và trên đà ghi nhận mức giảm cả năm mạnh nhất kể từ năm 2008”, tờ Wall Street Journal nhận định.

Đà bán tháo tiếp tục tăng tốc trong tuần trước khi các ngân hàng trung ương trên thế giới đồng loạt tăng lãi suất, gây biến động mạnh trên cả thị trường chứng khoán, trái phiếu và tiền tệ. Cả 3 chỉ số chính của chứng khoán Mỹ đều giảm ít nhất 4%.

Nhiều nhà đầu tư đang trầy trật trong bối cảnh lạm phát cao, chiến tranh Nga-Ukraine leo thang và nguy cơ suy thoái kinh tế. Vài ngày tới, số liệu mới về chi tiêu và niềm tin của người tiêu dùng Mỹ sẽ cung cấp thêm thông tin về lạm phát đang ảnh hưởng đến hành vi của người tiêu dùng nước này và tác động của lãi suất cao đến nền kinh tế ra sao.

Sự biến động đang khiến nhiều nhà đầu tư lo lắng khi họ chứng kiến danh mục của mình dần “bốc hơi” tuần này qua tuần khác.

“Tôi thực sự đã bị thị trường đánh bại. Tôi cảm thấy lo lắng”, ông Santi Tafarella, 58 tuổi, giáo sư tại một trường cao đẳng cộng đồng ở Lancaster, California, chia sẻ.

Vị giáo sư cho biết ông lao vào "bắt đáy" - bao gồm cả phiên thứ Sáu tuần trước - nhưng rồi mọi việc không như dự kiến khi giá cổ phiếu tiếp tục giảm mạnh.

ĐÃ ĐẾN LÚC THAY ĐỔI CHIẾN LƯỢC ĐẦU TƯ?

Tuy vậy, nhiều nhà đầu tư chia sẻ rằng họ vẫn đang cố “giữ hàng” và vẫn chưa dừng chiến lược “bắt đáy”, cố gắng giữ vững tinh thần và trông đợi sự phục hồi trong dài hạn.

Theo Vanda Research, ít nhất một xu hướng vẫn tiếp diễn: Đó là các nhà đầu tư cá nhân có xu hướng mua cổ phiếu và quỹ ETF Mỹ trong những phiên S&P 500 giảm điểm nhiều hơn so với những phiên tăng điểm.

Xu hướng này cũng diễn ra vào ngày 13/9, khi S&P 500 giảm 4,3% và có phiên mạnh nhất kể từ năm 2020. Khi đó, các nhà đầu tư cá nhân đã mua vào hơn 2 tỷ USD cổ phiếu và quỹ ETF, đồng thời rót 395 triệu USD vào SPDR S&P 500 ETF Trust chỉ trong 1 phiên - con số cao nhất trong năm nay.

Cùng với đó, các hộ gia đình Mỹ cũng đầu tư vào các quỹ tương hỗ định hướng cổ phiếu và ETF nhiều hơn so với số tiền họ rút ra trong năm nay. Dữ liệu của EPFR Global do Goldman Sachs phân tích cho thấy, các quỹ của Mỹ đã nhận đầu tư ròng ròng 89 tỷ USD từ đầu năm nay. Điều này trái ngược với động thái rút tiền của nhiều nhà đầu tư tổ chức.

Mặc dù vậy, phần lớn tâm lý hưng phấn bao trùm thị trường của năm 2020 đã biến mất. Rổ cổ phiếu gồm những cái tên phổ biến với các nhà đầu tư cá nhâ như Tesla, Amazon và các nhà sản xuất chip Advanced Micro Devices, Nvidia, đã giảm 30% trong năm nay. Cổ phiếu công nghệ vốn đặc biệt nhạy cảm với lãi suất cao, do đó đã giảm sâu.

Hoạt động giao dịch trong phiên của các nhà đầu tư cá nhân cũng giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 1/2020, theo Vanda Research. Dữ liệu của Deutsche Bank cho thấy, hoạt động của nhà đầu tư cá nhân đối với các quyền chọn mua đặt cược vào giá tăng đã giảm xuống gần mức thấp nhất 2 năm qua.

Trở lại với giáo sư Tafarella ở trên, ông cho biết đã nhanh chóng thay đổi chiến lược đầu tư kể từ sau những lần thị trường giảm sâu sau đại dịch, khi việc cố gắng “lướt sóng” không mang lại hiệu quả.

“Khởi đầu tôi đã quá tham lam. Tôi cho rằng mình có thể biến số tiền đầu tư của mình thành 100.000 USD trong một năm”, ông chia sẻ. “Nhưng tôi đã thay đổi chiến lược sang đầu tư vào các ETF đa dạng và đang đều đặn đổ tiền vào đây”.

Một số nhà đầu tư cũng đang thay đổi chiến lược sang các kênh đầu tư an toàn hơn như trái phiếu chính phủ. Lạm phát cao và việc Fed nâng liên tiếp lãi suất đã khiến thị trường trái phiếu bị bán tháo, theo đó lợi suất trái phiếu đã lên mức cao nhất trong thập kỷ qua.

Claire de Weerdt, một nhà tư vấn và chủ doanh nghiệp 34 tuổi gần Vancouver (Canada), cho biết đầu năm nay cô đã mua vào một quỹ theo dõi cổ phiếu và trái phiếu để đa dạng hoá - dù quỹ này đến nay giảm giá đáng kể theo xu hướng thị trường. Cô cũng đầu tư một ít vào các kênh lãi cố định và chuẩn bị một khoản tiền mặt lớn phòng trường hợp xảy ra suy thoái kinh tế. Tuy nhiên, nhà đầu tư này không có kế hoạch bán cổ phiếu.

“Tôi cho rằng sẽ thật ngốc nghếch nếu bán cổ phiếu lúc này”, de Weerdt chia sẻ. “Tôi không quan tâm thị trường diễn biến ra sao trong 1-2 năm. Tôi quan tâm thị trường như thế nào trong 30 năm nữa”.