Chính phủ đã có Tờ trình Quốc hội dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) với nhiều nội dung lớn đã được hoàn thiện, trong đó có quy định bổ sung một số nhóm đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Dự án Luật sẽ được Quốc hội cho ý kiến lần đầu vào kỳ họp trong tháng 10 này.

Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội đã đặt ra yêu cầu: “Mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc sang các nhóm đối tượng khác”; “rà soát, mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với các nhóm chủ hộ kinh doanh, người quản lý doanh nghiệp, người quản lý, điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương, người lao động làm việc theo chế độ linh hoạt”.

Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho biết, kinh nghiệm quốc tế, Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) và Ngân hàng Thế giới (WB) đều thống nhất giải pháp để gia tăng số người tham gia bảo hiểm xã hội là phải kết hợp hài hòa cả 2 biện pháp đó là: Quy định mở rộng đối tượng tham gia bắt buộc và ngân sách nhà nước hỗ trợ người dân tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Trên cơ sở đó, dự thảo Luật bổ sung 5 nhóm tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Nhóm 1: Chủ hộ kinh doanh (có đăng ký kinh doanh).

Nhóm 2: Người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố tương tự như đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã.

Nhóm 3: Người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn Nhà nước, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp tại công ty và công ty mẹ, người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương.

Nhóm 4: Người lao động làm việc không trọn thời gian (người lao động làm việc theo chế độ linh hoạt).

Nhóm 5: Trường hợp không giao kết hợp đồng lao động hoặc thỏa thuận bằng tên gọi khác, nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên phù hợp với Bộ luật Lao động năm 2019.

Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội dự kiến, tổng số người được mở rộng có cơ hội tham gia bảo hiểm xã hội khoảng 3 triệu người.

Theo thống kê của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, tính đến hết năm 2022, mới chỉ có gần 38,07% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia bảo hiểm xã hội, vẫn còn gần 28,42 triệu người chưa tham gia bảo hiểm xã hội (khoảng 62% lực lượng lao động trong độ tuổi).

Tổng kết thi hành Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cũng cho biết, pháp luật bảo hiểm xã hội bắt buộc còn bỏ sót một số nhóm đối tượng có nhu cầu và có khả năng, nhưng chưa được luật hóa để tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc như: Chủ hộ kinh doanh cá thể, người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương, người lao động làm việc theo chế độ linh hoạt.

Hiện nay, cả nước có hơn 5,1 triệu hộ kinh doanh cá thể, gấp 6 lần số lượng doanh nghiệp. Còn theo số liệu cơ quan Thuế quản lý thì cả nước có hơn 1,7 triệu lượt hộ nộp thuế.

Tuy nhiên, hiện nay nhóm này chưa thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc; chỉ có rất ít chủ hộ kinh doanh cá thể hiện đang tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, ước năm 2022, cả nước có khoảng 29.000 hợp tác xã hoạt động, thu hút gần 6 triệu thành viên tham gia; trong đó có 970.000 người lao động làm việc trong khu vực hợp tác xã. Tuy nhiên, theo báo cáo của cơ quan Bảo hiểm xã hội thì hiện nay mới có gần 7.000 hợp tác xã đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc cho khoảng 40.000 người lao động.

Cũng theo kết quả khảo sát tại một số địa phương, nhiều người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương có nguyện vọng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc…

Vì  vậy, việc bổ sung các đối tượng trên đảm bảo phù hợp với những quy định mới của Bộ luật Lao động, gia tăng quyền lợi khi các nhóm đối tượng này tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.