Kinh tế Châu Âu bắt đầu "ngầm đòn" khủng hoảng Biển Đỏ
Ngọc Trang
29/01/2024, 11:31
Nếu cước vận tải biển ngày càng tăng và kéo dài, châu Âu sẽ lại hứng chịu áp lực lạm phát. Điều này có thể khiến các ngân hàng trung ương hoãn kế hoạch hạ lãi suất...
Gián đoạn chuỗi cung ứng do cuộc khủng hoảng ở Trung Đông đang bắt đầu tác động tới nền kinh tế châu Âu. Doanh nghiệp châu Âu đang phải chờ lâu hơn để nhận được linh kiện nhập khẩu từ châu Á, do bị ảnh hưởng bởi các cuộc tấn công nhằm vào tàu thương mại của lực lượng Houthi trên Biển Đỏ.
Các cuộc tấn công này buộc các công ty vận tải biển phải chuyển hướng sang các tuyến hàng hải an toàn hơn vòng qua Mũi Hảo Vọng (châu Phi). Nhưng điều này khiến thời gian vận chuyển lâu hơn và tốn kém hơn.
ÁP LỰC LẠM PHÁT TRỞ LẠI
Theo tờ báo Wall Street Journal, nếu cước vận tải biển ngày càng tăng và kéo dài, châu Âu sẽ lại hứng chịu áp lực lạm phát. Điều này có thể khiến các ngân hàng trung ương hoãn kế hoạch hạ lãi suất.
Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) của công ty nghiên cứu S&P Global công bố tuần trước cho thấy thời gian chờ vận chuyển của các nhà sản xuất và nhà cung cấp dịch vụ châu Âu đã lần đầu tiên tăng lên trong vòng 1 năm qua.
Dù một số công ty có hoạt động sản xuất ở châu Âu như Tesla và Volvo đã thông báo việc sản xuất bị ảnh hưởng do sự gián đoạn trên, khảo sát này là bằng chứng đầu tiên cho thấy tác động hàng loạt của cuộc khủng hoảng tới doanh nghiệp châu Âu.
Trước đó, năm 2020, gián đoạn chuỗi cung ứng do đại dịch Covid-19 cũng khiến thời gian vận chuyển hàng hóa kéo dài, góp phần khiến lạm phát tăng vọt trên toàn cầu từ giữa năm 2021. Các nhà kinh tế và quan chức ngân hàng trung ương tại nhiều quốc gia giờ đây cũng lo ngại rằng những gián đoạn chuỗi cung ứng hiện tại có thể gây ra tác động tương tự tới giá cả hàng hóa, dịch vụ ở châu Âu, dù mức độ nhẹ hơn so với thời đại dịch.
Với Mỹ, các nhà kinh tế nhận định cuộc khủng hoảng Biển Đỏ không tác động nhiều tới nền kinh tế lớn nhất thế giới. Hoạt động thương mại của Mỹ không phụ thuộc vào các tuyến hàng hải qua kênh đào Suez như châu Âu và có nhiều tuyến thay thế để nhập khẩu hàng hóa từ châu Á.
Dữ liệu từ khảo sát PMI của S&P Global cho thấy chỉ số về thời gian chờ cung ứng hàng hóa của doanh nghiệp thuộc khu vực đồng tiền chung châu Âu (eurozone) đã giảm từ 53,2 điểm vào tháng 12/2023 xuống còn 48,6 điểm trong tháng 1. Điểm dưới 50 cho thấy thời gian chờ đang kéo dài hơn. Anh thậm chí chịu tác động nặng nề hơn khi chỉ số này giảm từ 51,3 điểm xuống còn 43,1 điểm trong cùng giai đoạn.
“Thời gian chờ cung ứng tăng lên khi các tàu hàng phải đổi hướng đi qua Mũi Hảo Vọng. Thời gian chờ lâu hơn khiến chi phí sản xuất tăng lên trong bối cảnh áp lực giá cả vẫn đang neo cao”, ông Chris Williamson, nhà kinh tế tại công ty nghiên cứu và phân tích dữ liệu S&P Global Market Intelligence, cho biết.
Trong tháng 1, lần đầu tiên trong vòng một năm qua, các nhà sản xuất tại Mỹ cũng ghi nhận thời gian chờ linh kiện nhập khẩu tăng lên. Tuy nhiên, S&P Global cho rằng nguyên nhân của sự chậm trễ này một phần là do hoạt động vận tải bằng đường bộ bị gián đoạn do bão tuyết.
Các chuyên gia cho rằng những gián đoạn chuỗi cung ứng hiện tại không quá nghiêm trọng như tình trạng gián đoạn trên quy mô toàn cầu vào năm 2020 và 2021. Do đó, tác động kinh tế có thể sẽ ít hơn. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là tình trạng này xảy ra giữa thời điểm quan trọng với hoạt động vận tải toàn cầu trong năm, khi các nhà máy ở Trung Quốc thường gấp rút giao hàng cho khách hàng ở nước ngoài để nghỉ Tết.
“Khoảng 2-3 tuần trước Tết Âm lịch luôn là mua cao điểm vận tải biển. Các nhà máy ở Trung Quốc sẽ đóng cửa trong khoảng 1-4 tuần vào dịp Tết, do đó, các doanh nghiệp nước ngoài thường muốn mua tất cả mọi thứ họ cần trước thời điểm đó”, ông Ryan Petersen, giám đốc công ty logistics toàn cầu Flexport, cho biết.
