Mở hướng đi mới cho đặc sản măng rừng xứ Thanh vươn xa
Thiên Anh
23/09/2025, 06:34
Giữa đại ngàn xứ Thanh, những búp măng non mọc lên từ đất ẩm, từ sương rừng và hơi thở núi. Chúng nuôi sống biết bao thế hệ đồng bào dân tộc thiểu số, và hôm nay, đã vươn mình thành thương hiệu OCOP được thị trường đón nhận...
Măng rừng từ món ăn dân dã đến sản phẩm OCOP ở xứ Thanh. Ảnh: Quỳnh Trâm
Hành trình ấy là câu chuyện đậm chất văn hóa, thấm đẫm mồ hôi, tình yêu rừng và khát vọng đổi thay của người miền núi.
MÓN QUÀ CỦA RỪNG
Một sáng cuối tuần, theo chân cô giáo Hà Thị Nhớ, người phụ nữ dân tộc Thái đang công tác tại điểm trường mầm non Ché Lầu (Quan Sơn), chúng tôi bước vào cánh rừng quen thuộc của bản. Trời tháng 9, những giọt sương còn đọng trên lá luồng, vầu. Tiếng gà rừng xa xa vọng lại. Cô Nhớ vừa đi vừa thoăn thoắt dùng con dao nhỏ đào những búp măng mới nhú.
“Từ nhỏ, tôi đã theo mẹ và bà đi đào măng. Măng có quanh năm, mỗi mùa một vị, mỗi loại một cách chế biến khác nhau. Trên mâm cơm người Thái, măng là món không thể thiếu”, cô nói, đôi mắt ánh lên niềm tự hào.
Người dân huyện biên giới Quan Sơn hái măng rừng. Ảnh: Quỳnh Trâm
Quả thật, măng hiện diện như một phần linh hồn của đời sống. Người dân bản có thể chế biến hàng chục món từ măng: măng tươi luộc chấm mẻ, măng muối ớt chua cay, măng khô xào thịt, măng nấu miến, măng hầm xương… Mỗi món lại mang hương vị riêng, đậm đà, thơm ngọt vị núi rừng.
Ở mỗi gia đình, mùa măng về là mùa cả bản rủ nhau đi rừng. Trẻ nhỏ học cách nhận biết từng loại: măng le nhỏ, giòn, xuất hiện từ đầu năm đến tháng 4; măng vầu, măng luồng ngon nhất vào tháng 8 đến tháng 10. Người già truyền cho con cháu bí quyết sơ chế luộc qua để bớt đắng, phơi khô dưới nắng gắt, treo trên gác bếp cho khói hun giữ mùi thơm. Những kinh nghiệm ấy như lời ca dao truyền đời, thành vốn quý không thể mất.
HÀNH TRÌNH TRỞ THÀNH SẢN PHẨM OCOP
Quan Sơn, miền đất nơi rừng chiếm phần lớn diện tích, trong đó có hơn 54.000 ha rừng tre nứa, vầu, luồng. Từ bao đời, đây là nguồn sống chính của hàng ngàn hộ dân nơi đây.
Mỗi năm, người dân Quan Sơn khai thác trên 10 triệu cây luồng, hàng nghìn tấn nứa, vầu và hàng trăm tấn lâm sản ngoài gỗ khác. Một phần được bán thô cho thương lái đưa đi các tỉnh phía Bắc và miền Nam; một phần được sơ chế tại các cơ sở địa phương.
Các sản phẩm OCOP từ măng rừng. Ảnh: Quỳnh Trâm
Cùng với gỗ, luồng, nứa, măng chính là “lộc rừng” quý giá. Bà con có thể vào rừng hái măng bán cho các chợ vùng cao, mỗi bó vài chục nghìn đồng, tích lại cũng thành nguồn thu không nhỏ. Nhưng quan trọng hơn, măng đã bước ra khỏi khuôn khổ tự cung tự cấp để trở thành sản phẩm hàng hóa có thương hiệu.
