Việt Nam đang tụt hạng trên bảng xếp hạng về khoảng cách giới do yếu tố vị thế chính trị của phụ nữ giảm xuống.

Tại phiên họp toàn thể ngày 7/8, Uỷ ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội đã thẩm tra sơ bộ báo cáo bổ sung việc thực hiện mục tiêu quốc gia về bình đẳng giới năm 2018 và 6 tháng đầu năm 2019 của Chính phủ.

Theo báo cáo của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội thì tình hình thực hiện các mục tiêu quốc gia về bình đẳng giới, có 8 chỉ tiêu thống kê được đến thời điểm tháng 6/2019 đã tiệm cận đạt, đạt và vượt so với yêu cầu của Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2011 - 2020.

Cụ thể, tỷ lệ tạo việc làm mới cho lao động nữ vẫn đạt ở mức 48%, tỷ lệ biết chữ của nữ trong độ tuổi từ 15 -60 là 97,37%, tỷ lệ dân tộc thiểu số biết chữ là 92,75% (vượt 2,75%). Cơ bản 100% hệ thống thông tin cơ sở tại các xã/phường/thị trấn đều dành thời lượng phát sóng cho các nội dung liên quan đến bình đẳng giới, 100% đài phát thanh và đài truyền hình ở trung ương và địa phương có chuyên mục, chuyên đề nâng cao nhận thức về bình đẳng giới.

Tuy nhiên, đối với chỉ tiêu tỷ lệ bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ có lãnh đạo chủ chốt là nữ chỉ đạt 47%, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Nguyễn Thị Hà cho biết, chỉ tiêu này chưa đạt nhưng có tiến bộ mới.

Tính đến tháng 4/2019, có 14/128 nữ phó bí thư, 8/63 chủ tịch hội đồng nhân dân cấp tỉnh, 31 nữ phó chủ tịch hội đồng nhân dân cấp tỉnh; 18 nữ phó chủ tịch uỷ ban nhân dân cấp tỉnh, có 7/63 nữ bí thư tỉnh uỷ.

Phần thảo luận, đại biểu Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình) cho rằng những tồn tại về bình đẳng giới trong lĩnh vực chính trị là chưa có giải pháp nào hiệu lực, hiệu quả như việc bảo đảm cơ cấu nữ trong tỉnh ủy viên, bộ máy lãnh đạo của các bộ, sở ngành. Do đó, vị này đề nghị có chỉ tiêu về giới trong bổ nhiệm cán bộ, hàng năm hoặc nhiệm kỳ các địa phương, bộ ngành phải có tổng kết thực hiện bình đẳng giới; làm tốt công tác tư vấn cho phụ nữ định hướng vươn lên.

Ông Phương cũng nhận xét, bất bình đẳng giới chưa cải thiện ngay trong tư tưởng khi tình trạng phân biệt vẫn diễn ra hàng ngày trên các lĩnh vực mà các động thái can thiệp đều chỉ ở mức hô hào, hình thức. Như chuyện phá thai, sàng lọc giới tính thai nhi cả xã hội nói mãi mà việc đó vẫn diễn ra hàng ngày, không có dấu hiệu chuyển biến.

Nhấn mạnh việc năm nào các cơ quan cũng xem xét báo cáo về việc thực hiện chỉ tiêu tỷ lệ cán bộ nữ nhưng hầu hết các cơ quan, đơn vị đều không đạt, cũng vẫn không ai bị phê bình, kiểm điểm, kỷ luật, đại biểu Phương kiến nghị hàng năm phải có tổng kết tới từng bộ, ngành, sở, tỉnh thành xem đơn vị nào làm tốt, đơn vị nào không đạt để khen thưởng, kỷ luật xác đáng.

Tán thành ý kiến trên, đại biểu Phạm Thị Thu Trang (Quảng Ngãi) cho rằng, con số các nữ công chức từ phó giám đốc sở trở lên trên cả nước mới ở mức hơn 2.000, là quá thấp. Ngay trong Quốc hội khóa này cũng có 3 đoàn đại biểu của các tỉnh thành không có nữ, rõ ràng không đạt chỉ tiêu về tỷ lệ cơ cấu nữ mà địa phương cũng không bị "bêu tên", phê bình.

Bà Trang  cho rằng, chuẩn bị cho đại hội Đảng, bầu cử hội đồng nhân dân các cấp, bầu cử Quốc hội khóa tới, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Nội vụ nên phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương để thực hiện các cuộc kiểm tra vì nếu để công việc chuẩn bị xong xuôi rồi mới tiến hành rà soát thì chuyện sắp xếp cán bộ cũng hoàn thành, khó có thể thay đổi.

Phó chủ nhiệm Uỷ ban Về các vấn đề xã hội Bùi Sỹ Lợi nhấn mạnh, bất bình đẳng giới là vấn đề trầm kha tồn tại đã nhiều năm. Kết quả, đánh giá về khoảng cách giới trên bảng xếp hạng toàn cầu, Việt Nam liên tục tụt hạng những năm qua. Năm 2018, Việt Nam tụt xuống vị trí thứ 77 trong khi 1 năm trước đó vẫn nằm trong top 60 quốc gia phía trên bảng xếp hạng. Mà việc tụt hạng này chủ yếu do yếu tố vị thế về mặt chính trị của phụ nữ Việt Nam bị giảm xuống.

Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, Ủy ban sẽ tiếp tục hoàn thiện báo cáo trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội và đề xuất đưa nội dung báo cáo bình đẳng giới được trình bày và thảo luận tại Kỳ họp tới của Quốc hội.