Trung Quốc sẽ tiếp tục định hình triển vọng kinh tế của châu Á trong năm 2019, khi nền kinh tế lớn nhất khu vực đối mặt với nhiều thách thức nội tại lẫn bên ngoài, bao gồm căng thẳng thương mại với Mỹ, Nikkei dẫn dự báo của các nhà kinh tế cho biết.

Giảm và giảm

Ngân hàng đầu tư Nhật Nomura cho rằng một trong những thách thức lớn nhất của châu Á là tăng trưởng giảm tốc của kinh tế Trung Quốc, đặc biệt là trong nửa đầu năm 2019.

Năm 2018, tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc giảm từ từ, với 6,8% trong quý đầu, 6,7% vào quý 2 và 6,5% trong quý 3, trong bối cảnh chính phủ giảm chi tiêu vào cơ sở hạ tầng nhằm kiểm soát nợ. Doanh số ôtô đi xuống cũng bổ trợ cho sự suy giảm này.

Ting Lu, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Nomura, dự báo tăng trưởng của Trung Quốc sẽ còn giảm mạnh trong vài tháng tới. 

"Chúng tôi tin rằng sự suy giảm này sẽ còn tiếp tục trong nửa đầu năm 2019", Lu cho biết và cũng dự báo doanh số bán thiết bị xây dựng của nước này cũng sẽ giảm trong nửa đầu năm nay do chu kỳ thay thế và việc chấm dứt các biện pháp kích thích thúc đẩy sức mua. 

Tăng trưởng GDP của Trung Quốc giảm dần trong năm 2018 - Nguồn: Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc/Nikkei.

Ngoài các yếu tố nội tại, chiến tranh thương mại Mỹ - Trung cũng được dự báo sẽ cản trở tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc. Số liệu cho thấy các đòn tăng thuế của Mỹ lên hàng nhập khẩu từ Trung Quốc đã đầu gây ảnh hưởng. Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) của Trung Quốc bắt đầu cho thấy sự sụt giảm của các đơn hàng xuất khẩu trong các tháng tính tới tháng 11/2018.

Trong một báo cáo gần đây, ngân hàng HSBC dự báo chiến tranh thương mại leo thang có thể lấy đi 0,7 - 0,8% tăng trưởng GDP của Trung Quốc trong năm 2019. 

Theo khảo sát các nhà kinh tế Trung Quốc mới nhất của Nikkei, tăng trưởng kinh tế của nước này được dự báo sẽ giảm xuống 6,2% trong năm nay, từ mức 6,6% năm 2018.

Nhìn về phía Bắc Kinh

Trong bối cảnh đó, các nhà quan sát đang đặc biệt quan tâm tới các biện pháp mà Bắc Kinh sẽ thực hiện để ổn định nền kinh tế. 

Chính quyền của ông Tập Cận Bình đã đưa ra gợi ý về nhiều biện pháp kích thích hơn như giảm thuế nhiều hơn, tại hội nghị công tác kinh tế Trung ương thường niên giữa tháng 12/2018. 

"Môi trường kinh tế bên ngoài đang phức tạp và khó khăn, và nền kinh tế đối mặt với áp lực đi xuống", thông cáo của hội nghị viết và kêu gọi "các biện pháp hiệu quả và cứng rắn hơn" được thực hiện "chính sách tài khóa chủ động". Kế hoạch là tăng cường giảm thuế và giảm phí nhiều hơn mức gần 1.300 tỷ Nhân dân tệ (188 tỷ USD) của năm 2018.

Suy giảm kinh tế Trung Quốc đã gây ra những tác động khắp châu Á khi nước này là đối tác thương mại lớn của hầu hết quốc gia khu vực này. Điều này cũng sẽ ảnh hưởng tới niềm tin của thị trường tại khu vực. Tăng trưởng của hầu hết nền kinh tế Đông Nam Á đã bắt đầu hạ nhiệt trong nửa sau của năm 2018 khi căng thẳng thương mại Mỹ - Trung leo thang. 

Đồng thời, tăng trưởng trong lĩnh vực công nghệ toàn cầu cũng suy giảm, đẩy lùi tăng trưởng của các nước xuất khẩu điện tử lớn. Thống kê thương mại ngành bán dẫn toàn cầu tháng 11/2018 dự báo thị trường chíp nhớ chỉ tăng trưởng 2,6% trong năm 2018, so với 15,7% của năm 2018 do nhu cầu smartphone giảm. 

PMI các đơn hàng xuất khẩu mới của Trung Quốc trong năm 2017 và 2018 - Nguồn: Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc/Nikkei.

Sản lượng điện tử của các thị trường như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan cũng sẽ bị ảnh hưởng. Doanh số của công ty Đài Loan Largan Precision - một trong những nhà sản xuất ống kính máy ảnh smartphone lớn nhất thế giới, giảm gần 30% trong 12 tháng tính tới tháng 11/2018.

Lo bất ổn chính trị

Một nhân tố có thể gây ra nhiều bất ổn khác trong năm 2019 tại châu Á là các cuộc bầu cử và những bất ổn về chính trị có thể xảy ra sau đó. 

Cuộc bầu cử lớn đầu tiên tại khu vực này là cuộc tổng tuyển cử đã bị trì hoãn từ lâu của Thái Lan vào ngày 24/2 tới. 

"Kể cả khi cuộc tổng tuyển cử diễn ra suôn sẻ, những bất ổn chính trị vẫn có thể sẽ cản trở triển vọng kinh tế của Thái Lan", một báo cáo của Capital Economics nhận định. Sự bùng nổ của các buộc biểu tình và xung đột bạo lực, tương tự như những gì thấy được vào năm 2010 và 2014, sẽ giáng một đòn mạnh vào nền kinh tế nước này". 

Tổng thống Indonesia Joko Widodo (trái), Thủ tướng Thái Lan Prayuth Chan-ocha và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đối diện với các cuộc bầu cử trong năm 2019 - Ảnh: Reuters.

Trong khi đó, Indonesia sẽ tổ chức bầu cử tổng thống vào tháng 4 và các cuộc bầu cử giữa kỳ sẽ được tổ chức tại Philippines vào tháng sau đó. 

Ấn Độ cũng sẽ tổ chức tổng tuyển cử vào tháng 5. Những diễn biến trên chính trường đã có ảnh hưởng tới nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới khi Thống đốc Ngân hàng Trung ương Urjit Patel từ chức vào tháng 12 năm ngoái do những khác biệt về quan điểm chính sách với Thủ tướng Narendra Modi.

Một số nền kinh tế mới nổi có thể sẽ phải tiếp tục tăng lãi suất để ổn định khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) gợi ý về việc sẽ có thêm các đợt tăng lãi suất trong năm 2019 tại cuộc họp chính sách vào tháng 12. 

Hôm 20/12 vừa qua, chỉ số cổ phiếu của các thị trường mới nổi đồng loạt giảm khi FED ám chỉ rằng có thể sẽ tăng lãi suất 2 lần trong năm 2019, sau khi đã tăng 4 lần vào năm 2018. Động thái của FED nhằm thu hút vốn từ các thị trường mới nổi vào Mỹ và điều này sẽ hạ nhiệt tiêu dùng và đầu tư nội địa. 

Một nhân tố tích cực là giá dầu giảm sau khi lập đỉnh vào cuối năm 2018. Khi nhiều nền kinh tế châu Á phụ thuộc lớn vào tiêu dùng nội địa, việc giá dầu giảm có thể giúp kiềm chế lạm phát và thúc đẩy chi tiêu tiêu dùng.