Theo Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới tỉnh Thanh Hóa, toàn tỉnh hiện có 634 sản phẩm OCOP. Trong số đó, có 19 sản phẩm từ măng, chiếm tỷ lệ đáng kể, tập trung ở 11 huyện miền núi.
Ở Quan Sơn (cũ), 3 sản phẩm măng đã được công nhận OCOP: “Măng khô Nang Non”, “Măng treo bốn mùa Mường Xia” và “Măng búp Duy Linh”. Mỗi cái tên mang theo một câu chuyện riêng.
Tại HTX Nông nghiệp xanh Duy Linh, bà Vi Thị Thơm, Phó Giám đốc HTX, giới thiệu những bao măng khô vàng ươm, được đóng gói cẩn thận. “Nguyên liệu đầu vào quan trọng nhất là những búp măng nứa, vầu, luồng non, ngọt. Chúng tôi liên kết với các hộ trồng rừng để thu mua tận gốc, sau đó sơ chế, phơi khô tự nhiên". Chia sẻ điều này, bà Thơm cho biết "hiện măng búp Duy Linh được bán lẻ với giá 250 đến 300 nghìn đồng/kg, thị trường tiêu thụ tốt, không chỉ quanh vùng mà khắp Thanh Hóa”.
Thanh Hoá hiện có có 19 sản phẩm OCOP làm từ măng. Ảnh: Ngọc Huấn
Từ góc nhìn của chị Thơm, măng đã giúp nhiều hộ dân gắn bó với rừng, có thêm nguồn thu nhập ổn định. Người nông dân không còn chỉ biết vào rừng đào măng tươi bán vội ngoài chợ, mà nay đã tham gia chuỗi giá trị: trồng, chăm sóc, cung ứng nguyên liệu, cùng HTX tạo nên sản phẩm thương hiệu.
Quan Hóa (cũ) có 11 sản phẩm OCOP 3 sao, trong đó 4 sản phẩm từ măng. “Măng ốt Lê Hiền” ở xã Nam Tiến là một ví dụ độc đáo. Khác với cách chế biến thường thấy, ở đây, măng tươi được làm sạch, hấp chín rồi treo lên gác bếp. Nhiệt và khói giữ cho măng không bị hỏng, lại thêm hương vị đặc biệt. Người dân gọi đó là “măng ốt”, món ăn để dành quanh năm. Nhờ cách làm truyền thống ấy, cơ sở Lê Hiền đã tạo việc làm thường xuyên cho nhiều lao động địa phương với thu nhập 5 triệu đồng/tháng.
GIÁ TRỊ VĂN HÓA VÀ KHÁT VỌNG VƯƠN XA
Nếu trước đây, măng chỉ quanh quẩn trong bữa cơm của người dân bản mường, thì nay đã trở thành đặc sản được tìm mua ở thành phố, thậm chí có mặt tại thị trường ngoài tỉnh. Măng khô, măng muối ớt, măng chua… từ Quan Sơn, Quan Hóa đã có mặt tại Hà Nội, Hải Phòng... và dần tìm chỗ đứng ở các tỉnh phía Nam.
Để giữ thị trường, người sản xuất phải chú trọng chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm, mẫu mã, bao bì. OCOP chính là “tấm vé” để sản phẩm măng bước vào sân chơi rộng lớn ấy.
Măng khô, măng muối ớt, măng chua… từ Quan Sơn, Quan Hóa đã có mặt tại Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định, Hòa Bình và dần tìm chỗ đứng ở các tỉnh phía Nam. Ảnh: Ngọc Huấn
Trong câu chuyện với chúng tôi, nhiều hộ dân đều bày tỏ niềm tin: khi măng đã thành thương hiệu, giá trị kinh tế cũng cao hơn, đời sống người dân khá lên, đồng thời khuyến khích họ bảo vệ và phát triển rừng bền vững. Bởi rừng chính là nơi măng sinh sôi.
