Lãi suất đi vay của các chính phủ đã tăng khá mạnh trong những tháng gần đây do lợi suất trái phiếu tăng...
Nguồn minh họa: Getty.
Tỷ lệ tiền trả lãi nợ công của các nước giàu so với sản lượng kinh tế đã tăng lên mức cao nhất kể từ ít nhất năm 2007, vượt cả chi tiêu cho quốc phòng và nhà ở - một báo cáo mới được công bố của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) cho biết.
Theo Báo cáo Nợ Toàn cầu (Global Debt Report), tiền lãi nợ công tính theo tỷ lệ trên tổng sản phẩm trong nước (GDP) của 38 quốc gia thành viên OECD tăng lên 3,3% vào năm 2024, vượt xa mức 2,4% vào năm 2021, đồng thời là mức cao nhất trong 17 năm. Trong khi đó, theo dữ liệu từ Ngân hàng Thế giới (WB), chi cho quốc phòng của nhóm nước này trong năm 2023 chỉ là 2,4% GDP.
Đối với Mỹ, tiền trả lãi cho nợ công trong năm ngoái tương đương 4,7% GDP. Tỷ lệ này của Anh là 2,9% và của Đức là 1%.
Lãi suất đi vay của các chính phủ đã tăng khá mạnh trong những tháng gần đây do lợi suất trái phiếu tăng. Nguyên nhân là vì giới đầu tư tin rằng lạm phát sẽ dai dẳng ở các nền kinh tế lớn và các chính phủ sẽ phải vay nợ nhiều hơn để tăng chi tiêu quốc phòng cũng như chi cho các chính sách kích thích kinh tế khác.
Diễn biến lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm của Mỹ (màu xanh đậm), Anh (hồng) và Đức (xanh nhạt) từ năm 2020 đến nay. Đơn vị: %.
OECD cảnh báo rằng sự kết hợp giữa lợi suất tăng và số nợ tăng có thể “hạn chế khả năng vay nợ trong tương lai, vào đúng lúc mà nhu cầu đầu tư lớn hơn bao giờ hết”. Báo cáo của tổ chức này cũng nhấn mạnh “triển vọng khó khăn” của thị trường nợ toàn cầu.
Nợ công của các nước thành viên OECD - một “câu lạc bộ” các quốc gia thu nhập cao trên thế giới - được dự báo sẽ lập kỷ lục mới ở mức 17 nghìn tỷ USD trong năm 2025, so với mức 16 nghìn tỷ USD vào năm 2024 và 14 nghìn tỷ USD vào năm 2023, báo cáo cho biết. Làn sóng phát hành nợ này đã làm dấy lên mối lo ngại về bền vững nợ ở những quốc gia như Anh, Pháp và thậm chí cả Mỹ.
Trao đổi với tờ báo Financial Times, ông Carmine De Noia, Giám đốc phụ trách mảng vấn đề tài chính và doanh nghiệp của OECD, nói rằng bản thân khối nợ lớn không phải là điều gì tiêu cực. Tuy nhiên, một phần lớn của số nợ vay trong 20 năm qua đã được chi cho việc phục hồi kinh tế sau khủng hoảng tài chính 2008 và đại dịch Covid-19. Bởi vậy, ở thời điểm hiện tại, “đang có những nhu cầu dịch chuyển từ phục hồi kinh tế sang đầu tư”, như chi tiêu cho cơ sở hạ tầng và các dự án khí hậu.
“Việc vay nợ phải mang lại tăng trưởng kinh tế” để các chính phủ có thể “bình ổn và tiến tới giảm tỷ lệ nợ so với GDP”, ông De Noia phát biểu. Tuy nhiên, bức tranh nợ công đã trở nên phức tạp hơn do lợi suất trái phiếu tăng - nguyên nhân khiến cho việc đảo những khoản nợ hiện tại trở nên đắt đỏ hơn.
Báo cáo nêu rõ rằng từ nay đến năm 2027, khoảng 45% nợ công của các nước OECD sẽ đáo hạn. “Đã có nhiều nợ được phát hành trong điều kiện thuận lợi”, ông De Noia nói và nhấn mạnh rằng những điều kiện thuận lợi đó giờ đã chuyển thành bất lợi.
Nguồn: OECD.
Ngoài điều kiện vay nợ trở nên đắt đỏ hơn, đối tượng nắm giữ nợ công cũng có sự thay đổi, theo báo cáo. Do các nhà hoạch định chính sách tiền tệ đảo ngược các chương trình mua trái phiếu khẩn cấp, lượng trái phiếu chính phủ do các ngân hàng trung ương nắm giữ đã giảm 3 nghìn tỷ USD so với mức đỉnh vào năm 2021, và được dự báo sẽ tiếp tục giảm thêm 1 nghìn tỷ USD nữa trong năm nay.
Điều này có nghĩa là các nhà đầu tư khu vực tư nhân - đối tượng mà ông De Noia đánh giá là “nhạy cảm hơn với giá cả” - sẽ bù vào khoảng trống đó. Sự nhạy cảm giá cả của họ đặt các chính phủ đi vay trước rủi ro biến động nhiều hơn và dễ bị ảnh hưởng hơn bởi “sự bất định địa chính trị và kinh tế vĩ mô gia tăng” - vị chuyên gia nói.
20 chủ nợ lớn nhất của Mỹ
Ray Dalio: Mỹ nên giảm thâm hụt ngân sách, nếu không sẽ có khủng hoảng nợ
Dự báo nợ công Mỹ trong thập kỷ tới
Đọc thêm
Chứng khoán Mỹ xanh rực vì Chủ tịch Fed mềm mỏng, giá dầu hoàn tất tuần tăng
Thị trường chứng khoán Mỹ tăng điểm mạnh trong phiên giao dịch ngày thứ Sáu (22/8), thiết lập đỉnh cao lịch sử mới, sau khi Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Jerome Powell phát tín hiệu có thể cắt giảm lãi suất vào tháng tới...
Nghịch lý bất động sản ở Nhật: Tokyo tăng nóng, nông thôn nhiều nhà bỏ không
Tại quận Shibuya của Tokyo, những tòa nhà chọc trời và chung cư cao cấp là hiện thân cho cơn sốt bất động sản đô thị của Nhật Bản, khi giá nhà ở khu vực này tăng chóng mặt trong những năm gần đây...
Ấn Độ tuyên bố vẫn tiếp tục mua dầu Nga
Ấn Độ cho biết sẽ vẫn tiếp tục nhập khẩu dầu của Nga, bất chấp thuế quan trừng phạt của Mỹ liên quan đến vấn đề này sắp có hiệu lực...
Boeing đàm phán hợp đồng khoảng 500 máy bay với Trung Quốc
Đơn hàng của Boeing được kỳ vọng sẽ là một trọng tâm của thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc trong bối cảnh hai bên vẫn đang tạm thời “đình chiến” thương mại để đàm phán thuế quan...
Mỹ ký thỏa thuận khung với EU, giảm thuế quan với ô tô, gỗ và con chip còn 15%
Ngày 21/8, Mỹ chính thức ký thỏa thuận thương mại khung với Liên minh châu Âu (EU). Trong tuyên bố chung dài 3 trang rưỡi, hai bên nêu rõ mức thuế 15% của Mỹ sẽ áp đặt với hầu hết hàng hóa nhập khẩu từ EU, bao gồm ô tô, chất bán dẫn và gỗ...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: