Bên cạnh động lực tăng trưởng ngành xây dựng nội địa, việc các thị trường lớn của ngành thép như Bắc Mỹ, Châu Âu dần gỡ bỏ dãn cách xã hội đã giúp ngành thép Việt Nam hưởng lợi lớn. Trên thị trường chứng khoán, giá các cổ phiếu đầu ngành như HPG, HSG và NKG đều đã ghi nhận mức tăng giá rất mạnh từ đầu năm 2021, lần lượt đạt 76%, 100% và 103% so với 22.8% của VN-Index trong cùng giai đoạn, giúp cho ngành thép là một trong những ngành có mức sinh lợi lớn nhất trong 5 tháng 2021.

Tuy nhiên, giá cổ phiếu thép đã điều chỉnh trong thời gian gần đây, HPG đã giảm 7% kể từ đầu tháng 6 đến nay, HSG giảm nhẹ trong vòng một tuần qua. Cùng chịu sự điều chỉnh chung của thị trường, giá cổ phiếu thép giảm còn do giá thép đã ghi nhận giảm trong thời gian gần đây, kỳ vọng của nhà đầu tư từ nhóm này không còn khi đã mang lại mức sinh lời đáng kể. Vậy, triển vọng ngành thép sẽ như thế nào trong những tháng còn lại của năm 2021?

GIÁ QUẶNG SẮT DUY TRÌ MẶT BẰNG CAO MỚI

Theo dữ liệu từ Chứng khoán Mirae Asset, quý 1/2021, nguồn cung của ba tập đoàn khai thác quặng lớn trên thế giới chỉ tăng rất nhẹ, dẫn đến viêc giá quặng liên tục bùng nổ. Ước tính sản lượng khai thác mục tiêu năm 2021 của ba nhà khai thác quặng sắt lớn nhất thế giới là Vale, Rio Tinto và BHP Group đạt 905 triệu tấn, không tăng trưởng so với năm 2020.

Nguồn cung hạn chế đã khiến giá quặng trung bình trong tháng 4 và 5/2021 tăng mạnh lên mức 182 USD/tấn tăng 11,7% so với quý liền kề và tăng 101% so với cùng kỳ. Dự phóng mặt bằng giá quặng sắt trong năm 2021 sẽ duy trì ở mức trên 160 USD/tấn.

Ngoài yếu tố về cuộc chiến tranh thương mại, sự phục hồi kinh tế thế giới sau năm 2020 trì trễ đã khiến cho toàn bộ các nguyên liệu đều tăng giá một mức đáng kinh ngạc. Trong đó, Bắc Mỹ là nơi dẫn dắt cho sự tăng giá vượt kiểm soát của ngày thép, khi giá HRC giao dịch ở Bắc Mỹ trong tháng 5/2021 đã đạt mức 1.492 USD/tấn, tăng 233% so với tháng 8/2020, thời điểm xảy ra đỉnh dịch ở Mỹ. Theo chỉ số giao dịch hàng hóa toàn cầu, mức điểm giao dịch đã tăng 70% trong vòng một năm lên mức 470 điểm vào tháng 5/2021. Đây là mức điểm số cao nhất trong giai đoạn 2011 – 2021. 

Việc nền giá vận tải tiếp tục leo cao hứa hẹn tiếp tục đẩy giá hàng hóa tăng cao trong 6 tháng cuối năm 2021, qua đó dự kiến chỉ số giá hàng hóa có thể vượt đỉnh lịch sử 501 điểm. Trong quý 2-3/2021, chỉ số giá hàng hóa sẽ tiếp tục tăng cao khi châu Âu và Bắc Mỹ đồng loạt dỡ bỏ dần lệnh dãn cách xã hội nhờ tỷ lệ vaccine dần tiến tới mức 70% dân số trưởng thành, mức đủ tạo nên miễn dịch cộng đồng.

Tuy nhiên trong quý 4/2021 – 2022, rủi ro giá hàng hóa giảm sẽ xảy ra dựa trên luận điểm các nước sẽ siết dần chính sách tiền tệ để kiềm chế lạm phát, bối cảnh giá hàng hóa tăng đột biến.

Tại thị trường Việt Nam, ước tính mảng HRC sẽ tăng mạnh nhất với 3,5 triệu tấn công suất thêm vào từ lò cao 3 và 4 của dự án Dung Quất Hòa Phát. Nhu cầu lớn từ cả thị trường xuất khẩu lẫn trong nước giúp sản lượng của ngành thép tăng trưởng nhanh hơn kỳ vọng. Sản lượng thép tháng 4/2021 đạt 10,483 triệu tấn tăng 38,3% so với cùng kỳ, trong đó theo số liệu Bộ Công Thương sản lượng xuất khẩu đạt 3,822 triệu tấn tăng 47%, trị giá 2,67 tỷ USD tăng 88%.

Mirae Asset nâng dự phóng tổng sản lượng HRC & CRC Việt Nam năm 2021 đạt 11,5 triệu tấn tăng 30%. Sản lượng dự phóng mảng thép xây dựng, ống thép và tôn mạ năm 2021 lần lượt đạt 11,23 triệu tấn tăng 11% so với cùng kỳ, 2,73 triệu tấn tăng 9% và 5,14 triệu tấn tăng 15%. Tổng sản lượng thép năm 2021 dự phóng đạt 30,6 triệu tấn tăng 18%.

CỔ PHIẾU THÉP CÒN HẤP DẪN?

Trong quý 1/2021, giá HRC trung bình đạt 734 USD/tấn tăng 15% quý trước đó và tăng 76% so với quý 1/2020. Các công ty ngành thép tiếp tục tăng mạnh sản lượng và lợi nhuận nhờ nguồn cầu lớn từ cả thị trường trong nước lẫn xuất khẩu. Trong đó, lợi nhuận ròng trong quý 1/2021 của HSG, NKG và HPG lần lượt tăng trưởng 216%, 668% và 204%. Giá các cổ phiếu đầu ngành như HPG, HSG và NKG đều đã ghi nhận mức tăng giá rất mạnh từ đầu năm 2021.

Với nền giá HRC duy trì ở mức trên 700 USD/tấn như hiện tại, lợi nhuận ròng của toàn bộ ngành thép trong năm 2021 sẽ khả quan. Qua đó, Mirae Asset tiếp tục duy trì khuyến nghị tỷ trọng với cổ phiếu ngành thép. 

Trong vòng 12 tháng, cổ phiếu ngành thép các nước kiểm soát dịch tốt như Việt Nam, Đài Loan hay Thái Lan đều có mức lợi nhuận vượt trội so với với kỳ vọng. Tăng trưởng giá cổ phiếu ngành thép Việt Nam tính tới giữa tháng 6/2021 đạt 71%, cao thứ nhì khi so sánh với các nước trong khu vực như Thái Lan đạt 98%, Đài Loan đạt 36% hay Hàn Quốc đạt 50%.

Hiện tại, định giá của các cổ phiếu ngành thép của Việt Nam đang giao dịch ở mức P/E 10.8x và EV/EBITDA 6.5x. Với tốc độ tăng trưởng ước tính đạt 18% trong năm 2021, dự phóng PE và EV/EBITDA forward 2021f đạt 8.9x và 5.3x. So sánh với định giá trung bình ngành thép khu vực Châu Á, vốn đang được giao dịch ở mức P/E 12.6x và EV/EBITDA 9.1x, định giá ngành thép Việt Nam trong 6 tháng cuối năm vẫn đang rất hấp dẫn, với mức định giá thấp hơn 20% so với khu vực.

Trên cơ sở đó, Mirae Asset khuyến nghị tăng tỷ trọng cổ phiếu HSG giá mục tiêu 49.400/cổ phiếu,  NKG giá mục tiêu 39.100, HPG giá mục tiêu 66.600.

Tuy nhiên, ngành thép, tôn mạ cũng đối diện với nhiều rủi ro như về biến động giá quặng sắt. Trong trường hợp giá HRC giảm mạnh ngay trong quý 3/2021 thì các công ty thép sẽ bị ảnh hưởng đầu tiên. Đối với các công ty tôn mạ, ảnh hưởng sẽ đến trễ hơn vào quý 4/2021 nếu giá HRC giảm sâu ngay trong quý 3/2021. Rủi ro về sự chững lại của thị trường xây dựng nội địa do sự leo thang của giá thép.

Theo bảng cân đối liên ngành Tổng cục Thống kê, trong giá trị sản xuất toàn ngành xây dựng, thép chiếm khoảng 5% giá trị sản xuất. Tính cả chi phí trung gian, thép chiếm khoảng 6,2% giá trị sản xuất ngành xây dựng, tương đương 1,4% giá trị sản xuất của toàn nền kinh tế năm 2020.

Trong trường hợp đầu vào của cả nền kinh tế đã bị tăng giá do ảnh hưởng trực tiếp của giá thép tăng, sẽ khiến chi phí trung gian của nền kinh tế tăng lên, qua đó ảnh hưởng đến giá sản xuất của nền kinh tế ở chu kỳ sản xuất sau, ảnh hưởng này khiến PPI của toàn nền kinh tế tăng khoảng 1,2% và giá thành xây nhà tăng trên 10%. Ngoài ra, giá các vật liệu xây dựng khác như đá xây dựng, cát cũng đã tăng 50% trong năm 2021 (ước tính 1.5 triệu đồng/khối).

Siêu chu kỳ tăng giá vật liệu xây dựng, vốn dẫn dắt bởi thép có thể khiến ngành xây dựng năm 2021 tăng trưởng rất nhẹ hoặc trong trường hợp xấu nhất là suy giảm. Thực tế rất nhiều doanh nghiệp đã quyết định tạm hoãn thi công để chờ quyết định bù trừ giá vật tư, vốn có thể khiến tiến độ chậm hơn từ 6-18 tháng. Qua đó, giá thép xây dựng tăng cao trên 17,2 triệu/tấn sẽ tốt trong ngắn hạn, nhưng về dài hạn sẽ có những ảnh hưởng nhất định nhu cầu trực tiếp của ngành thép.