Măng là món ăn, là kế sinh nhai, nhưng còn hơn thế – nó là văn hóa của người miền núi Thanh Hóa. Trong mỗi lễ hội, măng thường hiện diện trong mâm cỗ truyền thống, như sự gắn kết giữa con người với núi rừng.
Ngày nay, những sản phẩm măng OCOP không chỉ mang giá trị thương mại mà còn trở thành “đại sứ văn hóa”. Mỗi gói măng khô, mỗi lọ măng muối ớt đến tay người tiêu dùng đều chứa đựng câu chuyện về rừng, về bản làng, về nếp sống truyền đời.
Khát vọng tương lai là đưa măng vươn xa hơn, trở thành sản phẩm xuất khẩu, có mặt ở nhiều thị trường khó tính. Để làm được điều đó, cần sự liên kết chặt chẽ giữa chính quyền, doanh nghiệp, HTX và người dân. Đầu tư công nghệ chế biến, xây dựng thương hiệu mạnh, bảo đảm truy xuất nguồn gốc – đó là hướng đi tất yếu.
Nâng tầm giá trị cây luồng, xây dựng kinh tế rừng bền vững
16:28, 16/09/2025
Chuyển đổi cây trồng: Hoa thiên lý mang lại "mùa vàng" cho vùng quê xứ Thanh
11:19, 12/08/2025
Cuộc cách mạng xanh, "gieo tín chỉ carbon" từ cây mía xứ Thanh
Tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương lần thứ I, các ý kiến đều cho rằng cần khẳng định mạnh mẽ hơn vai trò kinh tế tư nhân là động lực quan trọng của nền kinh tế…
Giải bài toán lợi ích giữa quản lý và thực thi khi bỏ thuế khoán
Theo các chuyên gia, chuyển từ thuế khoán sang kê khai sẽ giúp hộ kinh doanh minh bạch hơn nhưng hàng tồn kho không có hóa đơn đang khiến quá trình này gặp nhiều vướng mắc. Nỗi lo chứng từ, chi phí sổ sách và thói quen buôn bán cũ khiến nhiều hộ chưa sẵn sàng bước qua ngưỡng cửa mới.
V Fest - Vietnam Today: Masan góp mặt trong sự kiện âm nhạc quốc gia
Ngày 20/9 vừa qua tại Trung tâm Triển lãm Việt Nam, hơn 20.000 khán giả đã hòa mình trong đại nhạc hội V Fest - Vietnam Today do Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức với sự đồng hành của Tập đoàn Masan (Masan Group - MSN).
Hải Phòng sắp đầu tư dự án nhiệt điện LNG 4.800MW
Công ty cổ phần năng lượng VinEnergo là nhà đầu tư dự án Nhà máy nhiệt điện LNG tại Hải Phòng tổng mức đầu tư hơn 178.000 tỷ đồng…
Kiến tạo không gian phát triển cho kinh tế tư nhân
Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân, trong đó đặt mục tiêu đến năm 2030 có 2 triệu doanh nghiệp tư nhân hoạt động trong nền kinh tế và đóng góp 55 - 58% GDP đất nước. Nghị quyết được kỳ vọng sẽ mở ra kỷ nguyên đột phá cho khu vực kinh tế năng động này.
Tuy nhiên, để phát huy vai trò, đưa kinh tế tư nhân trở thành “động lực quan trọng nhất” và là “lực lượng tiên phong” của nền kinh tế, đồng thời “vươn tầm” trong hội nhập quốc tế, tại Diễn đàn: “Kinh tế tư nhân Việt Nam năm 2025”, các ý kiến đóng góp đặc biệt nhấn mạnh đến việc phải tìm ra các giải pháp để khơi thông các điểm nghẽn, tháo gỡ rào cản thể chế; tạo ra môi trường thuận lợi, an toàn, minh bạch; huy động tối đa nguồn lực; thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao sức cạnh tranh của kinh tế tư nhân trong kỷ nguyên mới. Tạp chí Kinh tế Việt Nam / VnEconomy trân trọng giới thiệu một số ý kiến tiêu biểu.
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: