Ngày 9/5, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức lễ công bố báo cáo Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) và Chỉ số Xanh cấp tỉnh (PGI) năm 2023. Đây là năm thứ 19 VCCI xây dựng và công bố chỉ số PCI và năm thứ 2 công bố chỉ số PGI.

NHIỀU TỈNH HẠN CHẾ VỀ HẠ TẦNG, ĐỊA LÝ NHƯNG CHẤT LƯỢNG ĐIỀU HÀNH TOP ĐẦU

Báo cáo PCI-PGI 2023 được xây dựng từ thông tin phản hồi của 10.676 doanh nghiệp, trong đó có 9.127 doanh nghiệp tư nhân trong nước và 1.549 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FIE) đang hoạt động tại Việt Nam.

Kết quả công bố cho thấy, Quảng Ninh, Long An, Hải Phòng, Bắc Giang và Đồng Tháp là 5 địa phương đứng đầu bảng xếp hạng PCI 2023. Có vị trí cao nhất trong PGI 2023 là tỉnh Quảng Ninh, TP. Đà Nẵng, tỉnh Đồng Nai, Hưng Yên và TP. Hồ Chí Minh.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế VCCI, Giám đốc dự án Sáng kiến chỉ số xanh cấp tỉnh, chia sẻ trong bảng xếp hạng năm nay, Quảng Ninh là tỉnh lần thứ 7 đứng đầu trong bảng xếp hạng PCI 2023. Đây là con số kỷ lục trong 19 năm thực hiện khảo sát PCI của VCCI.

Điều này thể hiện tính bền vững và ổn định chất lượng điều hành của tỉnh Quảng Ninh theo đánh giá của doanh nghiệp. Dữ liệu điều tra PCI của tỉnh Quảng Ninh, ghi nhận nhiều chỉ số như chi phí thời gian, dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp luôn đứng đầu.

Long An cũng là tỉnh đáng được chúc mừng khi gần TP.HCM thuộc Đồng bằng sông Cửu Long lần đầu vươn lên vị trí thứ 2 trong bảng xếp hạng. Theo ông Tuấn, Long An là địa phương rất “lặng lẽ”, song qua điều tra những năm gần đây cho thấy các nhà đầu tư đánh giá cao môi trường kinh doanh của tỉnh này.

Tương tự, kết quả công bố cho rằng Đồng Tháp là một “hiện tượng” của các địa phương trong nhiều năm qua. Tỉnh Đồng Tháp có thành tích 16 năm nằm trong top 5. Các doanh nghiệp ở Đồng Tháp chưa lớn nhưng thấy mức độ hài lòng, sức đánh giá cao của các doanh nghiệp khi làm ăn tại đây. Mặc dù Đồng Tháp có vị trí địa lý không thuận lợi, chưa thực sự phát triển về đường xá, hạ tầng nhưng chất lượng vận hành của các sở ngành, chính quyền địa phương trong top đầu các tỉnh, thành phố.

Đặc biệt có 2 địa phương lần đầu lọt vào top 10 PCI là Hậu Giang và Phú Thọ. Những năm gần đây Hậu Giang có sự chuyển biến khá mạnh mẽ, còn Phú Thọ là tỉnh miền núi trung du miền núi phía Bắc năm nay cũng có sự khởi sắc lớn.

Trong top 30 tỉnh, thành phố có thể nhận thấy một số tỉnh, thành phố có hạ tầng chưa tốt nhưng sự điều hành và vận hành của bộ máy chính quyền chính là lá phiếu của doanh nghiệp khi đánh giá về môi trường kinh doanh, là tình cảm của doanh nghiệp dành bộ máy chính quyền tỉnh.

Nói về khu vực, khu vực đồng bằng sông Hồng như: Quảng Ninh, Hải Phòng, Hưng Yên, Vĩnh Phúc, Hải Dương, Ninh Bình và Hà Nội đều nằm trong top 30.

Vùng trung du miền núi phía Bắc, có thể thấy trước đây chỉ có Bắc Giang thì năm nay có Phú Thọ, Lạng Sơn cũng đã có sự thay đổi thú vị trong vài năm gần đây. Thái Nguyên, Lào Cai cũng nằm trong nhóm này.

Vùng Bắc Trung Bộ như Thừa Thiên Huế cũng có sự chuyển biến tích cực. Vùng Tây Nguyên, điển hình là tỉnh Đắc Nông những năm đầu tiên luôn đứng cuối nhưng đến nay đã có bước chuyển tích cực và là tỉnh duy nhất khu vực nằm trong top 30.

Các trung tâm thu hút đầu tư nước ngoài như Bình Dương, Đồng Nai dưới con mắt của doanh nghiệp tư nhân trong nước thì chưa nằm trong top 30.

