Theo một phân tích của Viện nghiên cứu Trung Quốc Mercator (Merics), trong khi Trung Quốc đã giảm phụ thuộc vào hàng hóa từ Mỹ và Liên minh châu Âu (EU), ở chiều ngược lại, phương Tây lại đang ngày càng phụ thuộc nhiều hơn vào hàng nhập khẩu từ quốc gia châu Á này.

Tình trạng trên diễn ra bất chấp các rào cản thương mại mà Mỹ và EU dựng lên với hàng hóa từ Trung Quốc.

Trong phân tích công bố ngày 2/10, nhu cầu hàng Trung Quốc của phương Tây có thể thấy rõ nhất ở máy móc và thiết bị điện tử, thậm chí có sự phụ thuộc ở một số mặt hàng.

“Hàng dệt may và nội thất là những lĩnh vực mà Mỹ và EU có sự phụ thuộc đáng kể vào Trung Quốc”, báo cáo phân tích trên nhận xét. Đây là phân tích dựa trên số liệu từ năm 2000 đến nay.

Theo tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP), phân tích này được công bố trong bối cảnh Mỹ gần đây mới tăng thuế quan với một loạt hàng nhập khẩu Trung Quốc, bao gồm xe điện, pin xe điện, tấm năng lượng mặt trời và thép. Động thái tăng thuế là diễn biến mới nhất của chiến tranh thương mại kéo dài 6 năm kể từ khi cựu Tổng thống Donald Trump áp thuế quan lên 550 tỷ USD hàng Trung Quốc.

Trong năm qua, EU cũng tiến hành các cuộc điều tra chống trợ cấp và tăng thuế với hàng nhập khẩu Trung Quốc, chủ yếu với các mặt hàng liên quan tới ngành công nghiệp xe điện.

Tuy nhiên, theo Merics, Mỹ phụ thuộc “ở mức độ nặng” vào hàng nhập khẩu Trung Quốc, ở 532 trong tổng số khoảng 5.000 danh mục hàng hóa được phân tích vào năm 2022. Con số này gấp gần 4 lần so với vào năm 2000. Trong khi đó, EU phụ thuộc “nặng” vào 421 danh mục trong cùng năm, gấp khoảng 3 lần so với năm 2004.

Trong khi đó, ở chiều ngược lại, Trung Quốc phụ thuộc ít hơn vào hàng hóa Mỹ và EU 24 năm qua. Cụ thể, số lượng danh mục hàng hóa mà Trung Quốc phụ thuộc vào Mỹ đã giảm từ 116 vào năm 2000 xuống còn 57 vào năm 2022. Với hàng châu Âu, con số này giảm từ 235 danh mục năm 2004 xuống còn 120 vào năm 2022.

Sự phụ thuộc vào hàng Mỹ và EU của Trung Quốc giảm dần kể từ năm 2004 – năm mà hơn 50% tổng kim ngạch nhập khẩu của Trung Quốc đến từ hai thị trường này. Hiện tại, với một số mặt hàng như quặng sắt và đậu nành, Trung Quốc đã chuyển sang nhập khẩu nhiều hơn từ những nơi khác trên thế giới.

“Việc Trung Quốc giảm nhu cầu với các mặt hàng có hàm lượng công nghệ cao từ các nền kinh tế phát triển là nguyên nhân chính cho ‘sự phụ thuộc thiếu cân xứng’ này”, nhà kinh tế cấp cao François Chimits của Merics viết trong báo cáo. “Rủi ro của việc phụ thuộc vào hàng nhập khẩu từ một đối tác nước ngoài duy nhất là vấn đề đã được đưa vào chương trình nghị sự của Bắc Kinh”.

Các chuyên gia của Merics cho rằng thuế quan của Mỹ “nhiều khả năng không hiệu quả”, đồng thời khuyến cao EU đánh giá những rủi ro của sự phụ thuộc vào hàng hóa Trung Quốc.

Trong 5 năm qua, phía Mỹ đã cấm chuyển giao các công nghệ tiên tiến cho Trung Quốc, đặc biệt là trong lĩnh vực bán dẫn và hạn chế hoạt động của các công ty công nghệ Trung Quốc tại Mỹ vì lý do an ninh quốc gia. Tuy vậy, trong quý đầu năm nay, sản lượng bán dẫn của Trung Quốc tăng 40% so với cùng kỳ năm trước lên 98,1 tỷ vi mạch tích hợp.

"Đây là dấu hiệu cho thấy quốc gia châu Á này đang tăng nhanh sản lượng các con chip cấp thấp", ông Jayant Menon, nhà nghiên cứu cấp cao tại ISEAS-Yusof Ishak Institute của Singapore, phát biểu. "Những dữ liệu này cho thấy tác động hạn chế của các rào cản mà phương Tây dựng lên với Trung Quốc".