Ấn Độ, quốc gia xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, đang cân nhắc cấm xuất khẩu đối với hầu hết các loại gạo. Động thái này có thể đẩy giá gạo thế giới - vốn đang ở mức cao do hiện tượng thời tiết El Nino gây khô hạn và nắng nóng đã trở lại - tăng thêm nữa.

Theo nguồn tin của Bloomberg, Chính phủ Ấn Độ đang thảo luận về kế hoạch cấm xuất khẩu tất cả gạo non-basmati (gạo không phải là giống Basmati được trồng phổ biến ở Ấn Độ). Nguyên nhân là giá gạo tại nước này đã tăng lên và nhà chức trách muốn trách rủi ro lạm phát tăng hơn nữa.

Nếu được thực hiện, lệnh cấm xuất khẩu như vậy có thể ảnh hưởng tới khoảng 80% lượng gạo xuất khẩu của Ấn Độ, theo đó có thể giúp hạ nhiệt giá gạo ở nước này nhưng lại khiến giá gạo thế giới tăng hơn nữa. Gạo là mặt hàng lương thực thiết yếu đối với khoảng một nửa dân số thế giới, trong đó châu Á tiêu thụ khoảng 90% lượng cung gạo toàn cầu.

Giá gạo tại châu Á hiện đang ở mức cao nhất trong vòng hơn 2 năm khi các nhà nhập khẩu đẩy mạnh mua tích trữ do lo ngại El Nino khiến sản lượng vụ mùa sụt giảm. Trong khi đó, giá gạo thế giới - hiện đang ở mức cao nhất 11 năm - được dự báo sẽ còn tăng thêm nữa trong bối cảnh hiện tượng El Nino đang đe dọa mùa màng tại các nước sản xuất lúa gạo hàng đầu thế giới. 

Hiện chiếm khoảng 40% thương mại gạo toàn cầu, thời gian qua Ấn Độ đã siết chặt xuất khẩu đối với một số loại gạo. Năm ngoái, quốc gia Nam Á ra lệnh cấm xuất khẩu gạo tấm, tiếp đó áp thuế suất 20% với gạo trắng và gạo nâu xuất khẩu sau khi chiến tranh ở Ukraine đẩy giá các mặt hàng lương thực như lúa mỳ và ngô tăng vọt. Nước này cũng đang hạn chế xuất khẩu lúa mỳ và đường.

Ấn Độ hiện cung cấp gạo cho hon 100 quốc gia, trong đó Benin, Trung Quốc, Senegal, Cote d’Ivoire và Togo là những khách hàng lớn nhất.

Cổ phiếu của các công ty gạo tại Ấn Độ giảm mạnh sau thông tin về việc Chính phủ cân nhắc cấm xuất khẩu. Giá cổ phiếu của công ty gạo lớn nhất nước này, KRBL Ltd., giảm tới 3,7% trước khi hồi nhẹ trong phiên giao dịch ngày 13/7. Còn cổ phiếu của công ty Chaman Lal Setia Exports Ltd. giảm 1,4%, Kohinoor Foods Ltd. và LT Foods Ltd. giảm lần lượt 2,9% và 4,4%.

Từ đầu năm nay, các nước nhập khẩu gạo như Indonesia, Trung Quốc và Philippines đã đẩy mạnh tích trữ gạo. Theo Tổ chức Khí tượng thủy văn Thế giới, hiện tượng El Nino đã lần đầu tiên trở lại khu vực nhiệt đới châu Á Thái Bình Dương sau 7 năm, đe dọa gây ra tình trạng khô hạn tại nhiều khu vực trồng lúa. Việc Ấn Độ có thể cấm xuất khẩu gạo càng làm tăng thêm mối lo về nguồn cung gạo thời gian tới.

Kế hoạch của Ấn Độ được đưa ra sau khi lạm phát của nước này tăng lên trong tháng 6, chủ yếu do giá thực phẩm tăng. Bloomberg Economics dự báo lạm phát nước này sẽ còn tăng thêm nữa do đợt tăng giá gần đây của cà chua - nguyên liệu chính trong ẩm thực Ấn Độ. Cả ngân hàng Barclays Bank và Yes Bank cũng đều nâng dự báo lạm phát của quốc gia Nam Á.

Giá gạo bán lẻ tại Delhi đã tăng khoảng 15% trong năm nay, trong khi giá bình quân toàn quốc tăng 8%. Chi phí thực phẩm cao kéo dài có thể ảnh hưởng đến tâm lý của người dân nước này trước thềm cuộc thăm dò cấp bang cuối năm nay và cuộc tổng tuyển cử toàn quốc vào năm 2024.