Còn khu vực đồng bằng sông Cửu Long năm nay có sự khởi sắc, có tới 4 tỉnh thuộc khu vực này nằm trong top 10 tỉnh thành có chất lượng điều hành tốt nhất là Long An, Đồng Tháp, Bến Tre, Hậu Giang. Ngoài ra Cần Thơ, Trà Vinh, Tiền Giang cũng nằm trong top 30.

CHẤT LƯỢNG ĐIỀU HÀNH TIẾP TỤC CẢI THIỆN

Từ dữ liệu PCI năm 2023, ông Tuấn cho biết có thể dễ dàng nhận thấy xu hướng cải cách môi trường kinh doanh ở các tỉnh thành Việt Nam. Đó là tỉnh trung vị (tỉnh nằm giữa kết quả PCI) tăng, đạt 66,66 điểm năm 2023, tăng gần 1,44 điểm so với năm 2022. Điều này cho thấy chất lượng điều hành kinh tế cấp tỉnh tiếp tục xu hướng cải thiện theo thời gian.

Đáng lưu ý, tỉnh thấp nhất về kết quả PCI của 63 tỉnh thành phố năm 2023 lần đầu tiên sau 19 năm vượt điểm số 60/100. “Rõ ràng tốc độ cải thiện môi trường kinh doanh của Việt Nam đang thay đổi rất tích cực và diễn ra ở tất cả các tỉnh, thành phố của Việt Nam”, ông Tuấn nhấn mạnh.

Ngược lại, những địa phương đứng đầu những năm gần đây điểm số đang có xu hướng chững lại, điểm số giảm. Như Quảng Ninh – lần thứ 7 đứng đầu trong bảng xếp hạng nhưng so với chính mình lại giảm 1,7 điểm so với năm 2022.

Phát biểu tại lễ công bố, ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch VCCI cho rằng kết quả khảo sát phản ánh trong báo cáo đã cho thấy cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đánh giá cao những nỗ lực tích cực của chính quyền các tỉnh thành phố trong nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh so với trước đây.

Cụ thể, chất lượng điều hành kinh tế cấp tỉnh tiếp tục xu hướng cải thiện theo thời gian. Nhiều tỉnh tiếp tục duy trì và có sáng kiến mới trong cải thiện môi trường kinh doanh. Đáng chú ý, các tỉnh nhóm cuối đang vươn lên mạnh mẽ nhờ tận dụng tốt “lợi thế của người đi sau” khi tích cực học hỏi, áp dụng những bài học thành công từ nhóm tỉnh có chất lượng điều hành cao hơn.

Bên cạnh đó, công tác hỗ trợ doanh nghiệp có chuyển biến tích cực. Hầu hết các chỉ tiêu đánh giá về công tác triển khai các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp của năm 2023 đều có sự cải thiện so với năm 2022.

Chi phí không chính thức tiếp tục chiều hướng giảm. Tỷ lệ doanh nghiệp cho biết phải chi trả chi phí không chính thức năm 2023 là 33,3%, giảm mạnh từ mức 66% của các năm 2015-2016 và mức kỷ lục 70% vào năm 2006 khi chỉ tiêu này lần đầu tiên được đưa vào khảo sát.

Ngoài ra, thủ tục gia nhập thị trường thuận lợi hơn, ghi nhận những chuyển biến tích cực trong việc giải quyết thủ tục hành chính trong đăng ký doanh nghiệp.

Cải cách thủ tục hành chính cũng đạt nhiều kết quả tích cực, đặc biệt khoảng 77% doanh nghiệp cho biết việc thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến giúp tiết giảm nhiều thời gian và chi phí hơn cho doanh nghiệp so với các phương thức truyền thống. Điều này cho thấy những nỗ lực chuyển đổi số của các địa phương đã mang lại kết quả tích cực.

Tuy nhiên, Chủ tịch VCCI cũng thẳng thắn chỉ rõ, báo cáo PCI và PGI 2023 cho thấy môi trường kinh doanh của Việt Nam cũng có một số điểm cần quan tâm. Từ phản ánh của doanh nghiệp, có thể thấy trở ngại trong tiếp cận đất đai có dấu hiệu gia tăng, môi trường kinh doanh chưa thực sự bình đẳng với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, tính năng động, tiên phong của cán bộ chính quyền địa phương có dấu hiệu chững lại.

Mặt khác, các doanh nghiệp cũng đang gặp phải nhiều khó khăn trong hoạt động. Những khó khăn chủ yếu bao gồm tiếp cận tín dụng, tìm kiếm khách hàng, biến động thị trường, biến động chính sách, pháp luật, tác động tiêu cực của thiên tai, biến đổi khí hậu.

“Song với kết quả trên, tôi tin tưởng mạnh mẽ chính quyền các tỉnh, thành phố sẽ tiếp tục đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp và nỗ lực nhiều hơn nữa để tạo môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, an toàn, bình đẳng cho doanh nhân, doanh nghiệp phát triển và cống hiến như Nghị quyết số 41-NQ/TW ngày 10/10/2023 của Bộ Chính trị đã đề ra”, ông Công nhấn mạnh.