Bổ sung quyền truy cập, khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia và dữ liệu điện tử cho Kiểm toán nhà nước là cần thiết, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội giải trình trước khi Quốc hội bấm nút thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kiểm toán nhà nước, chiều 26/11.

Quy định như thế nào về quyền truy cập cơ sở dữ liệu quốc gia và dữ liệu điện tử của đơn vị được kiểm toán, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kiểm toán là vấn đề được tranh luận suốt các phiên thảo luận sửa Luật Kiểm toán Nhà nước.

Quyền này, theo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội là cần thiết để phục vụ hoạt động kiểm toán và phù hợp với yêu cầu của thực tiễn.

Tuy nhiên, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cũng đồng ý với ý kiến đại biểu, việc truy cập, khai thác thông tin, trong đó có thông tin liên quan đến an ninh quốc gia, bí mật cá nhân đều phải được thực hiện theo quy trình chặt chẽ, đúng theo tinh thần Hiến pháp, Luật Bảo vệ bí mật nhà nước, Luật Giao dịch điện tử, Luật Công nghệ thông tin, Luật Căn cước công dân...

Vì vậy, dự thảo luật đã bổ sung cụm từ "việc truy cập phải tuân thủ quy định của pháp luật". Đồng thời, để bảo đảm tính chặt chẽ của quy định, tránh việc vận dụng tùy tiện, và bảo đảm tính hợp lý, khả thi, dự thảo bỏ quy định phải thống nhất về phạm vi truy cập, khai thác dữ liệu điện tử.

Khi thực hiện kiểm toán, được quyền truy cập, khai thác hoặc ủy quyền bằng văn bản theo quy định của pháp luật cho thành viên đoàn kiểm toán truy cập, khai thác trên hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia và dữ liệu điện tử của đơn vị được kiểm toán, của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kiểm toán để thu thập thông tin, tài liệu liên quan trực tiếp đến nội dung, phạm vi kiểm toán dưới sự giám sát về phạm vi truy cập, khai thác của đơn vị được kiểm toán và cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kiểm toán; việc truy cập dữ liệu phải tuân thủ quy định của pháp luật và chịu trách nhiệm bảo vệ bí mật, bảo mật, an toàn theo quy định của pháp luật.

Để chặt chẽ, dự thảo luật đã thể hiện theo hướng trưởng đoàn kiểm toán được ủy quyền truy cập cho thành viên đoàn kiểm toán nhưng việc ủy quyền phải bằng văn bản, phải theo quy định của pháp luật và vẫn phải chịu trách nhiệm về việc thực hiện công việc đã ủy quyền đó. Đồng thời, để xác định rõ phạm vi truy cập, tránh việc lạm quyền ảnh hưởng đến đơn vị được kiểm toán, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kiểm toán, dự thảo luật quy định chỉ được truy cập dữ liệu liên quan trực tiếp đến nội dung, phạm vi kiểm toán.

Ngoài nội dung trên, một trong những sửa đổi quan trọng khác là quy định các đối tượng có liên quan đến hoạt động kiểm toán.

Quy định này nhằm xác lập cơ sở pháp lý, tạo thuận lợi cho Kiểm toán nhà nước trong quá trình thực thi nhiệm vụ, đồng thời bổ sung các quy định nhằm bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kiểm toán.

Sau nhiều tranh luận về quy định này, dự thảo luật trình Quốc hội thông qua chốt lại: cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kiểm toán là cơ quan, tổ chức, cá nhân được xác định trong quá trình kiểm toán tại đơn vị được kiểm toán là có liên quan đến việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công của đơn vị được kiểm toán.

Lần sửa đổi này, luật cũng bổ sung quy định về quyền của đợn vị được kiểm toán.

Đó là, khiếu nại về hành vi của thành viên đoàn kiểm toán trong quá trình thực hiện kiểm toán khi có căn cứ cho rằng hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Khiếu nại về đánh giá, xác nhận, kết luận, kiến nghị kiểm toán trong báo cáo kiểm toán, thông báo kết quả kiểm toán khi có căn cứ cho rằng đánh giá, xác nhận, kết luận, kiến nghị kiểm toán đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Khởi kiện quyết định giải quyết khiếu nại trong hoạt động kiểm toán nhà nước theo quy định của Luật Tố tụng hành chính cũng là quyền của đơn vị được kiểm toán.