NĂM 2020 SẼ LẶP LẠI?
Chi phí vận tải biển cũng tăng đáng kể từ các cuộc tấn công của phiến quân Houthi bắt đầu vào cuối năm 2023. Theo chỉ số vận tải biển Freightos Baltic Index (FBX), giá cước vận tải bình quân trên tàu container trên toàn cầu đã tăng gấp hơn 2 lần trong giai đoạn từ ngày 22/12/2023 đến 19/1/2024. Trên một số tuyến nối Trung Quốc với châu Âu, giá cước thậm chí tăng mạnh hơn. FBX là một thước đo toàn cầu được dùng để đo giá cước vận tải hàng hóa trên tàu chở hàng và tàu rời và tàu chở hàng container.
Giới chuyên gia nhận định nếu cước vận tải biển tiếp tục neo cao, giá cả nhiều loại hàng tiêu dùng có thể cũng sẽ tăng lên. Các nhà kinh tế tại ngân hàng JPMorgan của Mỹ ước tính giá hàng hóa toàn cầu có thể tăng 0,7% và điều này khiến lạm phát lõi toàn cầu (không tính giá năng lượng và thực phẩm) tăng thêm khoảng 0,3 điểm phần trăm.
Khoảng 40% hoạt động thương mại của châu lục này với châu Á được thực hiện qua tuyến hàng hải bị gián đoạn - Ảnh: Getty Images
Lạm phát lõi là thước đo được nhiều ngân hàng trung ương trên thế giới theo dõi trước khi đi đến quyết định hạ lãi suất sau hai năm tăng liên tục. Dù vậy, tình trạng của năm 2020-2021 được dự báo sẽ không lặp lại.
“Thời gian tới, người tiêu dùng sẽ chứng kiến giá cả tăng lên, nhưng tôi cho rằng sẽ không xảy ra tình trạng như năm 2020”, bà Ann Marie Jonkman, giám đốc cấp cao phụ trách chiến lược công nghiệp toàn cầu tại công ty quản lý chuỗi cung ứng Blue Yonder (Mỹ), nhận định.
Các doanh nghiệp châu Âu chịu tác động từ khủng hoảng Biển Đỏ sớm hơn so với Mỹ do khoảng 40% hoạt động thương mại của châu lục này với châu Á được thực hiện qua tuyến hàng hải bị gián đoạn. Tuy nhiên, việc các tàu hàng đi vòng qua Mũi Hảo Vọng sẽ làm giảm công suất vận tải toàn cầu và điều này cũng sẽ tác động tới doanh nghiệp Mỹ.
Tình hình càng thêm phức tạp khi lưu lượng tàu qua kênh đào Panama – một trung tâm hàng hải quan trọng khác với thương mại toàn cầu – cũng giảm do hạn hán nghiêm trọng ở Trung Mỹ.
Theo ông Petersen của công ty Flexport, điều này đồng nghĩa lưu lượng tàu chở hàng giữa Ấn Độ và Bờ Đông Mỹ đi vòng qua Mũi Hảo Vọng cũng sẽ tăng lên, bởi các tuyến qua cả kênh đào Panama và Suez đều bị hạn chế.
“Đây là hiệu ứng dây chuyền. Các doanh nghiệp ở Bờ Đông Mỹ nhập khẩu hàng từ Ấn Độ sẽ bị ảnh hưởng”, ông nói.
Khủng hoảng Biển Đỏ: Doanh nghiệp Trung Quốc lên “kế hoạch B”
Giá cước vận tải hàng không tăng mạnh vì khủng hoảng ở Biển Đỏ
Boeing đàm phán hợp đồng khoảng 500 máy bay với Trung Quốc
Đơn hàng của Boeing được kỳ vọng sẽ là một trọng tâm của thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc trong bối cảnh hai bên vẫn đang tạm thời “đình chiến” thương mại để đàm phán thuế quan...
Mỹ ký thỏa thuận khung với EU, giảm thuế quan với ô tô, gỗ và con chip còn 15%
Ngày 21/8, Mỹ chính thức ký thỏa thuận thương mại khung với Liên minh châu Âu (EU). Trong tuyên bố chung dài 3 trang rưỡi, hai bên nêu rõ mức thuế 15% của Mỹ sẽ áp đặt với hầu hết hàng hóa nhập khẩu từ EU, bao gồm ô tô, chất bán dẫn và gỗ...
Tổng thống Trump đầu tư mạnh vào trái phiếu
Danh sách các giao dịch mà ông Trump mới công bố cho thấy trong năm nay, ông đã mua vào trái phiếu phát hành bởi nhiều tổ chức...
4 nội dung nhà đầu tư mong đợi trong bài phát biểu của ông Powell ở Jackson Hole
Vào ngày thứ Sáu (22/8), Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell dự kiến sẽ có bài phát biểu quan trọng cuối cùng trong nhiệm kỳ của ông tại hội nghị thường niên của ngân hàng trung ương này, vào một trong những thời điểm khó khăn nhất trong lịch sử của Fed...
Giá vàng “nín thở” đợi phát biểu của Chủ tịch Fed, SPDR Gold Trust tiếp tục xả hàng
Một số nhà phân tích cho rằng ngay cả khi Fed có hạ lãi suất vào tháng 9, giá vàng cũng sẽ không tăng thêm được nhiều...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: