Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) gia nhập danh sách ngày càng dài các tổ chức dự báo cho rằng Nga có thể mất khả năng thực hiện các nghĩa vụ nợ khi nền kinh tế của nước này rơi vào một cuộc suy thoái sâu do ảnh hưởng của các biện pháp trừng phạt liên quan đến việc Nga tấn công Ukraine.

Một vụ vỡ nợ cấp quốc gia của Nga không còn là “sự kiện không thể xảy ra” nữa – hãng tin Bloomberg dẫn lời Giám đốc điều hành IMF, bà Kristalina Georgieva, phát biểu trước báo giới ngày 10/3.

“Không phải là vì Nga không có tiền, mà là Nga không thể dùng số tiền mà họ có”, bà Georgieva nhấn mạnh, nói thêm rằng các biện pháp trừng phạt chưa từng có tiền lệ mà phương Tây nhằm vào Nga sẽ khiến Moscow khó chuyển đổi tài sản dự trữ tại IMF – tức quyền rút vốn đặc biệt (SDR) – thành tiền.

Cách đây ít hôm, tổ chức đánh giá tín nhiệm Fitch Ratings nói rằng một vụ vỡ nợ trái phiếu Nga “sắp xảy ra” như một hệ quả của các biện pháp trừng phạt mà nước này phải hứng chịu kể từ khi tấn công quốc gia láng giềng. Giáo dịch các hợp đồng hoán đổi rủi ro vỡ nợ (CDS) đối với trái phiếu Nga đã tăng vọt trong thời gian gần đây và phản ánh khả năng 71% xảy ra một vụ vỡ nợ của Nga trong vòng 1 năm và 81% trong vòng 5 năm.

Nhà đầu tư và các nhà giao dịch đang chờ xem liệu thị trường CDS có ổn định trở lại nếu Nga thanh toán các khoản nợ nước ngoài bằng đồng Rúp sau khi Tổng thống Vladimir Putin vào cuối tuần trước ký một sắc lệnh cho phép Chính phủ và các công ty Nga làm như vậy.

Nga có 117 triệu USD tiền lãi trái phiếu phát hành bằng đồng USD đến hạn phải thanh toán vào ngày 16/3 tới. Việc hoán đổi rủi ro vỡ nợ có thể sẽ được thực hiện nếu Nga trả số nợ này bằng đồng nội tệ.

Hiện còn quá sớm để đánh giá về thiệt hại mà chiến dịch quân sự của Nga gây ra cho Ukraine cũng như chi phí để tái thiết nước này sau cuộc chiến. IMF cần chờ cho tới khi chiến sự kết thúc để đưa ra đánh giá, nhưng chắc chắn thiệt hại sẽ lớn – bà Georgieva nói.

Phát biểu ngày 10/3, ông Oleg Ustenko – trưởng cố vấn kinh tế của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy – nói rằng cuộc tấn công của Nga đã khiến 100 tỷ USD tài sản và cơ sở hạ tầng của Ukraine bị mất mát hoặc phá huỷ.

Trước đó, vào hôm 9/3, IMF công bố một gói hỗ trợ tài chính khẩn cấp 1,4 tỷ USD cho Ukraine. Bà Georgieva nói rằng gói hỗ trợ này sẽ được sử dụng để giúp Chính phủ Ukraine trả lương, thanh toán lương hưu và trang trải các dịch vụ cơ bản khác.

Vị Tổng giám đốc IMF cũng nhận định kinh tế Nga đang rơi vào một “cuộc suy thoái sâu”, khi sự mất giá nghiêm trọng của đồng Rúp đẩy lạm phát tăng vọt và xói mòn sức mua của người dân Nga. Bà nói các nước thành viên IMF rất lo ngại về xung đột vũ trang Nga-Ukraine, nhưng hiện ban lãnh đạo của định chế này chưa bàn đến việc xoá bỏ địa vị thành viên của Nga. Theo bà, Nga chỉ bị loại khỏi IMF nếu vi phạm các nghĩa vụ quy định trong các điều khoản thoả thuận của IMF, mà cho tới thời điểm hiện tại, Nga vẫn hoàn thành đầy đủ các nghĩa vụ đó.

Bà Georgieva cũng nói rằng IMF có thể cắt giảm dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm 2022 khi cập nhật báo cáo Triển vọng Kinh tế Thế giới (World Economic Outlook) trước khi diễn ra cuộc họp mùa xuân thường niên tới đây. Tháng 1 năm nay, IMF đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu cả năm còn 4,4%, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 bước sang năm thứ ba, cho rằng triển vọng kinh tế Mỹ và Trung Quốc suy yếu trong khi lạm phát leo thang.

Xung đột vũ trang Nga-Ukraine có ảnh hưởng lan rộng toàn cầu, bao gồm thông qua đẩy giá hàng hoá cơ bản như lúa mỳ, ngô, kim loại và phân bón lên cao hơn, đồng thời tác động bất lợi đến thu nhập thực tế thông qua lạm phát – bà Georgieva phát biểu. Điều này đặc biệt đáng lo ngại đối với những gia đình đang sống trong cảnh nghèo, vì chi phí cho thực phẩm và năng lượng chiếm một tỷ trọng cao hơn trong thu nhập của họ.

Sức ép từ giá dầu và khí đốt tăng có thể sẽ khiến cho các điều kiện tài chính trở nên thắt chặt nhanh hơn và nhiều hơn so với dự báo, và tình hình như vậy sẽ gây ra nhiều thách thức thực sự đối với các thị trường mới nổi – Tổng giám đốc IMF nhận định.