Tới dự và cắt băng khánh thành siêu công trình thủy lợi Cái Lớn – Cái bé, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định: Đây là công trình "ý Đảng, lòng Dân", một công trình trí tuệ của người Việt Nam chúng ta, trong điều kiện hết sức khó khăn chúng ta đã phấn đấu vươn lên cho mục tiêu phát triển nhanh và bền vững.

Chiều 5/3/2022, tại xã Bình An, huyện Châu Thành, tỉnh Kiên Giang, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khánh thành và đưa vào sử dụng hệ thống thủy lợi Cái Lớn - Cái Bé. 

SIÊU CÔNG TRÌNH THỦY LỢI

Hệ thống thủy lợi Cái Lớn – Cái Bé là công trình cống thủy lợi lớn nhất Việt Nam, kết hợp với tuyến đê biển phía Tây sẽ tạo thành cụm công trình chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, nước biển dâng, phòng chống thiên tai, giảm ngập úng.

Dự án có tổng vốn đầu tư trên 3.300 tỷ đồng, do Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 10 (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) làm chủ đầu tư, bao gồm các công trình chính: cống Cái Lớn; cống Cái Bé; cống Xẻo Rô; Đê nối cống Cái Lớn, cống Cái Bé với Quốc lộ 61; 8 cống hở dọc tuyến đê biển An Biên - An Minh; Hệ thống quan trắc, giám sát tự động. Hợp phần mô hình sinh kế và các hoạt động phi công trình trên địa bàn tỉnh Kiên Giang, Hậu Giang.

Ông Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, Hệ thống thủy lợi Cái Lớn - Cái Bé sẽ đảm nhiệm nhiều nhiệm vụ quan trọng.

Trước hết là kiểm soát nguồn nước (mặn, lợ, ngọt), tạo điều kiện sản xuất ổn định, bền vững đối với các mô hình sản xuất theo hệ sinh thái (ngọt, mặn - lợ, ngọt - lợ luân phiên) cho vùng hưởng lợi tại Đồng bằng sông Cửu Long với diện tích tự nhiên 384.120 ha, trong đó đất sản xuất nông nghiệp, thủy sản trên 346.200 ha ở các tỉnh Kiên Giang, Hậu Giang, Cà Mau, Bạc Liêu.

Thứ hai, kết hợp tuyến đê biển Tây tạo thành cụm công trình chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, nước biển dâng, phòng, chống thiên tai, giảm ngập úng khi mặt đất hạ thấp (do lún sụt đất); giảm thiệt hại do thiên tai (hạn, mặn) vào mùa khô cho các mô hình sản xuất trong vùng.

Thứ ba, góp phần cấp nước ngọt trong mùa mưa cho vùng sản xuất mặn, ngọt huyện An Minh, An Biên với những năm mưa ít; và tiêu thoát cho vùng hưởng lợi của dự án trong điều kiện biến đổi khí hậu, nước biển dâng.

Dự án Hệ thống thủy lợi Cái Lớn - Cái Bé hình thành là kết quả quá trình hàng chục năm nghiên cứu của nhiều cơ quan, chuyên gia, nhà khoa học từ các đề tài nghiên cứu cấp nhà nước, cấp Bộ, các đồ án quy hoạch đến các nghiên cứu, tư vấn về dự án.

"Đây là dự án rất lớn, kỹ thuật đặc biệt phức tạp, vùng hưởng lợi và tác động rộng lớn. Vì vậy, quá trình chuẩn bị đầu tư, chuẩn bị kỹ thuật đã thực hiện rất kỹ lưỡng, đảm bảo chặt chẽ, khoa học, tuân thủ quy định của pháp luật hiện hành về quản lý đầu tư xây dựng”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh.

TẦM NHÌN DÀI HẠN CHO THỦY LỢI ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG

Theo lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, là công trình lớn, có tính chất kỹ thuật đặc biệt phức tạp, nhưng toàn bộ công tác từ thiết kế, thi công, quản lý Dự án Hệ thống thủy lợi Cái Lớn – Cái Bé đều do người Việt Nam thực hiện.

Quá trình thực hiện có biến động lớn về giá vật tư nhưng tổng mức đầu tư không tăng, đặc biệt đã tối ưu thiết kế và tiết kiệm qua đấu thầu được trên 400 tỷ đồng để đầu tư xây dựng cống Xẻo Rô và 8 cống trên tuyến đê An Minh - An Biên.

"Dự án này đã thể hiện được sự thay đổi trong tư duy và nhận thức đối với công tác thủy lợi khu vực ven biển đồng bằng sông Cửu Long, đó là từ tư duy “ngăn mặn” sang “kiểm soát nguồn nước”. Từ đó, thực hiện tư duy “Thuận thiên” đối với nông nghiệp là “Thích ứng có sự kiểm soát”, trong đó có vai trò đặc biệt quan trọng của các công trình thủy lợi", Bộ trưởng Lê Minh Hoan nói. 

Chúng ta đã thay đổi tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang tư duy phát triển kinh tế nông nghiệp. Đồng bằng sông Cửu Long là vùng đất đặc thù, có nhiều tiềm năng khác biệt, cơ hội, lợi thế cạnh tranh.

Phát biểu tại lễ khánh thành ,Thủ tướng Phạm Minh Chính, cho biết đồng bằng sông Cửu Long chiếm 12% diện tích canh tác của cả nước, với dân số gần 20 triệu người, trong suốt thời gian qua chúng ta đã khai thác các tiềm năng lợi thế để có được những kết quả nhất định.

Đồng bằng sông Cửu Long đóng góp 50% sản lượng lúa của cả nước, 65% sản lượng nuôi trồng thủy sản, 70% các loại trái cây của cả nước, 95% lượng gạo xuất khẩu và 60% sản lượng cá xuất khẩu của cả nước.

Tuy nhiên, tiềm năng thì lớn nhưng thách thức cũng không nhỏ, đây là khu vực chịu tác động lớn nhất của biến đổi khí hậu, trong đó vừa sạt lở, xâm nhập mặn, sụt lún, thay đổi dòng chảy của dòng sông Mê Kông do tác động của biến đổi khí hậu.

Khẳng định, sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với Đồng bằng sông Cửu Long là rất lớn, Thủ tướng nhấn mạnh: “Chúng ta cần có tư duy đột phá, tầm nhìn chiến lược để phát triển Đồng bằng sông Cửu Long, Chính phủ đã phê duyệt Nghị quyết 120, chủ động thích ứng và kiểm soát để "thuận thiên".

"Chính phủ rất trăn trở và nghiên cứu tham khảo các nhà khoa học, kinh nghiệm các nhà quản lý... để phê duyệt phát triển Đồng bằng sông Cửu Long", Thủ tướng chia sẻ, đồng thời cho rằng, phải tháo gỡ bằng được những nút thắt tại Đồng bằng sông Cửu Long, nhất là nút thắt về hạ tầng, trong đó có hạ tầng về giao thông, hạ tầng về xã hội, y tế giáo dục, hạ tầng chống biến đổi khí hậu, hạ tầng về năng lượng, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, liên kết, kết nối vùng.

Thủ tướng nhấn mạnh thêm, chúng ta đã có công trình rồi thì phải khai thác vận hành sao cho thật hiệu quả. Hệ thống thủy lợi Cái Lớn - Cái Bé không chỉ là công trình thủy lợi đơn thuần mà còn cần phải tạo thêm sinh kế cho người dân khu vực này bằng việc phát triển các ngành nghề khác, như phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn.