Để có cơ sở pháp lý rõ ràng, công khai, minh bạch trong việc xây dựng, cập nhật danh mục thuốc bảo hiểm y tế, Bộ trưởng Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 37/2024/TT-BYT quy định nguyên tắc, tiêu chí xây dựng, cập nhật, ghi thông tin, cấu trúc danh mục và hướng dẫn thanh toán đối với thuốc hóa dược, sinh phẩm, thuốc phóng xạ và chất đánh dấu thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia bảo hiểm y tế. Thông tư có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2025.

THUỐC CHIẾM TỶ LỆ LỚN TRONG TỔNG CHI PHÍ KHÁM CHỮA BỆNH

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn, những năm qua, thuốc luôn là cấu phần quan trọng và luôn chiếm tỷ lệ chi lớn trong tổng chi phí khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế.

Hiện nay, việc ban hành danh mục và quy định về thanh toán bảo hiểm y tế đối với thuốc đang được thực hiện theo Thông tư số 20/2022/TT-BYT ngày 31/12/2022 của Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành danh mục và tỷ lệ, điều kiện thanh toán đối với thuốc hóa dược, sinh phẩm, thuốc phóng xạ và chất đánh dấu thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia bảo hiểm y tế.

Sau gần hai năm triển khai thực hiện, Thông tư số 20/2022/TT-BYT cũng bộc lộ một số vấn đề vướng mắc, đòi hỏi cần phải sửa đổi, bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế.

Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh đến một số nội dung quan trọng của Thông tư 37/2024/TT-BYT như: Quy định nguyên tắc, tiêu chí xây dựng, cập nhật danh mục thuốc thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia bảo hiểm y tế, góp phần xây dựng, cập nhật danh mục thuốc công khai, minh bạch, thường xuyên và hiệu quả.

Thông tư cũng sửa đổi cấu trúc danh mục áp dụng đối với danh mục thuốc hóa dược và sinh phẩm được ban hành trong thời gian tới.

Cụ thể, từ ngày 1/1/2025 sẽ bỏ các cột phân hạng bệnh viện sử dụng thuốc. Các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được sử dụng toàn bộ các thuốc trong danh mục, phù hợp với phạm vi hoạt động chuyên môn, hướng dẫn chẩn đoán và điều trị, không phân biệt hạng bệnh viện hay cấp chuyên môn kỹ thuật. Trừ những trường hợp có ghi chú quy định, điều kiện về cơ sở khám bệnh, chữa bệnh hoặc cấp chuyên môn kỹ thuật hoặc yêu cầu chuyên môn về sử dụng thuốc.

Quy định này sẽ khuyến khích cơ sở khám bệnh, chữa bệnh phát triển chuyên môn, kỹ thuật; thu hút nhân lực và khuyến khích phát triển năng lực của cán bộ y tế, đặc biệt tạo điều kiện phát triển cho y tế cơ sở do bảo đảm tính công bằng trong tiếp cận và chi trả bảo hiểm y tế đối với thuốc.

Qua đó, góp phần hạn chế tình trạng người bệnh lựa chọn đi khám bệnh, chữa bệnh tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh cấp chuyên môn kỹ thuật cao, giảm tình trạng quá tải tại một số cơ sở khám bệnh, chữa bệnh cấp chuyên môn kỹ thuật cao.

ĐẢM BẢO QUYỀN LỢI CỦA NGƯỜI THAM GIA BẢO HIỂM Y TẾ

Bên cạnh đó, Thông tư cũng bổ sung các quy định mới và sửa đổi một số quy định về hướng dẫn thanh toán thuốc để bảo đảm phù hợp với Luật Khám bệnh, chữa bệnh và tăng cường tiếp cận thuốc, linh hoạt trong hướng dẫn thanh toán cho người bệnh, tạo điều kiện cho cơ sở khám bệnh chữa bệnh được chi trả những chi phí thuốc mà trước kia chưa được thanh toán do chưa có hướng dẫn cụ thể.

Từ đó, góp phần bảo đảm quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm y tế, đồng thời tạo cơ chế tài chính thúc đẩy sự phát triển của các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.

Theo bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm Y tế (Bộ Y tế), trong nhiều năm qua, danh mục thuốc bảo hiểm y tế chưa được cập nhật thường xuyên. Một trong những nguyên nhân là các quy định về tiêu chí, nguyên tắc để cập nhật danh mục thuốc chưa được xây dựng dưới hình thức là văn bản quy phạm pháp luật.

Mỗi lần cập nhật lại danh mục thuốc đều phải xem xét rà soát và xây dựng lại tiêu chí, dẫn đến việc không bảo đảm tính kịp thời và làm cho quy trình xây dựng và cập nhật danh mục thuốc bị kéo dài thời gian.

Theo đại diện Vụ Bảo hiểm y tế, Bộ Y tế, hiện danh mục thuốc hóa dược, sinh phẩm, thuốc phóng xạ và chất đánh dấu thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia bảo hiểm y tế có 1.037 hoạt chất.

Trong đó, bệnh viện hạng đặc biệt và hạng I được sử dụng toàn bộ danh mục hoạt chất này, trong khi đó bệnh viện hạng II sử dụng 991 hoạt chất, con số này ở hạng III và IV chỉ là 756 hoạt chất, và trạm y tế là 356. Điều này cho thấy có sự chênh lệch rất lớn giữa các hạng của cơ sở khám bệnh chữa bệnh. 

Danh mục thuốc được bảo hiểm y tế chi trả được ban hành văn bản riêng để đảm bảo việc cập nhật được thường xuyên. Thực tế, thời gian qua danh mục này chậm cập nhật, chưa đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của người tham gia bảo hiểm y tế tại Việt Nam.

Theo bà Trang, nhiều thuốc mới, có hiệu quả điều trị chưa được đưa vào danh mục thuốc bảo hiểm y tế, nên khi được kê đơn người bệnh phải tự chi trả. Điều này làm tăng cao tỷ lệ chi trả từ tiền túi. Vì thế, cần đặt ra nguyên tắc thứ ba khi xây dựng cập nhật danh mục thuốc là bảo đảm quyền lợi của người tham gia bảo hiểm y tế, góp phần từng bước giảm tỷ lệ chi trả trực tiếp của người tham gia bảo hiểm y tế.

Bên cạnh đó, tùy theo khả năng chi trả của Quỹ Bảo hiểm y tế trong từng giai đoạn, mà có thể điều chỉnh thu hẹp hoặc mở rộng danh mục, tăng hoặc giảm tỷ lệ tỷ lệ thanh toán…